یکى از مهم ترین موانع اجابت دعا، عدم معرفت خداوند است، به عبارت دیگر، یکى از شرایط اساسى استجابت دعاها، شناخت خداوندى است که خوانده ماست و از او مى خواهیم که دعاى ما را اجابت کند. مگر مى شود انسان از کسى چیزى بخواهد که او را نشناسد؟!
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که: عدّه اى از نزدیکان و اقوام آن حضرت علّت مستجاب نشدن دعاها را از حضرتش پرسیدند. حضرت در جواب فرمودند: «لاَِنَّکُمْ تَدْعُونَ مَنْ لا تَعْرِفُونَهُ; علّت اینکه دعاها به اجابت نمى رسد، این است که شما کسى را مى خوانید که نسبت به او معرفت ندارید».
بنابراین، همانطور که قبلاً گذشت، دعا نور معرفت را به ارمغان مى آورد و معرفت پایه اساسى دعاست; یعنى این دو تأثیر متقابل در یکدیگر مى گذارند.
همان گونه که خداوند در قرآن مجید درباره نماز مى فرماید: «اِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشآءِ وَ الْمُنْکَرِ; نماز انسان را از زشتیها و گناه باز مى دارد»; یعنى
جامعه نمازخوان، آلوده به معصیت و گناه نمى شود; خانواده معتقد به نماز،
از آلودگى ها بدور است، فرد نمازخوان گناه مرتکب نمى شود. و خلاصه، نماز
بیمه از گناهان است.
با ملاحظه آیه شریفه، چرا بعضى از نمازگزاران مرتکب گناه مى شوند؟. آیا اشکال - نعوذ بالله - از آیه شریفه است؟ خیر! اشکال از نمازگزار است، اگر نمازگزار نداند براى چه نماز مى خواند و در مقابل چه کسى سر به سجده مى نهد، نماز او نمى تواند او را از انجام گناه باز دارد; زیرا بازداشت از گناه، نیاز به معرفت الهى دارد. شناخت خداوند گوهر گرانبهایى است که شرط بسیارى از عبادت ها است، بلکه شرط زیارات نیز مى باشد; چه اینکه آثار و ثواب زیارت ها براى کسى در نظر گرفته شده است که زیارت بامعرفت انجام دهد.
بنابراین، شرط اوّل اجابت دعا، شناخت صفات جلال و جمال و فعل و
اسماء الله الحسنى است که هر کس باید به اندازه توان خود این شناخت
را به دست آورد.
