بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
الحمد لله رب العالمین، و الصلوة و السلام على جمیع الانبیاء و المرسلین، لا سیما افضلهم خاتم النبیین، و على آله الطاهرین المعصومین المنتجبین.
پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در خطبه معروف شعبانیّه، ماه مبارک رمضان را ماه رحمت، ماه مغفرت و ماه برکت شمرده است.
ماه رحمت است، زیرا ماهى است که اعمال عادى انسان، همچون خواب و تنفّس، ثواب عبادت را دارد تا چه رسد به عبادات و طاعات و نیکى هاى او.
ماه مغفرت و آمرزش است; چراکه دریاى لطف و بخشش پروردگار در این ماه موّاج است، درهاى بهشت برین باز، و درهاى دوزخ بسته، و شیاطین در غل و زنجیرند، در هر شب از شبهاى این ماه - طبق روایتى - هفتادهزار نفر بخشوده مى شوند، و در شب قدر به تعداد همه کسانى که در این ماه مورد بخشش قرار گرفته اند بخشوده خواهند شد; مگر کسانى که میان آنان و برادر دینى شان کینه و عداوتى باشد، که تا صلح نکنند مورد عفو الهى واقع نمى شوند!
ماه برکت است; چراکه انواع نعمت ها و مواهب معنوى الهى، همچون باران رحمت بر انسانها نازل مى گردد، که از همه مهمتر نزول قرآن مجید - این مائده بزرگ آسمانى - در این ماه است، خوشا به حال آنان که آن را با اندیشه و تدبّر مى خوانند و از زلال معارفش سیراب مى شوند، از دریاى بیکران تعالیم آن گوهرها بر مى گیرند و از بوستان اندرزها و حکمتهایش گلها مى چینند.
بعضى از کشورهاى اسلامى; به ویژه ایران اسلامى، در ماه مبارک رمضان با عطر روح افزاى تبلیغ معارف الهى خوشبو مى شود. مردم با بار یافتن به میهمانى پروردگار عالم، تشنه معرفت الهى و پذیراى مبلّغان عاشق و عارف مى شوند و در هر کوچه و خیابان جلسات آموزش، تلاوت و تفسیر قرآن، بیان معارف الهى، احکام اسلامى و توسّل به اهل بیت(علیهم السلام) برگزار مى گردد.
از جمله این جلسات پرفیض و برکت، جلسه تفسیر قرآن مرجع عالیقدر جهان تشیع، مفسّر قرآن و ذاکر اهل بیت(علیهم السلام) حضرت آیة اللّه العظمى مکارم شیرازى - مدّظلّه - است که معظّم له با بیان شیوا و نافذ خویش، جرعه هایى از چشمه زلال و صاف معارف قرآن مجید را به شیفتگان و تشنگان این کتاب هدایت مى نوشاند.
موضوع تفسیر آیة اللّه العظمى مکارم شیرازى، در ماه مبارک رمضان سال 1418 و 1419 هـ ق «مثل هاى قرآنى» بود که در عین سادگى، از جمله مهم ترین و پیچیده ترین مفاهیم قرآنى محسوب مى شود.
با توجّه به تازگى موضوع و روانى بیان این مفسّر عالیقدر و غناى مطالب تفسیر، بر آن شدم تا به تنظیم مطالب معظّم له در این جلسات و تدوین آن بپردازم و با کسب اجازه از محضر آن بزرگوار به نشر آن بپردازم.
مجموعه حاضر که صورت تنظیم شده و مدوّن فرموده هاى معظّم له است، به شیفتگان معارف الهى و قرآنى تقدیم مى گردد.
یادآورى چند نکته را لازم مى دانم:
1- شاید بعضى از خوانندگان عزیز تصوّر کنند که آیات «امثال القرآن» در تفسیر نمونه به اندازه کافى تفسیر شده است; امّا با مطالعه این کتاب روشن مى شود که استاد معظّم در این مباحث به حقایق تازه و نکات بدیعى دست یافته که این بحث قرآنى را بسیار آموزنده تر و پربارتر ساخته است و هرگز تفسیر نمونه، با تمام مزایایش، ما را از این مباحث بى نیاز نمى کند.
2- استاد بزرگوار، آیة اللّه العظمى مکارم شیرازى -زید عزّه-، نقل مى کردند: وقتى که به تألیف «تفسیر نمونه» اقدام کرده بودند، بعضى اعتراض مى کردند که با وجود تفسیر «مجمع البیان» ضرورتى به تفسیر جدید نیست; ولى گذشت زمان و ارائه کتابهاى جدید تفسیر قرآن; مانند تفسیر شریف «المیزان» و «نمونه»،
نشان داده است که مردم بیش از پیش به برداشتهاى تازه اى از کتاب
وحى الهى محتاجند.
به مصداق این فرموده پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) که: «لا تَشْبَعُ مِنْهُ الْعُلَماءُ وَ لا یُخْلَقُ عَنْ کَثْرَةِ رَدٍّ وَ لا تُنْقَضى عَجائِبُهُ; علماء و دانشمندان هرگز از قرآن سیر نمى شوند و قرآن هرگز بر اثر تکرار کهنه نمى گردد و مطالب تازه و نو آن تمام نمى شود». در هر عصر و زمانى مفسّران فرهیخته، موظّفند با بهره گیرى از علوم و اکتشافات جدید، بهره هاى تازه اى از قرآن بگیرند، چنانکه گفته اند: «کم ترک الاّول للآخر».
3- با قبول کاستیهایى در امر تنظیم مطالب، دست یارى به سوى شما خوانندگان فاضل دراز مى کنم و انتقادها و پیشنهادهاى ارزنده شما را با آغوش باز مى پذیرم.
خداوندا! ما را با قرآن زنده بدار،
با قرآن بمیران،
و با قرآن محشور بفرما،
آمین یا ربّ العالمین.
رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا اِنَّکَ اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ
حوزه علمیه قم
ابوالقاسم علیان نژادى
18/12/1376، مطابق با یازدهم ذیقعده،
روز ولادت حضرت على بن موسى الرّضا(علیهما السلام).
3- مجمع البیان، جلد اوّل، صفحه شانزدهم، الفنّ السّادس.
