همانطور که ذکر شد، قرآن مجید با شدیدترین تعبیرات از منافقان یاد کرده است که به چند نمونه از آن اشاره مى شود:
الف ـ خداوند در آیه 4 سوره منافقین مى فرماید: «هُمُ العَدُوّ فَاحْذَرْهُمْ» منافقان دشمنان واقعى هستند، پس از آنان بر حذر باش.
قرآن مجید دشمنان مسلمانان را معرّفى کرده است; ولى در هیچ آیه اى چنین تعبیر شدیدى که در آیه مذکور بیان شده، درباره هیچ یک از دشمنان دینى بیان نشده است. برابر قواعد زبان عربى، این جمله دلالت بر آن مى کند که منافقان «عدو» و دشمن حقیقى انسان محسوب مى شوند.
ب ـ در ادامه آیه مذکور آمده است: «قاتَلَهُمُ اللّهُ اَنّى یُؤْفَکُونَ» خداوند آنها را [ منافقان] بکشد، چگونه از حق منحرف مى شوند؟
این بیان تند قرآنى منحصر به فرد است. «خدا منافقان را بکشد...» در قرآن درباره هیچ دشمنى چنین تعبیر قاطع، تند و شدید به کار برده نشده است.
ج ـ خداوند در آیه 145 سوره نساء مى فرماید: «اِنَّ المنافِقینَ فى الدَّرْکِ الاسْفَلِ مِنَ النّار وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصیراً» منافقان در پایین ترین مکان دوزخ قرار دارند و هرگز یاورى براى آنها نخواهى یافت. [ بنابراین، از طرح دوستى با دشمنان خدا، که نشانه نفاق است، بپرهیزید].
عرب، براى پلّه هاى رو به بالا لفظ «دَرْج» یا «دَرَجه» به کار مى برد و براى پلّه هاى رو به پایین لفظ «دَرْک» یا «دَرَک». این دو لفظ اخیر در قرآن تنها یک بار به کار رفته است.
«دَرْک اسفل» قعر و پایین ترین مکان در جهنّم است و بدیهى است که شدّت عذاب در اعماق جهنّم بیشتر مى باشد. بنابراین، از این آیه نتیجه گرفته مى شود که خداوند رحمان، شدیدترین عذاب را براى منافقان قائل مى شود و پر عذاب ترین مکانهاى جهنّم را به آنان اختصاص مى دهد. اینها، نشان دهنده حسّاسیّت موضوع نفاق و خطرآفرینى منافقان در همه دوران تاریخ، تا زمان حاضر است.
1- در قرآن، شیطان، کافران، مجرمان و منافقان از جمله دشمنان انسان شمرده شده اند. براى توضیح بیشتر ر.ک. المعجم المفهرس قرآن مجید، کلمه «عدّو».
