در اصطلاح علوم قرآنی به هر نوع تغيير و دگرگونی در معنا و ساختار كلام تحريف گفته می شود. تحریف معمولا یا لفظی است و یا معنوی. در تحریف لفظی با افزودن یا کاستن یا جابه جایی یک یا چند کلمه، معنای یک گزاره تغییر می یابد و در تحریف معنوی - که به آن تفسیر به رأی نیز می گویند - بدون اینکه هیچ تغییری در ساختار و کلمات گزاره و کلام پدید آید، تفسیری وارونه و بی ربط با مقصود نویسنده یا گوینده، از آن ارائه می شود. تفسیرهای منحرف از قرآن در گفتار معصومین بسیار نکوهش شده و مرتکبان چنین تفسیرهایی به عذاب هایی بسیار سخت وعده داده شده اند.

در مورد مفاد صلح نامه امام حسن(ع) و معاویه در مدارک تاریخی اتفاق نظر کاملی وجود ندارد و شايعات و غرض ‌ورزی های مورخين و راويان باعث آشفتگی در اين زمينه شده است. بزرگ نمایی پاره ای از مواد به همراه سانسور سایر بندهای صلح نامه، جعل موادی غیر واقعی و نادرست و بی توجهی به ذکر شروط اساسی، موجب تحریف در نقل های تاریخی شده است. صرفه نظر از این موارد، نقل های مختلف و پراکنده ای درباره مواد این صلح نامه وجود دارد که هر کدام قسمتی از متن اصلی را یادآور شده اند.

امام علی(ع) درباره ویژگی های حضرت مهدی(عج) می فرماید: «او خواسته هاى دل را پيرو هدايت قرار مى دهد زمانى که مردم قرآن را تابع فكر خود قرار مى دهند». در واقع انسانها قرآن را از طريق تفسير به رأى برخواسته هاى خويش تطبيق مى كنند. او فرمان وحى را معيار سنجش و برنامه كار خويش قرار داده و تفسير به رأى و توجيه گرى را كنار مى زند. از این رو تفسير به رأى يكى از دام هاى شيطان است كه وحى الهى را بی ارزش مى نماید، به همين دليل در احاديث اسلامى اين كار به منزله كفر شناخته شده است.

امام علی(ع) ضمن خطبه ای با اشاره به حوادث آخرالزمان مى فرمايد: «آگاه باشيد! فردا ـ همان فردايى كه حوادثى با خود مى آورد كه شما نمى دانيد ـ كسى بر شما حكومت خواهد كرد كه از غير آن طايفه آتش افروزان جنگ هاى خونين و ظالمانه است، و او عمّال حكومت هاى ظالم پيشين را بر اعمال بدشان كيفر مى دهد. در آن زمان، زمين گنج هاى درونش را بيرون مى ريزد و كليدهايش را تسليم وى مى كند، آن وقت او روش عدالت گسترى را به شما نشان مى دهد، كه چگونه است و آنچه را از كتاب و سنت مرده است زنده مى كند».

امام علی(ع) در واپسین لحظات زندگی خود وصیت می نماید: «چيزى را همتاى خدا قرار ندهيد، سنّت و شريعت محمّد(ص) را ضايع مكنيد!، اين دو ستون محكم را بر پا داريد، مادام كه از اين دو امر منحرف نشويد نكوهشى بر شما نخواهد بود». در واقع تمام اسباب سعادت انسان در اين دو جمله خلاصه شده است؛ زیرا توحيد شامل تمام اصول اعتقادى مى شود و سنت پیامبر(ص) نیز شامل تمام دستورات عملى و اخلاقى است.

امام علی(ع) در پاسخ به انتقاد خوارج مبنی بر پذیرش حکمیت افراد عادی، می فرماید: «ما فقط قرآن را حَكَم قرار دادیم، و قرآن توسط انسان ترجمه می شود». آنگاه امام می فرماید: «دشمن ما را به حکمیت قرآن دعوت کرد، و ما گروهى نبوديم كه به كتاب خدا پشت كنيم ...».

 در این توافق نامه قرار شد كه: 1- ابو موسى اشعرى و عمرو بن عاص قرشى مطابق كتاب خدا و سنّت عادلانه كه مايه اتّفاق باشد رفتار نمايند. 2- خويشتن و خاندانشان در امان باشند. 3- تضمين امنيّت، پيروى از حق، و فرو نهادنِ سلاح بر هر دو طرف لازم است. 4- آنها باید طوری ميان امّت داورى كنند که امت را به جنگ و تفرقه نکشانند. 5- داورى، در ماه رمضان و در دومةالجندل باشد و اگر یکی از دو داور وفات یافت امیر آنها برای وی جانشینی برگزیند.

على(ع)، عثمان، طلحه، زبیر، سعد وقاص و عبدالرحمان بن عوف اعضای شورایی بودند که عمر انتخاب کرد.
در جلسه شوری نخست طلحه به نفع عثمان کنار رفت؛ زبیر نیز، به نفع امام(ع) و سعد وقّاص به نفع عبد الرحمان کنار کشید. بعد پسر عوف رو به على(ع) کرد و گفت: با تو بیعت مى کنم بر کتاب خدا و سنّت پیامبر(ص) و روش شیخَین. على(ع) آخرین شرط او را نپذیرفت. بعد خطاب به عثمان همان سخن را تکرار کرد. عثمان فوراً پذیرفت و عبد الرحمان با او به عنوان «امیر مؤمنان» بیعت کرد.
 

از مجموعه روايات استفاده مى شود: در بازگشت از حجة الوداع مسلمانان به دستور پیامبر(ص) در سرزمين «غدير خم» توقف كردند. ایشان در خطبه ای مفصل فرمود: من به زودى از ميان شما مى روم لکن دو چيز به يادگار مي‌گذارم، اوّل كتاب خدا و ديگري خاندانم. سپس دست علي(ع) را بلند كرد و فرمود: هر كس من رهبر او هستم على(ع) رهبر اوست، و اين سخن را 3 يا 4 بار تكرار كرد و فرمود: همه وظيفه دارند اين خبر را به غائبان برسانند؛ و در اين هنگام، آيه اكمال دين نازل شد.

شامیان پس از اغفال مردم عراق در جنگ صفین، صلح نامه ای را بر امام علی(ع) تحمیل نمودند که از این قرار بود: «اين صلح نامه ای است بین على بن ابى طالب و معاويه، كه ما تسليم حكم خدا و كتاب خدا هستيم و هرگاه دو حَكَم در قرآن حکمی در موضوع جنگ و صلح ما يافتند از آن پيروى مى كنيم در غیر این صورت به سنت پيامبر(ص) عمل مى كنیم». در ادامه دو لشكر متعد به امنیت و حفظ جان، مال، خانواده و قوم یکدیگر شدند.