آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

انسان موحد همچنان که خالق خویش را تنها خدای یکتا می داند، او را تنها مربی و رازق خویش دانسته و حوائج خود را از او می طلبد. درخواست حاجت – اعم از دنیوی و اخروی- از خداوند متعال نه تنها ناپسند نیست؛ بلکه از شئون توحید بوده و مورد سفارش قرآن کریم در آیات متعددی است. طبق بیان قرآن، پیامبران الهی نیز از خداوند متعال درخواست هایی دنیوی داشته اند.

موضوع شفاعت اولیاء و انبیای الهی هیچ منافاتی با توحید ندارد و موجب شرک نمی گردد؛ زیرا اولا شفیع فقط واسطه ای در طلب بخشش است نه اینکه خودش گناهکاری را ببخشد و ثانیا به تصریح آیات قرآن این شفاعت به اذن و رضایت خداوند صورت می گیرد. انکارهایی هم که در آیات قرآن درباره موضوع شفاعت ذکر شده، مربوط به ادّعاهای بت پرستان در شفیع شدن بتها می باشد و ارتباطی با شفاعت انبیاء و اولیای الهی ندارد.

قرآن، توحید در استعانت را به توحید در عبادت عطف مى کند و عبادت غیر خدا و استعانت از غیر خدا را جایز نمی داند. از سویی به استعانت از غیر خدا دستور مى دهد. در واقع استعانت از غیر خدا دو صورت دارد؛ 1- از او کمک بخواهیم، با این اعتقاد که کار او مستند به خداست، یعنى با قدرتى که از سوى خدا و به اذن او دارد، مشکلات را حل می کند. که در واقع استعانت از خدا است. 2- از او کمک بخواهد، با این اعتقاد که در تأثیرش مستقل از خدا است. بى شک این اعتقاد شرک است و چنین استعانتى پرستش می باشد.

امام علی(ع) در واپسین لحظات زندگی خود وصیت می نماید: «چيزى را همتاى خدا قرار ندهيد، سنّت و شريعت محمّد(ص) را ضايع مكنيد!، اين دو ستون محكم را بر پا داريد، مادام كه از اين دو امر منحرف نشويد نكوهشى بر شما نخواهد بود». در واقع تمام اسباب سعادت انسان در اين دو جمله خلاصه شده است؛ زیرا توحيد شامل تمام اصول اعتقادى مى شود و سنت پیامبر(ص) نیز شامل تمام دستورات عملى و اخلاقى است.

اولا: در معنی صحیح شفاعت جبر و تاثیری وجود ندارد؛ چرا که شفاعت شفیع از جنس «التماس و سؤال» است نه «امر»؛ یعنی درخواستی از «موضع پایین» است که تحقّق آن بستگی به اراده خداوند دارد.
ثانیا: توهم شبهه گر در دعا و توبه نیز می تواند مطرح باشد؛ چرا که در آنها نیز خداوند خواسته بنده را قبول و به نوعی تحت تاثیر قرار می گیرد!
ثالثا: اجازه شفاعت، انتخاب شفیع، شرایط شفاعت و تحقق آن به اختیار خدا می باشد؛ لذا معنا ندارد او تحت تاثیر اموری قرار گیرد که خودش وضع کرده!

شيعه درباره مسئله «توحید» معتقد است هر انسان عاقلى بايد آفريدگار خود را بشناسد و به يگانگى او ايمان داشته باشد، آفرينش، روزى، مرگ و زندگى و ... همه مستقلاً به دست اوست. «عبادت» مخصوص اوست و اگر كسى غير او را بپرستد يا شريكى در عبادت قرار دهد، كافر شده و از صفوف مسلمين خارج گشته است. اطاعت و فرمانبردارى هم مخصوص خداست و اگر اطاعت پيامبران و امامان لازم است از اين نظر مى باشد كه اطاعت آنها در حقيقت اطاعت خداست؛ زيرا آنها مبلّغ احكام خدا هستند.

خداوند واجب الوجود است. اگر محدوديّتى در ذات واجب الوجود حاصل شود بايد از بيرون وجود او باشد، چرا كه محدوديّت به معناى آلودگى به عدم است، و چيزى كه ذاتش اقتضاى هستى دارد هرگز مقتضى عدم و نيستى نخواهد بود. پس اگر محدوديتى در او باشد بايد يك عامل بيرونى داشته باشد، و لازمه اين سخن آن است كه او واجب الوجود نباشد، چرا كه از نظر حدّ وجودى خود مخلوق ديگر و معلول ذات ديگرى است.

بعد از اثبات وجود خداوند، و اثبات نبوّت پيغمبر اسلام(ص) و صدق دعوت او، آنچه در اين كتاب آسمانى يعنى قرآن آمده است، بيان واقعيت هاى غير قابل انكار است، زيرا او پيامبرى است راستگو و معصوم، از سوى خداوند حكيم و صادق؛ و مسلّماً چنين كسى مطلب خلافى نمى گويد. بنابراين از آيات توحيدى قرآن مى توان براى اثبات يگانگى ذات خداوند كمك گرفت، و قرآن مجيد مملوّ است از اين آيات؛ بلكه هيچ موضوعى در قرآن به اندازه اين موضوع با عبارات گوناگون تكرار نشده، و هيچ وصفى از اوصاف خدا تا اين حد مورد تأكيد قرار نگرفته است.

خداوند مبدئى است، داراى همه صفات کمال و آری از هر نقص و عیب و احتیاج و محدودیّت. تمام موجودات جهان آفریده او و نیازمند به او هستند و او به هیچ موجودى نیاز ندارد. چنین خدایى نه به کسى نیاز دارد و نه داراى اجزاى ذهنى و خارجى است و نه مى تواند بزاید و یا زاییده شود. مسیحیان با این عقیده، بدون آن که توجّه داشته باشند خدا را از مقام الوهیّت پایین آورده، در زمره دیگر آفریده ها قرار مى دهند و مقامات مسیحى نیز به همین دلیل، ناگزیر به توجیه و تأویل این عقیده خویش اند.

سبب خشونت وهابیان، برداشت نادرستی است که در کتابهای محمد بن عبدالوهاب از مفاهیمی چون توحید و شرک ارائه می شود. او طلب شفاعت مسلمانان را از حضرت رسول(ص) شرک می داند و مشرکین زمان خود را بدتر از مشرکین زمان پیامبر(ص) معرفی می کند.