منظور از «فرزندان دنيا» و «فرزندان آخرت» در كلام امام علی(ع)

در كلام امام علی(علیه السلام) منظور از «فرزندان دنيا» و «فرزندان آخرت» چيست؟

امام علی(ع) در خطبه 42 نهج البلاغه مى فرمايد: «هر يك از دنيا و آخرت، فرزندانى دارند [كه به آن دل بسته اند]؛ امّا شما از فرزندان آخرت باشيد، نه از فرزندان دنيا!». منظور ایشان از فرزندان دنيا، دنياپرستان بوده و فرزندان آخرت، مؤمنان صالح می باشند. این تعبیر از آن جهت است كه همواره فرزند از طريق وراثت شباهت زيادى به والدين خود دارد. فرزندان دنيا جز خور و خواب و عيش و عشرت، نمى شناسند و تنها به دنيا دل بسته اند؛ ولى فرزندان آخرت، عشق به خدا دارند و از مواهب دنيا براى سعادت ابدى خود بهره مى گيرند.

«واعظان» بي صدا

از منظر روايات اسلامي چه واعظانی در زندگی انسان هاي باتقوی وجود دارند؟

بر اساس روایات، برای انسانِ باتقوی واعظانی مانند تاريخ پيشينيان، قصرهاى ويران شده، جسم بى جان مردگان، وجدان بيدار آدمى، ستارگانِ فروزان آسمان، خورشيد و ماه درخشان، قامت خميده پيران، موى سپيد سالخوردگان، برگ هاى خشكيده درختان در فصل خزان، قبرهاى خاموش مردگان و قصرهاى ويران شده شاهان و ... وجود دارند كه هر يك از آنها با زبان بى زبانى درسى از عبرت را مى آموزند. به فرموده امام علی(ع): «مردگانى را كه بدون اختيار به سوى قبرهايشان مى برند براى پند و اندرز شما كافى هستند». بنابراين سخن حضرت که: «قلب خود را با موعظه زنده كن»، مفهوم وسيعى دارد كه تمام واعظان را شامل مى شود.

منظور از سؤال و جواب «قبر»

منظور از سؤال و جواب «قبر» چيست؟

از روايات بسيارى استفاده مى شود كه هنگامى كه انسان را در قبر گذاشتند دو فرشته به سراغ او مى آيند و از اصول و عقايد او، توحيد و نبوت و ولايت و حتى طبق بعضى از روايات از چگونگى مصرف كردن عمر در طرق مختلف و طريق كسب اموال و مصرف آنها، از او سؤال مى كنند. چنانچه از مؤمنان راستين باشد به خوبى از عهده جواب برمى آيد و مشمول رحمت و عنايات حق مى شود وگر نه در پاسخ اين سؤالات درمى ماند و مشمول عذاب دردناك برزخى مى شود.

بیان مفاهیم اخروی با الفاظ دنیای مادی

آیا می توان مفاهیم اخروی را با الفاظ این دنیا تعریف کرد؟

الفاظ ما از روز نخست براى زندگى روزانه ابداع شده لذا به محض خروج از دايره زندگى روزمره، حرف زدن ما با مشكل مواجه مى شود؛ چون الفاظى را براى بيان مفاهيم خود نمی یابیم. از سویی وسعت عالم بعد از مرگ، نسبت به اين جهان، همانند وسعت اين جهان است نسبت به عالم جنين. از این رو تعجبی ندارد، كلماتى را كه در اين جهان با آن سخن مى گوييم نتواند ترسيم كاملى از آن همه شكوه و تنوع نعمت ها از زندگى در جهان ديگر را داشته باشد، حتى تصور آن هم براى ما كه در حصر زندان دنيا هستيم مشكل است.

خير دنيا و آخرت در كلام امام صادق(ع)

امام صادق(عليه السلام) خير دنيا و آخرت را در چه چيزي دانسته اند؟

از نظر امام صادق(ع) خير دنيا و آخرت در اين است كه انسان رضايت خدا را بر ناراحتى مردم ترجيح دهد، تا خداوند قلب‌هاى مردم را به سوى او جلب كند و اگر رضايت مردم را بر خشنودى خدا ترجيح دهد، خداوند او را به مردم واگذار مي كند.

«خداشناسی» ثمره مطالعه مراحل تکامل «جنین»

چرا قرآن دقت در مراحل تکامل «جنین» را سبب «خداشناسی» و اثبات معاد می داند؟

قرآن مجيد در آیاتی از سوره های مومنون، قیامت، کهف، غافر و ... به مراحل تكامل «جنين» در رحم مادر اشاره می کند و با دعوت انسان‌ ها به مطالعه این مراحل، آن را يكى از راه های رسیدن به شناخت خدا و اثبات معاد معرفی می کند. نظام پيچيده و بسيار شگفت ‌انگيز تطوّرات جنين، يكى از آيات و نشانه ‌هاى مهمّى است كه از وجود علم و قدرت بى ‌پايان پديد آورنده آن خبر مى دهد؛ و از سوى ديگر توانائى او را بر مسأله معاد و زندگى پس از مرگ روشن مى ‌سازد.

«مراقبه» و «محاسبه»، دو عامل مهم تربيت

چه عواملی می تواند نقش اساسی در تربیت معنوی انسانها داشته باشد؟

«مراقبه و محاسبه» دو عامل مهم تربيت هستند. انسان وقتي بداند كسى مراقب اوست و در همه حال، او را زير نظر دارد و از اسرار درون او نيز مطلع است، ديگر خود را در انجام كارها آزادِ مطلق نمي بيند و در انجام كارها دقيق و سختگير مي شود. كدام عاقل است كه در معامله «متاع قليل» به «مواهب كثير» ترديد به خود راه بدهد؟ اينجاست كه ايمان به معاد مى تواند سرچشمه انواع انفاق ها، گذشت ها و ايثارها گردد و روح شجاعت، شهامت و صبر و استقامت را در انسان تقويت كند.

دیدگاه روایت درباره اثر تربیتی «معاد باوری»

اثر تربیتی «معاد باوری» در روایات اسلامی چگونه بیان شده است؟

امواج نيرومند و تكان دهنده ايمان به معاد و تأثير آن در اجراى عدالت و مقاومت در برابر هر گونه انحراف و گناه در روايات به وضوح به چشم مى خورد و نمونه زنده اى است از تجلّى ايمان به رستاخيز و دادگاه عدل الهى در اعمال انسان. در روايتي امام علي(ع) فرمودند: «به خدا سوگند، اگر شب را به روى خارهاى جانگداز «سعدان» بيدار بسر برم و [روزها] در غل و زنجيرها بسته و كشيده شوم، برايم خوشتر است از اينكه خدا و رسولش را روز قيامت در حالى ملاقات كنم كه به بعضى از بندگان ستم كرده و چيزى از اموال دنيا را غصب نموده باشم».

ایمان به «معاد» سبب آرامش در دنیا

اعتقاد به «معاد» چه نقشی در آرامش بخشی به انسان در زندگی دنیا دارد؟

اعتقاد به زندگى پس از مرگ نه تنها در تهذيب نفوس و اخلاص قلوب و پرورش اخلاق و پاكى اعمال مؤثّر است، بلكه در بهبود حال انسان در همين دنيا نيز اثر عميقى دارد. عامل اصلى نگراني هاي بشر، عمدتاً احساس پوچى و بى هدف بودن زندگى، احساس نداشتن پناهگاه در مشكلات طاقت فرسا، تصوير وحشتناك از مرگ و گاه ترس از آينده جهان است و بدون شك ايمان به معاد و زندگى جاويد در آن عالم توأم با آرامش و عدالت مى تواند به اين نگرانى ها پايان دهد. كسانى كه به خدا دل بسته اند نه احساس تنهايى دارند و نه احساس پوچى در زندگى.

قبض كنندگان ارواح انسانها

اگر ملك الموت انسان را قبض روح می کند چرا قرآن آن را به خدا و فرشتگان نسبت داده است؟

در يك آيه قرآن قبض ارواح به خدا نسبت داده شده و در آيه ديگر به فرشتگان و در جاي ديگر به رسولان الهى، اما هيچ گونه تضادى ميان آنها نيست؛ زيرا قبض كننده اصلى ذات پاك خداست و در عالم اسباب، عزرائيل مجرى اين فرمان است و او نيز به وسيله گروهى از فرشتگان و رسولان الهى كه اشاره به همان فرشتگان است، اين مأموريت را انجام مى دهند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

ان الحسين باب من ابواب الجنة.

بى گمان حسين درى از درهاى بهشت است .

احقاق الحق 9/202