آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آوردن معجزه الهی از سوی پیامبران از آنجا که به هدف هدایت مردم صورت می گیرد باید تناسبی با مقتضیات جامعه هدف داشته باشد. پیامبران اقوام مختلف در هر عصر و زمان معجزات الهی متفاوتی ارائه داده اند تا حداکثر بهره برداری را از تمرکز و توجه افکار اجتماع خود به موضوعات خاص ببرند. به عنوان نمونه وسعت سحر در عصر حضرت موسى(ع) و پیشرفت طبّ در عصر حضرت مسیح(ع) هر کدام ایجاب مى کرد که معجزات آنها چنان باشد که پیشرفته ترین علوم و دانش هاى زمان در مقابل آن عاجز بماند.

زنده ماندن یونس نبی در دل نهنگ یک معجزه الهی می باشد. معجزه متکى به نیروى الهى است و هرگز به معناى انجام یک محال‌ عقلى و به معناى برهم زدن قانون علیّت نیست. دو وجه برای زنده ماندن در شکم ماهی در این مدت ممکن است: 1) ماهی که او را بلعیده به خواست الهی شرایطی داشته که امکان زنده ماندن انسان در شکم او وجود داشته است. 2) خداوند در دل ماهی قدرت زنده ماندن را به حضرت یونس(ع) عطا کرد.

قرآن در آيات اوليه سوره «قمر» با اشاره به موضوع شقّ القمر مي‌فرمايد: «رستاخيز نزديك گرديده و ماه شكافته شد و هنگامى كه نشانه اى [و اعجازى] ببينند روى مى گردانند و مى‌گويند سِحر شديدى است، آنها [پيامبر و آيات او را] تكذيب مى‌كنند و از هوس‌هاى خود پيروى مى‌كنند و هر كارى محفوظ و ثابت مى‌ماند [و جزاى آن دامنگير صاحبش مى‌شود]».

در منابع حديث شيعه و اهل تسنن روايات فراوانى هم درباره اصل وقوع اين معجزه و هم درباره ارتباط آن با آيات ابتدایی سوره «قمر» نقل شده است. محدثان اهل تسنن، حديث شقّ القمر را از راويان زير در كتب خود نقل كرده‌اند: انس بن مالك، حذيفة بن يمان، عبداللّه بن مسعود، عبداللّه بن عباس، عبداللّه بن عمر، جبير بن مطعم.

يكي از پيرايه ها در مسئله «شقّ القمر» در افواه عوام مشهور است كه نيمى از ماه به پائين آمد و از آستين آن حضرت گذشت، در حالی که اين مطلب در هيچ يك از كتب احاديث شيعه و سنى نيامده و صرفاً ساخته افكار پاره‌اى از خيالبافان عوام است.

از منظر علم، انشقاق در كرات آسمانى امر ممكني است و اين موضوع نظائرى هم دارد، مانند ستاره‌هاى دنباله‌داري كه از خورشيد جدا مي شوند و تحت تأثير جاذبه عظيم خورشيد به سوى آن جذب مي‌شوند. در مورد قمر هم اگر عامل جدائى، شديد نباشد بازگشت قطعات جدا شده و التيام آنها به صورت اول كاملاً قابل توجيه است؛ زيرا طبق فرمول نيوتن هر قدر فاصله ميان آنها كمتر و يا جرمشان بيشتر باشد به كمك اثر اين جاذبه، خيلى زود به هم نزديك و پيوسته خواهند شد.

بعضی از معجزات عیسی(ع) که منابع اسلامی و مسیحی در آن اتفاق نظر دارند، عبارتند از : 1- شفای بیماران. 2- معجزه ی برکت دادن غذا. 3- راه رفتن بر روی آب. 4- زنده کردن مردگان.
اما معجزاتی مثل خشکاندن درخت انجیر، پرداختن پول جزیه به باجگیران، صید مقدار زیادی ماهی و آرام کردن طوفان را تنها در کتاب مقدس می توان دید. به علاوه، انجیل تبدیل شدن آب به شراب را هم از معجزات مسیح (ع) می داند که آموزه های دینی ما، پیامبران خدا را از انجام دادن چنین اقدامی بری می شمارد.
 

معجزات عیسی (ع) در منابع اسلامی عبارتند از: تکلم در گاهواره، نزول سفره ای پر از غذا از آسمان و برکت دادن غذا، شفای بیماران، زنده کردن مردگان، راه رفتن بر روی آب، خبر دادن از آنچه مردم در آینده خواهند خورد و ذخیره خواهند کرد، خلقت پرنده (خفاش) از گل، مسخ گروهی از اسرائیلیان سرکش.  به بعضی از این معجزات در منابع مسیحی اشاره نشده است.

قرآن در دوجا بطور اجمال در این باره بحث كرده است؛ اول در ابتداي سوره «اسراء» مي‌فرمايد: «پاك و منزه است آن خدائى كه بنده خودش را در شبى، از مسجد الحرام به مسجد اقصى كه در سرزمين مبارك و مقدسى است برد تا آيات و نشانه هاى ما را ببيند». دوم مفاد آيات 13 تا 18 سوره «نجم» است كه تاكيد دارد پيغمبر(ص) براى دومين بار فرشته وحى را به صورت اصلى مشاهده و ملاقات كرد و اين ملاقات در نزد بهشت جاويدان صورت گرفت و چشم پيغمبر در اين مشاهده دچار خطا و اشتباه نشد و آيات بزرگى از عظمت خدا را مشاهده نمود.

جمع قابل توجهى از دانشمندان اسلامی اعم از شيعه و اهل تسنن به مسئله «شقّ القمر» معتقدند؛ البته بعضى از دانشمندان در دلالت آيات مربوطه بر مسئله شقّ القمر ترديد دارند و معتقدند اين آيات ارتباطى به مسئله «شكافتن ماه» به عنوان يك «معجزه» ندارد. ضمن اینکه این مسئله نيز مانند مسئله «معراج» از دستبرد خيالبافان و جاعلان حديث مصون نمانده و پيرايه‌هاى فراوانى به آن بسته‌اند كه در هيچ يك از كتب احاديث شيعه و سنى نيامده و صرفاً ساخته عوام مى‌باشد.