آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولا: این رضایت کلی است و نسبت به نتیجه ایستادگی و حرکت جمعی مسلمانان در یک واقعه تاریخی ابراز شده نه اینکه فرد به فرد به صورت مشخص مشمول این رضایت شوند.
ثانیا: این رضایت مقطعی بوده و برخی از صحابه به حکم احادیث «ارْتَدُّوا عَلَى‏ أَدْبَارِهِمْ» که در منابع خود اهل سنت و در صحیحین نیز وارد شده، از شمول رضایت خارج شدند.
ثالثا: اعتقاد به عدالت همه صحابه گاهی منجر به تناقض می شود؛ مثل جایی که دو گروه از آنها در دو جبهه حق و باطل در برابر هم می ایستند.
رابعا: اعتقاد به عدالت همه صحابه و قداست آنها در زمان پیامبر(ص) سابقه ای ندارد و خلاف گزارشات قرآن از وضعیت آنها در آن دوره است.

طلحه و زبیر از اولین کسانی بودند که برای فشار بر عثمان سپاه جمع کرده و ادعای خلافت نیز داشتند. برخی از صحابه از جمله امام علی(ع) و ابن عباس و حسن بصری و مالک اشتر، صریحا به نقش این دو نفر در شوراندن مردم علیه عثمان و زمینه چینی برای قتل عثمان اشاره کرده اند. به خصوص طلحه که منابع تاریخی به دشمنی بسیار شدید و تند او با عثمان، گواهی می دهند.
به هر حال این دو نفر در رفتاری بسیار عجیب و با اینکه نقش مهمی در شورش علیه عثمان داشته اند، بعداز بیعت با امام علی(ع)، وقتی دست خود را کوتاه از خلافت و حتی امارت یافتند، علم خونخواهی عثمان را برافراشتند و به همین بهانه همراه با عایشه بر علیه امام علی(ع) در جنگ جمل شرکت کردند.

امام علي(ع) درباره فضائل بنی هاشم به معاویه فرمودند: «آيا نمى بينى جمعيتى از مهاجران و انصار كه در راه خداوند به شهادت رسيدند، هر كدام داراى مقام و مرتبتى شدند؟ اما وقتي كه شهيد ما حمزه به شهادت رسيد به او «سيّدالشهدا» گفته شد و پيامبر(ص) هنگام نماز بر او هفتاد تكبير گفت، آيا نمى بينى گروهى دستشان در ميدان جهاد قطع شد و هر كدام مقام و منزلتى يافتند؟ ولى هنگامى كه اين جريان درباره يكى از ما رخ داد، لقب «طيار»، پرواز كننده در آسمان بهشت با دو بال به او داده شد، و اگر نه اين بود كه خداوند نهى كرده كه انسان، خودستايى كند، فضايلى را برمى شمردم كه دل هاىِ مؤمنانِ آگاه با آن آشناست و گوش هاى شنوندگان از شنيدن آن ابا ندارد».

امام علي(ع)، ازدواج بعضي از طايفه بني هاشم با بعضي از بني اميه را نشانه نوعي تفضّل و ايثار برشمردند. در واقع این پاسخ از سوي امام(ع) به معاويه بود كه بنى امیه را هم طراز بنى هاشم دانسته بود؛ در حالى كه بنى هاشم كانون نبوّت و ولايت بودند و بنى اميّه سردمدار كفر و شقاوت؛ ولى هنگامى كه ظاهراً مسلمان شدند، اسلام با آنها معامله هم طراز كرد و به همين دليل پيامبر(ص) با ام حبيبه دختر ابوسفيان ازدواج نمود و دخترش ام كلثوم را به ازدواج عثمان در آورد.

مرحوم «علّامه امينى» در كتاب «الغدير» با ذكر اسناد و مدارك روشن به فجایعي اشاره كرده كه معاويه براي نخستين بار آنها را مرتكب شده است: اقدام آشكار در شرب خمر و خرید آن، اشاعه فحشا در محیط اسلام، حلال شمردن ربا، ممنوعیت اجرای حدود الهی، اختصاص اموالی برای جعل احادیث اهل بیت(ع) و ... تنها بخشی از فجایع معاویه در زمینه تغییر احکام الهی و نقض سنت پیامبر(ص) است و اگر کسی تمام تاریخ زندگانی او و سایر بنی امیّه را بررسی کند، به نمونه های بیشتری دست می یابد.

امام علی(ع) در خطبه 174 «نهج البلاغه»، درباره دروغگویی «طلحه» در ادعای خونخواهی «عثمان» می فرماید: «طلحه هرگز در ادعایش صادق نبوده است؛ چرا که وضع او از این سه حال خارج نیست، نخست اینکه اگر به نظر او عثمان ظالم بود، باید با قاتلان او همکاری می کرد و اگر مظلوم بود باید از قتل او جلوگیری می کرد و اگر در میان دو امر شک داشت خوب بود کناره گیری می کرد و مردم را با او تنها می گذاشت؛ ولى او کاری کرد که با هیچ منطقی سازگار نیست، نخست بر ضد عثمان قيام كرد سپس به خونخواهى او برخاست».

به تأكيد مورخین، معتضد عباسی نامه اي نوشت و بنا داشت تا آن را براي مردم بخواند؛ اما به سبب مخالفت وزيرش از اين كار منصرف شد. او در اين نامه تأكيد كرده كه گروهى گرفتار اشتباه در دين و فساد عقيده شدند و عامل اصلى آن پيشوايان ضلالت بودند و مهمترين آنها ابوسفیان و معاويه و پیروانشان بودند كه از هرگونه كارشكنى در مسير پيشرفت اسلام فروگذارى نكردند و با اينكه به ظاهر اسلام آوردند اما همچنان به دشمني هاي خود ادامه دادند که مخالفت ابوسفيان با اذان گفتن بلال در مكّه و شهادت عمار ياسر به دست معاویه تنها بخشي از اين دشمني بود ...

اولا: هیچ نامی مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیست و بسیاری از صحابه و تابعین به نام خلفای سه گانه نامگذاری شده اند.
ثانیا: مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون «معاویه» و «یزید» امری بدیهی است؛ با این حال بعد از عاشورا شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم. آیا این نام گذاری ها نشانه محبّت است؟!
ثالثا: ستم هایی که بر اهل بیت(ع) روا شده جدی تر از آن است که به صرف این نام گذرای ها تحت الشعاع قرار گیرد و اختلافات اهل بیت با خلفا نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و رفتارى بود.
رابعا: این نام گذاری ها انجام شده تا دستگاه ظلم بنى اميه و بنى عباس نتوانند به اين بهانه كه شیعیان با خلفاى سه‏ گانه معارض اند، عرصه را بر آنان سخت بگيرند و دست به قتل و غارت بزنند.

امام علي(ع) در پاسخ به نامه معاویه که در آن عظمت و آیین برگزیده پیامبر(ص) را به حضرت یادآوری كرده، فرمودند: «به راستى دنيا چه شگفتى هايى در خود از سوى تو براى ما نهفته دارد؟ چرا كه مى خواهى ما را از آنچه خداوند به ما عنايت فرموده آگاه سازى و به ما از نعمت وجود پيغمبر ما در ميان ما خبر دهى، كار تو به كسى مى ماند كه خرما را [از نقاط ديگر] به سرزمين هَجَر [سرزمينى كه مركز خرما بود] ببرد و يا همچون شاگرد تيراندازى كه بخواهد از طريق دعوت به مبارزه، استادش را بيازمايد».

امام علي(ع) در پاسخ به سخن معاویه در رابطه با صحابه پيامبر(ص) می فرماید: «تو گمان كردى كه برترين اشخاص در اسلام، فلان و فلانند و مطلبى را يادآور شده اي كه اگر راست باشد به تو مربوط نيست و اگر دروغ باشد زيانى به تو نمى رساند اساساً تو را با برتر و غير برتر و رئيس و زيردست چكار!، اسيران آزاد شده از كفار زمان جاهليّت و فرزندان آنها را با امتياز نهادن ميان مهاجران نخستين و ترتيب درجات و تعريف طبقاتشان چه نسبت؟! هيهات تو خود را در صفى قرار مى دهى كه از آن بيگانه اى، كار به جايى رسيده كه محكومى مى خواهد در اين مسائل، داورى كند».