آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بنی امیه در دوران کوتاه تاریخ خود ظلم ها و جنایات وحشتناکی را در حق بنی هاشم انجام دادند و سرانجام در زمان «سفّاح» نخستين خليفه عبّاسي انتقام سختی از آنان گرفته شد. سران بنی امیه از سفّاح، امان خواستند و او نیز پاسخ محبت آمیزی به آنان داد؛ اما از فکر انتقام بنی امیه غافل نبود، تا آن که اشعار «سُدیف» در بیان مظلومیت بنی هاشم و ظلم های بنی امیه، آتش انتقام را در سفّاح شعله ور ساخت و بالاخره همه سران بنی امیه را در يك مجلس به هلاکت رساند.

برخی اشکال کرده اند که به خاطر حضور تركها و وجود درگیری داخلی حکومت عباسی، ديگر نيازي به تقيه كردن امام حسن عسكري نبود؛ چراكه دولت عباسيان به ضعف گراييده بود. در پاسخ باید گفت: گرچه حكومت عباسی با معارضين داخلى درگير بود؛ ولى همگى بر اين امر اتفاق داشتند كه بايد با اهل بيت(ع) و علويين مقابله و مبارزه نمود.

خاندان عباسى، طبق روايات مى‏ دانستند مهدى موعود كه تار و مار كننده كليه حكومت هاى خود كامه است، از نسل حضرت امام عسكرى(ع) خواهد بود، به همين جهت پيوسته مراقب وضع زندگى او بودند و از هر طرف او را تحت كنترل و نظارت داشتند تا بتوانند فرزند او را به چنگ آورده و نابود كنند.

«بنی عباس» بعداز فروپاشی بنی امیه به نام اهل بيت پيامبر(ص) و به عنوان فرزندان عباس عموي پیامبر(ص) و با استفاده از شعار «الرضا لآل محمّد»، كه شعاری مردمي و انقلابی بر ضد بني اميه بود، روي كار آمدند. اما هنگامي كه جای پاي خود را محكم ديدند، همان حكومت خودكامه و استبدادي بني اميه را تكرار كردند، و حتي بسياري از جنايت هاي آنها از بني اميه نيز پيشي گرفت! امّا خيلي زود مردم مسلمان ماهيت آنها را شناختند و نطفه انقلاب هاي مجدد بر ضد اين گروه رياكار منعقد شد.

در آن عصر علوم مختلف به محيط جامعه اسلامي راه یافت و كتب علمي ديگران، از يونان گرفته تا مصر و از هند تا ايران و روم، به زبان عربی ترجمه شد. اين شرايط خاص فكري و فرهنگي وظيفه سنگيني را بر دوش امام رضا(ع) گذاشت، ولذا ایشان دامن همت به كمر زد و انقلاب فكري عميقي ايجاد فرمود، و در برابر اين امواج سهمگين و تندبادهاي خطرناك، اصالت جامعه اسلامي را حفظ كرد و سرانجام، اين كشتي را از سقوط در گرداب خطرناك انحراف و التقاط رهايي بخشيد.

اگرچه اين جلسات با پوشش تبيين مقام والای امام(ع) بود؛ اما به گفته محقیین واقعیت چیز دیگری بود. مثلا وقتی می دید امام(ع) به علت فضايل و كمالات خود محبوبيت روزافزون مي یابد با فراخوان علماي متعدد از مناطق مختلف در صدد بود ایشان را در مباحثه به عجز انداخته و از رونق ایشان بکاهد. یا اینکه مي خواست مقام امام(ع) تنها در بُعد علمي منحصر شود و تدريجاً چنين نشان دهد كه ایشان كاري با مسائل سياسي ندارد و به اين ترتيب، شعار تفكيك دين از سياست را عملي كند.

او در وصیتش مى گوید: اى فرزندم! او امام مردم و حجت خدا بر خلق، و خلیفه او بر بندگان است. به طور حتم او از من و تمام خلق به جانشینى رسول خدا(ص) سزاوارتر است هرچند اگر او در خلافت با من منازعه کند چشمانش را از حدقه بیرون خواهم آورد. اى فرزندم! این شخص وارث علم پیامبران است. این شخص موسى بن جعفر است. اگر علم صحیح مى خواهى نزد او خواهى یافت.

عباسيان در ابتدا شعار دفاع از علويان و اهل بيت(ع) دادند ولى بعد از قدرت یافتن، در مقابل علويان و اهل بيت(ع) ايستادند، زيرا عمده خطر را براى دولتشان همين علويان مي ديدند؛ سفاح هر کجا آنان را مى يافت به قتل مى رساند، منصور اعتراف نمود که من هزار نفر يا بيشتر از ذريه فاطمه(ع) را به قتل رسانده ام، هادى عباسى ارزاق آنان را قطع کرد، هارون الرشيد کسى بود که درصدد محو آثار نبوت بود، او در کشتن و شکنجه بزرگان آل على(ع) از خدا خوف و ترسى نداشت و ...

ولایت عهدى امام رضا(ع) و نرمش مأمون عباسى با آن حضرت نه به خاطر علاقه به آن حضرت و خاندان رسول خدا(ص)، بلکه براى رسیدن به اهداف شیطانى خود بود. از جمله: خاموش کردن نهضت هاى علویان، موجه جلوه دادن و اعتراف گرفتن از علویان نسبت به حکومت، تحت نظر قرار دادن حضرت و در امان ماندن از خطرى که از ناحیه امام او را تهدید مى کرد، جدا کردن امام از شیعیان و موالیانش و ...

مأمون در ابتدا مقام خلافت را بر امام عرضه داشت، ولى امام که از نیّت او باخبر بود با قبول آن شدیداً مخالفت نمود، تا این که مأمون آن حضرت را بر قبول ولایتعهدى یا گردن زدن مخیر نمود. امام رضا(ع) از طرفى تهدید به مرگ شد و از طرفى ملاحظه کرد که وجود آن حضرت در دستگاه مى تواند با برنامه هاى دقیق سیاسى جلوى اغراض مأمون را بگیرد لذا مصلحت را بر این دید که ولایتعهدى را قبول کند ولى برای اینکه مأمون از او بهره بردارى سیاسى نکند، هرگز در تصمیم گیرى ها دخالت نمى کرد.