آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولا: برخلاف آنچه در سؤال ادعا شده، با توجه به تجربه تاریخی بشر و مطالعات میدانی کنونی در جوامع آزاد، آنچه باعث خشونت و ناامنی در جامعه می شود آزادی مطلق در روابط بین زنان و مردان نامحرم است، نه محدودیت درست و حساب شده. خشونت نتیجه بی قانونی و بی قیدی است نه محدودیت های قانونی و شرعی.
ثانیا: غريزه جنسى نيرومندترين و ريشه دارترين غريزه آدمى است و در طول تاريخ سرچشمه حوادث مرگبار و جنايات هولناكى شده است؛ شهوت جنسی درجه و حد مشخصی ندارد تا با آزاد گذاشتن فروکش کند؛ وقتی شهوت شعله ور شد دیگر هیچ چیزی جلو دار آن نیست.
ثالثا: اسلام و ادیان الهی غریزه جنسی را سرکوب نمی کنند و محدودیت ادعایی در حقیقت قانونمند کردن روابط دو جنس مخالف است. هدف مکاتب الهی کنترل و هدایت غریزه جنسی در قالب تشکیل خانواده است. راهکار این مکاتب توصیه به تهذیب نفس، کنترل روابط، مراقبت از نوع تغذیه، کنترل رفتار فردی، رعایت پوشش مناسب و توصیه به ازدواج است.

پیوند و روابط مردم گاهی سببی و گاهی نسبی است و گاهی حزبی و گاهی قبیلگی، که این نوع پیوندها مادّی است. علاوه بر این انسان یک پیوند معنوی هم دارد؛ مثل پیوند اخوّت. در برخی از مواقع پیوند مادّی با معنوی دچار تعارض می شود و باید یکی را انتخاب کرد. از منظر آیات و روایات راه حلّ تعارض ميان اين دو پيوند، تقديم پيوند معنوي بر مادّي است. مثلا هنگامی که فرزند حضرت نوح(ع) در آب غرق شد، وی درخواست نجات فرزندش را کرد، ندا آمد که او از اهل تو نیست و یا هنگامی که عقیل برادر امام علي(ع) درخواست کمک اضافی می کند؛ امام(ع) آهن گداخته در مقابلش قرار می دهد، و او را به یاد آتش دورخ می اندازد.

همان اندازه كه سوء ظن مايه ويرانى جامعه، تشتّت كارها و ناراحتى روح و جسم است، حسن ظن و خوش بینی مايه آرامش و وحدت است؛ از این رو در کلام معصومين(ع) مورد تاکيد قرار گرفته است. امام علی(ع) در این رابطه می فرمايند: «حسن ظن از بهترين صفات انسانى و پربارترين مواهب الهى است». همچنین می فرمایند: «حسن ظن اندوه را سبك کرده و از گناه رهايى مى بخشد». ایشان همچنین می فرمایند: «حسن ظن مايه آرامش قلب و سلامت دين است».

در عشق هاى مجازى و مادّىِ نامقدّس، انسان ديوانه وار به چيزى علاقه پيدا مى كند و هر چه دارد در پاى آن مى ريزد. اين عشق ها جاذبه نيرومندى دارند كه عقل را ویران کرده و دو انسان را به آلودگى مى كشانند. در اين گونه عشق ها، بدترين عيوب حُسن است و هنگامي كه پرده ها كنار رود و چشمِ واقع بين باز شود، جاى خود را به نفرت خواهد داد. امام علي(ع) در این رابطه می فرماید: «چشم مُحب، از ديدن عيوب محبوب نابينا و گوشش از شنيدن كاستى هاى او ناشنواست».

در عشق هاى حقيقى و مقدّس، روحِ انسان نورانيّت فوق العاده اى پيدا مى كند و همه چيز را جز معشوق حقيقى فراموش مى كند و تحمّل تمام شدائد را براى رسيدن به وصال او و برخورداري از جذبه هاى عنايت و لطفش آسان مى شمرد. در حدیث قدسی آمده: «هنگامى كه بنده ام به من توجّه پيدا كند، به من عشق مى ورزد و من هم به او عشق مى ورزم و هنگامى كه به من عشق ورزد حجاب ميان خودم و او را بر مى دارم، تا به مقام شهود نائل گردد». به فرموده پیامبر(ص) برترين مردم كسى است كه عاشق عبادت باشد و آن را در آغوش بگيرد و با قلبش آن را دوست داشته باشد و با جسدش آن را لمس كند.

امام علی(ع) در بخشی از نامه 47 نهج البلاغه مى فرمايد: «بر شما لازم است پيوندهاى دوستى و محبّت و بذل و بخشش را فراموش نكنيد و بر حذر باشيد از اينكه با هم قطع رابطه نماييد». احاديث بسيارى در نكوهش بى محبتى ها و جدايى ها نقل شده كه گاه پشت انسان را می لرزاند، مانند سخن امام صادق(ع) که فرمود: «هر گاه دو نفر با هم قهر كنند يكى از آن دو مستحق لعن است و اى بسا هر دو مستحق باشند، راوى سؤال مى كند: ظالم بايد مستحق لعن باشد، مظلوم چرا؟ فرمود: به سبب آن است كه برادرش را به آشتى [معقولانه] دعوت نمى كند».

برای درمان سخن چينی، نخست باید سراغ انگیزه های آن رفت، عواملی مانند: حسد، دنياپرستى، کینه توزى، و ... از سویی دقت در پيامدهای سخن چينى، مانند کيفر الهی، نقش ويرانگر آن در سطح جامعه و ... از دیگر عوامل بازدارنده می باشد. همچنین بی اعتنایی مردم و تحریم این اشخاص می تواند در آنان تاثیر گذار باشد. امام على(ع) می فرمايند: «سخن چين را تكذيب كن، خواه راست بگوید خواه دروغ». البته نباید فراموش کرد که صفات رذيله از ضعف ايمان سرچشمه می گیرند و با تقویت آن می توان این رذایل را ترک کرد.

در برقراری صلح و اصلاح روابط بين مردم، علاوه بر روان شناسی و روان کاوی، بايد از نکاتی بهره برد: 1- باید ریشه های اختلاف را شناخت. 2- بايد از شتاب زدگی دوری کرد. 3- تحريك عواطف مذهبى و شخصيت دادن به طرفین کمک می کند تا انعطاف به خرج داده و گذشت نماید. 4- گاه لازم است اصلاح كننده، خودش نیز در این راه فداکاری کند، مثلا اموالى را خرج نماید. 5- مصلح بايد با پرهیز از جانبدارى، خود را علاقه مند به هر دو طرف نشان دهد. 6- در این راه صبر و حوصله به خرج دهد.

هرگاه بدگمانى به صورت يك حالت درونى درآيد، از مهمترين رذايل اخلاقى محسوب شده، و موجب از هم پاشيدگى خانواده ها، گروه ها و جوامع انسانى می شود. نخستين ثمره بدگمانى، عدم اعتماد است و با از بین رفتن اعتماد، شالوده اجتماعات بشری که بر تعاون و همکاری بنا شده، از بین می رود. به همين دليل اسلام كه براى اعتماد متقابل افراد و امت ها اهميت فوق العاده اى قائل است از مسأله بدگمانى به شدت نهى كرده است و آنچه که سبب بدگمانى مى شود را ممنوع دانسته است.

آیات و روایات فراوانی برای نهی از «سوء ظن» در مورد مومنان آمده و نسبت به آثار مخرب آن هشدار داده است. مانند: آیه 12 سوره «نور»، که مربوط به قضیه تهمت گروهى از منافقان به يکی از همسران پيامبر(ص) است و می فرماید: «چرا هنگامى كه اين تهمت بزرگ را شنيديد، مردان و زنان با ايمان، گمان خير نبردند، چرا نگفتيد اين دروغی آشكار است». تعبير به مردان و زنان با ايمان نشان مى دهد كه يكى از نشانه هاى ايمان، حسن ظن نسبت به مسلمانان است، و سوء ظن و بدگمانى با جوهره ايمان سازگار نيست.