آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

عبیدالله مهدی به طریق اسماعیلیه به امامت خود دعوت کرد و فاطمیه را تأسیس کرد. فاطمیه دارای انشعابات مختلفی است: 1- نزاریه، پیروان حسن صباح هستند که در قلعه الموت حکومت می کردند. 2- مستعلیه، پیروان مستعلى فاطمى بودند که در سال 557 هجرى قمرى منقرض شدند. 3- دروزیه، در جبال دروز شامات ساکنند و پیروان نشتگین دروزى می باشند. 4- مقنعه، پیروان عطاء مقنع بودند.

قرامطه براى جان و مال کسانى که باطنیه نبودند هیچگونه احترامى قائل نبودند. آنان پرده و درِ کعبه را کنند و حجرالأسود را از جاى خود در آوردند و به یمن برند. آنان احکام و مقررات ظاهرى اسلام را به مقامات باطنى عرفانى تأویل مى کنند و ظاهر شریعت را مخصوص کسانى مى دانند که کم خرد و از کمال معنوى بى بهره بوده اند.

به نظر اسماعیلیه شرّ در ابداع، ریشه و اصلى ندارد و شرور عالَم به خاطر حضور ماده است و بالعرض پدیدار گشته است و خداوند خیر افاضه مى کند و شرّ به عرض در راه ها مى آید.

زیدیه و اسماعیلیه، مثل امامیه از فرقه هاى شیعى است با این تفاوت که امامیه، امامت را بر اساس نصّ نبوى براى دوازده امام می داند ولی زیّدیه، نص بر امامت را تنها براى على و امام حسن و امام حسین(ع) مى دانند و رهبرى پس از آن بزرگواران از آنِ هر هاشمى است که قیام مسلّحانه کند و به امامتِ خودش دعوت کند. اسماعیلیه امامت را تا امام صادق(ع) قبول دارند و پس از او به امامت فرزندش اسماعیل معتقدند و استمرار آن را در فرزندان او مى دانند.

اسماعیل فرزند امام ششم در زمان حیات پدر وفات نمود اما جمعى معتقد شدند اسماعیل امام می باشد و نمرده و مهدی موعود است و برخی امامت را حق او دانسته لذا گفتند: پس از او در اعقاب اوست. اسماعیلیه در معارف و احکام اسلام براى هر ظاهرى، باطنى و براى هرتنزیلى، تاویلى قائلند.

اسماعیلیه معتقدند که زمین هرگز خالى از حجّت که مظهر تمام ربوبیت است نمى شود و حجت خدا بر دو گونه است:  ناطق و صامت، و اساس حجت، روى عدد هفت مى چرخد و محمدبن اسماعیل را وصی هفتمین محمد(ص) می دانند. اسماعیلیه معتقدند که علاوه بر حجت خدا، پیوسته در روى زمین دوازده نفر نقیب که حواریین و خواص حجت اند وجود دارد.

على خان فرزند آقاخان سوم که اهل گردش و خوشگذرانى بود، نتوانست جاى پدر را بگیرد و آقاخان سوم، پسر على خان با نام کریم را به عنوان امام چهل و نهم نزاریان معرفى کرد. آقاخان چهارم در سن نوزده سالگى به امامت رسید و کارهاى پدربزرگش را پى گرفت و همان منش اباحه گرى اجدادش را ادامه داد. وى در موارد متعدد از جوامع اسماعیلى نزارى دیدن و به ارتقاء فرهنگ و اقتصاد آنها کمک کرد. او در سال 1986 م «قانون اساسى اسماعیلیان نزارى» را نوشته و براى تمام نزاریان فرستاد. او اکنون در انگلستان زندگی می کند.

در سال 524 هـ که آمر کشته شد، ملکه سیده ادعا کرد که آمر در نامه اى به وى تولد طیّب فرزند خود را به تاریخ ربیع الثانى 524 هجرى خبر داده است و طیب در زمان مرگ پدر، حدود شش ماه داشته است. بنابراین، ادعاى پسر عموى آمر، عبدالمجید مبنى بر قطع نسلِ امامان فاطمى صحیح نبوده و عبدالمجید که با لقب الحافظ لدین الله بر تخت نشسته، غاصب است. با این ادعاى ملکه سیده دوباره انشقاق دیگرى با عنوان حافظى - طیبى ایجاد شد.

امامان بُهره طیبى اسماعیلى از این قرارند: 1- امام الحسن الزکى 2- امام الحسین التقى 3- امام على زین العابدین 4-  امام محمد الباقر 5- امام جعفر الصادق 6- امام اسماعیل الوفى 7- امام محمد الشاکر 8- امام عبدالله الراضى 9- امام احمد التقى 10- امام الحسین الزکى 11- امام عبدالله المهدى 12- امام محمد القائم 13- امام اسماعیل المنصور 14- امام معد المعز 15- امام نزار العزیز 16- امام الحسین الحاکم 17- امام على الظاهر 18- امام معد المستنصر 19- امام احمد المستعلى 20- امام منصور الآمر 21- امام الطیب.

جعفر بن منصور الیمن فرزند کوچک ابن حوشب است. او با خلفای فاطمی، به مغرب مهاجرت کرد و به تألیف پرداخت. کتابهاى او با اندیشه اسماعیلیان نخستین نوشته شده و افکار نوافلاطونى در آنها یافت نمى گردد. وى در کتاب «الشواهد و البیان» و «تأویل الزکاة» به خلفاى دورهفتم پرداخته و خلفاى فاطمى را جانشینان دوره ظهور دور هفتم مى داند. از تألیفات او، دو کتاب «الشواهد و البیان» و «تأویل الزکاة» به صورت خطى باقیمانده و کتابهای «سرائر»، «اسرار النطقاء» و «الکشف»، به چاپ رسیده است.