آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) در ارتباط با اهمّیّت استفاده از تجربیات دیگران می فرماید: «عقل، حفظ و نگهدارى تجربه هاست». بر اساس سخن امام(ع)، انسان با استفاده از تجربه پیشينیان راه صحيح مواجهه با حوادث آينده را پيدا كرده و در موارد مشابه گرفتار خطا نمی شود. به فرموده حضرت: «بدبخت كسى است كه از عقل و تجربيات خود سود نبرد». بنابراين تجربه ها گاه سود مادى و گاه سود معنوى دارند و بهترين تجربه آن است كه داراى سود معنوى باشد.

مطالعه دقيق تاريخ پيشينيان، عمر طولاني به انسان مى بخشد به اين صورت كه انسان از روز آغاز خلقت آدم(ع) تا امروز همراه همه اقوام و جمعيّت ها بوده و نتيجه تجارب آنها را براى خود ذخيره نموده است. امام علي(ع) مى فرمايد: «گرچه من به اندازه همه آنانكه پيش از من زيستند عمر نكرده ام؛ اما با نظر در رفتار آنها و تفكر در اخبارشان و سير و سياحت در آثار بجامانده از آنان تا بدانجا رفتم كه مانند يكى از آنها شدم بلكه گويى بر اثر آنچه از تاريخشان به من رسيده با همه آنها از اوّل تا آخرشان بوده ام».

یک مدير، بايد از «آگاهيها» و «تجربه هاى گذشته» استفاده کند و آنها را بدقّت مورد بررسى قرار دهد و هرگز مواردى را كه به ناكامى منجر شده، فراموش نكند؛ هيچ گاه اصرار به آزمودن آزموده ها و پيمودن راهى را كه نتيجه آن قبلا منفى بوده، نداشته باشد؛ كه در حديث معروف آمده: «مومن دو بار از يك سوراخ گَزيده نمى شود». علاوه بر اینکار باید از مشاوران آگاه و دلسوز استفاده کند. مشورت به فرموده رسول اکرم(ص) رحمت الهی و مایه هدایت است و امیرالمومنین(ع) آن را بهترین مشاور دانسته اند.

امام علي(ع) در ارتباط با استفاده از تجارب دیگران به امام حسن(ع) می فرماید: «با تصميم جدى به استقبال امورى بشتاب كه انديشمندان و اهل تجربه تو را از طلب آن بى نياز ساخته، و زحمت آزمودن آن را كشيده اند تا نيازمند به طلب و جستجو نباشى و از تلاش بيشتر آسوده خاطر گردى». منظور امام(ع) اين است كه زندگى چيزى جز تجربه نيست و انسان عاقل به جاى اينكه همه چيز را خودش تجربه كند از تجارب ديگران استفاده مى كند بى آنكه هزينه اى براى آن بپردازد. بنابراين آيندگان با استفاده از تجارب پیشنیان به امورى دست مى يابند كه حتى نصيب پيشينيان نشده است و لذا آيندگان زندگی سعادتمندتري خواهند داشت.