آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تفاوت های جسمی و روحی مرد و زن موجب می شود احکام آنها که از سوی خالق آنها (داناترین شخص به ویژگی ها و تفاوت آنها) تشریع شده، به منظور تناسب یافتن با ویژگی های شخصیتی آنها، مختلف و متفاوت باشند. جنس زن براى انجام وظايفى متفاوت با مرد آفريده شده و به همين دليل احساسات متفاوتى دارد. قانون آفرينش، وظيفه حساس مادرى و پرورش نسل هاى نيرومند را بر عهده او گذارده به همين دليل سهم بيشترى از عواطف و احساسات به او داده است در حالى كه طبق اين قانون وظايف خشن و سنگين تر اجتماعى بر عهده جنس مرد گذارده شده و سهم بيشترى از تفكر به او اختصاص يافته است. بنابراین تفاوت ها، تشریع احکام یکسان و اختصاص حقوق و تعریف نقش های یکسان برای دو جنسی که تفاوت های ماهوی با همدیگر دارند، نه تنها عادلانه نیست بلکه بسیار هم غیرمنطقی است.

ایشان در این باره می فرماید: «خداوند احترام مسلمان را از تمام آنچه محترم است برتر شمرده و حفظ حقوق مسلمین را با اخلاص و توحید پیوند زده و تضمین کرده است، مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند؛ جز در آنجا كه حقّ اقتضا مى كند؛ آزار دادن مسلمان روا نيست جز به آن مقدار كه [به حكم خدا] واجب مى شود».

اسلام پس از ظهور، نه تنها مقررات بین المللی پیشین را حفظ کرده، بلکه ایده های ارزشمند کنونی، در نظام حقوقی اسلام وجود دارد، با این تفاوت که مقررات اسلامی مبتنی بر دین و ارزش های الهی است. اسلام در آغاز، فکر همزیستی مسالمت آمیز را مطرح ساخته، لذا قرآن می فرماید: «ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است؛ که جز خداوند یگانه را نپرستیم». سرانجام سیره پیامبر(ص) و پیروی مسلمانان، و فکر زندگی مسالمت آمیز را در میان سایر ادیان، سبب عزم عمومی در جهت تدوین حقوق بین المللی گردیده است.

اسلام درارتباط با حقوق بین الملل، قوانین جامع و کاملی دارد که با گذشت قرن ها هنوز قابل اجرا است. نمونه هایی از این حقوق و قوانین عبارتند از: 1- در تعالیم اسلامی بر زندگی مسالمت آمیز و اصلاح بین مردم تاکید شده که اطلاق آن به طریق اولی شامل صلح بین الملل هم می شود. 2- اسلام همواره از ملت های تحت ستم حمایت می کند. 3- اسلام بر آزادی و استقلال سایر ملل تاکید می کند. 4- اسلام نژادپرستی را محکوم کرده و تقوا را ملاک برتری می داند. 5- اسلام بر روابط اقتصادی و فرهنگی بین المللی تاکید فراوان دارد. و ... .

امام علی(ع) هفت اثر مهم براى وظيفه شناسى و اداى حقوق متقابل والى و رعيت بيان فرموده كه نخستين آنها عزت و قدرت است و ديگرى هموار شدن مسيرهاى دين و كم رنگ شدن بدعتهاست. سومين اثر برافراشته شدن پرچم عدالت در كشور اسلامى و چهارم هموار شدن راه عمل به آداب دینی. پنجم كه نتيجه آنهاست اصلاح محيط جامعه و ششم اميدوارى به بقا و دوام حكومت و هفتم مأيوس شدن دشمنان است.

امام علی(ع) آثار سوء تخلّف حاکم و ملت از حقوق يكديگر را اینگونه بیان مى فرمايد: «در آن زمان اختلاف پيدا مى شود، نشانه هاى ظلم آشكار مى گردد، فريبكارى و بدعت در دين فزونى مى يابد و آداب دينى متروك خواهد شد. در نتيجه بر طبق هوا و هوس عمل مى شود، احكام الهى تعطيل مى گردد و بيماريهاى اخلاقى فزونى مى يابد، در چنين حكومتى مردم از حقوق مهمى كه ترک شده و از باطل هاى عظيمى كه رواج يافته ترسی ندارند، در نتيجه نيكان ذليل مى شوند و شریران محترم، و به دنبال آن بندگان به مجازاتهاى الهى مبتلا خواهند شد».

حقوق «اقلیت های» دینی را می توان در چند بخش خلاصه کرد: 1- حقوق عقیدتی، که اسلام با وجود دعوت اهل کتاب به اسلام، اما آنان را در انتخاب آزاد گذاشته و اجبار در پذیرش اسلام را تجویز نمی کند. 2- اسلام در پناه قانون از پیروان سایر ادیان حمایت کرده و در صورت عمل به شرایط «ذمه» جان و مال آنان محترم است. 3- اسلام تعدی به اموال غیر مسلمانان را حرام دانسته و حقوق مالی و اقتصادی آنان را محترم می شمارد. 4- اسلام حقوق اجتماعی اهل کتاب را رعایت کرده و در صورت فقر و استضعاف برای آنان حقوقی مقرر کرده است.

در اسلام انسان دارای حقوق خاصّی است؛ خداوند به واسطه کرامت، انسان را بر سایر موجودات برتری داده است. لذا احکام حقوقی مانند آزادی، امنیت و ... باید به گونه ای تفسیر شود که با کرامت وی سازگاری داشته باشد. انسان موجودی است خدا طلب، لذا احکام حقوقی باید با روح خداجوی انسان سازگاری داشته باشد ...

نظام حقوق بشر در اسلام دارای مزایای متعددی است. مانند: 1- نظام حقوقی اسلام به لحاظ زیرسازهای داخلی، فاعلی و غایی، بر سایر نظام ها برتری دارد. لذا قرآن می فرماید: «پروردگار ما همان کسی است که به هر موجودی، آنچه را لازمه آفرینش او بوده داده؛ سپس هدایت کرده است». 2- نظام حقوق بشر در اسلام، نظامی برهان پذیر است. 3- نظام حقوق بشر اسلامی دارای ضمانت اجرای است. 4- نظام حقوق بشر در اسلام از انسجام و تناسب برخوردار است. 5- نظام حقوق بشر در اسلام، ابزاری برای تشخیص درست از نادرست و حق از باطل است.

در قرآن و سنت جلوه هایی از حقوق بشر اسلامی بیان شده که عبارتند از: 1- حق حیات و زندگی برای همه انسان ها، هدیه خداوند است که برای تمامی انسان ها تضمین شده است. 2- هر انسانی حقّ بهداشت و برخورداری از خدمات اجتماعی از طرف جامعه و دولت را دارد. 3- در جنگ ها، کشتن کسانی که در جنگ شرکت نکرده اند؛ مانند کهنسالان و زنان و کودکان جایز نیست. 4- کرامت، حقّی است که برای همه انسان ها تضمین شده و همه مردم را در بندگی خدا و فرزند بودن حضرت آدم(ع)، با یکدیگر متحد ساخته است. و ... .