موجودات جهان ذیل نظمی منسجم مراحل زنجیره غذایی یکدیگر را می سازند و در این نظام این گونه نیست که همیشه انسان نقش مصرف کننده را داشته باشد؛ بلکه حتی بدن او هم بعداز مرگ خوراک باکتری ها و قارچ ها و حشرات می گردد. هر گونه خلل وارد کردن به این نظام به بهانه رنج برخی از آنها از کشته و خورده شدن، حرکت طبیعی و کارآمدی آن را مختل می کند. از آن گذشته در فرهنگ دینی کشتن و خوردن حیوانات، فقط به اندازه رفع نیاز و تامین انرژی مجاز شمرده شده است و رنج دادن حیوانات بیش از آن امری مذموم و ناپسند است.

خداوند در سوره جاثیه سخن از كسانى مى گويد كه به خاطر پرستش هوای نفس، قابلیت هدایت را از دست می دهند. در سوره مائده نیز به جمعى از يهوديان لجوج، اشاره مى كند که هواپرستی، کارشان را به تکذیب پیامبران الهی و حتی کشتن برخی از آن ها رساند و با این همه، زشتى اين عمل را درك نمى كردند. در سوره محمد(ص) نیز عده ای از منافقین مورد اشاره قرار گرفته اند که به خاطر پیروی از هوای نفس، پیامبر(ص) را مسخره می کردند. هواپرستی موجب از دست رفتن قدرت تشخيص فرد می گردد. امام علی(ع) نیز هواپرستی را آفت عقل می داند.

در برخی از کتب اهل سنت آمده، که پیامبر(ص) به کشتن معاویه فرمان دادند و فرمودند: هرگاه معاويه را بر منبر من ديديد، گردنش را بزنيد و او را بكُشيد. از این مطلب در می یابیم که بنی امیه هیچ گونه حقی در خلافت و جانشینی پیامبر(ص) نداشتند؛ ولکن در زمان خلفاء، مردم سخن پیامبر(ص) را به خاطر ترس از عمر زیر پا گذاشتند.

میان عثمان و عایشه کشمکش و دشمنى بود و این از آن جهت بود که عثمان، سهمى را که عمر به عایشه مى داد، کم کرد و سهمش را مانند دیگر زنان پیامبر قرار داد. عایشه با تمام توان، اصرار بر کشتن عثمان داشت و مى گفت: «اى مردم! این پیراهن پیامبر خداست که کهنه نشده؛ ولى سنّتش کهنه شده است. پیر خِرِفت را بکشید، خدا او را بکشد».

محلم بن جنامه همراه گروهى از مسلمانان رهسپار جهاد شدند. آنان در وادىِ «اضم»، عامر بن اضبط اشجعى را سوار بر شتر دیدند، عامر به عنوان مسلمانى سلام داد. اما محلم بن جثامه به خاطر اختلافى که از پیش با وى داشت، او را کشت و شتر و وسایل او را برداشت. چون نزد پیامبر(ص) بازگشتند و خبر را بازگو کردند، این آیه نازل شد: «اى کسانى که ایمان آوردید، هرگاه در راه خدا بیرون رفتید، تحقیق کنید و به کسى که به شما سلام مى دهد نگویید که مؤمن نیستید». در تفسیر ابن کثیر آمده، پیامبر(ص) به او فرمود: «خدا تو را نیامرزد».

نقل شده که پیامبر(ص) یهود را بخاطر اینکه قبور پیامبرانشان را مسجد قرار دادند لعن فرمود. درحالیکه این با تاریخ یهود هماهنگ نیست. روش آنان کشتن و تبعید و آزار پیامبران بوده و قرآن گواه این مطلب است. ضمنا از آنجا که آنها بخاطر شرک در آیات و روایات بدترین انسان ها معرفی شده اند، در حدیث احتمالات دیگرى می رود مانند: قبله قرار دادن قبرها، سجده بر قبرها و... از طرفی خداوند به حاجیان فرمان داده که «مقام ابراهیم» را محلّ نماز قرار دهند و نماز کنار قبور پیامبران، همچون نماز کنار مقام ابراهیم است.

معاویه پس از صلح، به اهل کوفه دستور داد خوارج را سرکوب سازند، و تهدید کرد که اگر با خوارج نجنگند، در امان نخواهند بود. بدین ترتیب مردم عراق فهمیدند که در حکومت معاویه هرگز به صلح و آرامشى که آرزو مى‏ کردند نخواهند نرسیدند. علاوه براین، معاویه برنامه ضد انسانى دامنه دارى را که در واقع برنامه تهدید و گرسنگى بود، بر ضد عراقیان به اجرا گذاشت و آنها را از هستى ساقط کرد. شدت فشار و تضییقات نسبت به شیعیان به حدى رسید که اتهام به دوستى على(ع) از اتهام به کفر و بی دینى بدتر شمرده مى‏شد!

به يقين عقب نشينى يزيد و تغيير موضع سياسى او، بر اثر خطبه هاى افشاگرانه حضرت زينب(س) و امام سجاد(ع) در شام و بيدارى مردم بود، وگرنه هرگز يزيد با آن سابقه و آن كلمات مسرّت و کفر آميزى كه در آغاز بر زبان راند، از كار خود پشيمان نبود و از اين رو، پسر مرجانه و ديگر فاجعه آفرينان حادثه كربلا را هرگز محاكمه و مجازات نكرد و همچنان آنان را بر مناصبشان باقى گذاشت.
 

مقدار فهم و عقل پیروان معاویه در شام به قدری سطحی و خام بود که معاویه به پشتوانه آنها می توانست اهداف بلند پروازانه خود را پیش ببرد. آنها سرسپرده معاویه بودند حتی اگر در روز چهارشنبه برای شان نماز جمعه می خواند، یا شتر نر را به عنوان شتر ماده به آنها معرفی می کرد، یا توجیهات غیرقابل پذیرش مبنی بر کشته شدن عمار یاسر به سبب امام علی را می باوراند و ... .

حضرت به او فرمود: اى نعمان! پیامبر(ص) فرمود: اوّل کسى که امر دین را به رأى خود قیاس کرد ابلیس بود. بعد حضرت از ابوحنیفه سؤال کرد: کدام یک از این دو اعظم است، کشتن انسان یا زنا؟ گفت: کشتن انسان. فرمود: پس چرا در قتل نفس دو شاهد و در زنا چهار شاهد لازم است؟ باز فرمود: نماز اعظم است یا روزه؟ گفت: نماز. فرمود: پس چرا حائض باید روزه خود قضا کند ولى نماز را نه؟ بعد فرمود: واى بر تواز خدا بترس و در دین به رأى خود قیاس مکن.