اگر سؤال شود چرا بايد نماز را به سمت قبله بخوانيم؟ در جواب مي گوئيم: «قبله» نشانه وحدت مسلمین است و هر کس در هر کجا که نماز می خواند باید متحد و همگام با بقیه مسلمانان به سمت «کعبه» بایستد. همان طور که خواندن نماز به زبان عربی برای همه مسلمانان نیز نشانه وحدت و اتحاد می باشد. بنابراین نماز به زبان واحد و به سوى قبله واحد رمز وحدت است.

وجود و حضور خداوند متعال به تصریح آیات قرآن منحصر در هیچ جهت و جای خاصّ نیست و این محدودیّت جسمانی انسان است که او را ناگزیر می کند که برای عبادت در نهایت به جهتی رو کند. دین اسلام نیز از این ظرفیّت در جهت همبستگی و اتّحاد مسلمانان بهره برداری نموده و مسلمانان را مکلّف کرده تا برای عبادت به طرف خانه کعبه به نماز بایستند؛ بنایی که قديمى ترين مركز توحيد است. مسلما بزرگداشت کعبه بزرگداشت توحید و یکتاپرستی و خداپرستی است.

چند ماه پس از هجرت، یهودیان مسلمانان را به خاطر نماز خواندن به سوی بیت المقدس سرزنش می کردند؛ بعد از مدتی پیامبر(ص) در مسجد بنی سالم مشغول نماز ظهر بود که جبرئیل آمد و بازوى پیامبر(ص) را گرفت و روى او را به سمت کعبه بگرداند و فرمان تغییر قبله صادر شد. یهودیان از این ماجرا ناراحت شدند و باز بهانه جوئى کردند. خداوند پاسخ قاطعی داد که شرق وغرب عالم از آن خداست و هیچ مکانی بدون عنایت او شرافت ذاتی ندارد.

«بيت المقدس» در حدود هزار سال قبل از ميلاد بنا شده است. در زمان حضرت داود(ع) بيمارى وبا يا بيمارى ديگرى منطقه را آلوده كرد. به دستور حضرت، مردم بيرون شهر رفتند و دعا كردند و بيمارى برطرف شد. به امر داود(ع) آن محل را معبد و مسجد ناميدند و چون از شهر دور بود مسجدالاقصى ناميدند.

در آن زمان، مسيحيان چون اكثرا در اروپا بودند به سمت بيت المقدس كه مشرق بود مي ايستادند. يهوديان هم كه بيشتر در شامات زندگي مي كردند رو به مغرب مي ايستادند؛ اما مسلمانان آن روز چون در مدينه بودند به طرف جنوب كه مكه بود مي ايستادند. طرف جنوب حد وسط مشرق و مغرب بود؛ از اين جهت قبله مسلمانان ميانه قرار داشت.

توجّه به «قبله» به معناي محدود كردن ذات پاك خدا در سمت معينى نيست؛ بلكه برای اینست که وحدت و هماهنگى در صفوف مسلمين حفظ شود و از هرج و مرج و پراكندگى نيز جلوگيري شود. همچنين كعبه به عنوان نقطه اى مقدس، از قديمى ترين پايگاه هاى توحيد است و توجه به آن بيدار كننده خاطرات توحيدى مى باشد.

با توجه به اینکه کره زمین براى ماه نوردان، طلوع و غروب دارد؛ هنگام طلوع زمین، مجموع کره زمین برای آنها قبله است و هنگامى که زمین از دیدگاه ماه نشینان پنهان باشد، محلّ تقریبى زمین در پشت افق ماه، به عنوان قبله در نظر گرفته شود.

کسانى که قبله آنها با نقطه جنوب برابر است(مانند نواحى غربى عراق) هرگاه هنگام ظهر رو به خورشید بایستند، رو به قبله خواهند بود زیرا خورشید هنگام ظهر روى دایره نصف النّهار این نقاط است. ولى نقاطى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب متمایل است (مانند تمام نقاط ایران که قبله آن 30 تا 50 درجه از نقطه جنوب به سمت مغرب انحراف دارد) باید در این نقاط موقع ظهر پس از ایستادن مقابل خورشید، به اندازه اى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب انحراف دارد، به سمت مغرب منحرف شوند.

با توجه به اینکه قبله تنها خانه کعبه نیست، بلکه امتداد آن از طرف بالا تا اوج آسمانها و از طرف پایین، قبله است؛کافی است که روبروی امتداد خانه کعبه بایستد و محاذاتى که در قبله معتبر است«محاذات عرفى» است، یعنى عرفا بگویند رو به قبله ایستاده است، لذا در مناطق قطبی و در کشورهایی چون آمریکای جنوبی، ایستادن در مقابل امتداد خانه کعبه و یا نزدیکترین فاصله به خانه کعبه محاذى آن خواهد بود و انحناى سطح زمین مانع از این نوع محاذات نخواهد بود.

طبق آیات 143و144 سوره بقره، قبله مسلمانان در حقیقت همان کعبه بوده و بیت المقدّس به عنوان یک قبله موقّتى و به منظور تربیت مسلمانان تعیین شده تا تعصّب آنها نسبت به حجاز کشته شود و روح اطاعت و فرمانبردارى در آنها تحکیم گردد و همچنین از سرنوشت یهود و ذلت آنها بخاطر پشت پا زدن به دستورات خدا عبرت بگیرند.