رسیدگی به اوضاع اقتصادی محرومین و رفع ستم هایی که به آنها شده آن قدر مسئولیت و مأموریت مهمی است که یوسف(ع) به خاطر انجام آن حاضر به همکاری با چنان حکومتی شد تا - چنانکه در روایات ما نیز آمده - شخص صالح در دستگاه حکومت جور پناهگاهی برای محرومان گردد.
همچنین بسیاری از مفسران استفاده از واژه «رب» را برای عزیز مصر بی اشکال می دانند؛ چون این واژه - همان طور که مثال های زیادی در خود سوره یوسف دارد - فقط برای خداوند به کار نمی رود.

امام علی(ع) درباره ملاک هاي انتخاب وزیران و همکاران، مي فرمايد: «بدترين وزراى تو كسى است كه پيش از تو وزير زمامداران شرور بوده و شريك گناهان آنها بوده باشد چنين كسى نبايد محرم اسرار تو باشد؛ [چراكه] معاون گنهكار و برادر ستمكارند، تو مى توانى به جاى آنها كسانى را انتخاب كنی كه از نظر فكر و نفوذ اجتماعى كمتر از آنها نيستند و بار سنگين اعمال خلاف آنها را بر دوش ندارند و ستمگرى را در ستمش و گناهكارى را در گناهش معاونت ننموده اند. هزينه اين افراد سبك تر است و در محافل خصوصى جزو خواص و رازدار خود قرار ده».

«امانتداری» از ايمان به پروردگار عالم، و از علم به قدرت و اعتماد به وعده هاى پروردگار سرچشمه مى گيرد، امانت داری زائيده عقل، درايت و توجه به عاقبت امور و نتايج كارها است. امانت داری دليل بر واقع بينى انسان، و رهايى او از چنگال اوهام و پندارهاى هوس آلود است. امانت داری از شخصيت والاى انسان سرچشمه مى گيرد، چرا كه حاضر نمى شود خود را به مال و مقام و مواهب زودگذرى بفروشد كه از طريق خيانت حاصل مى شود. و در يك كلمه، امانت مولود فهم و شعور، عقل و ايمان، و اخلاص و شخصيت است.

همان گونه كه انسان موظف به امانت داری است، امانت گذار نيز بايد به هوش باشد كه امانت خويش را به دست چه كسى مى سپارد؟ پيامبر(ص) می فرمایند: «كسى كه امانت خويش را به غير امين بسپارد، خدا ضامن حفظ آن نيست؛ زيرا خدا او را از سپردن امانت به چنين كسى نهى كرده است». همچنين امام باقر(ع) می فرمایند: «كسى كه فرد غير امين را امين بشمرد مال خود را ضايع کرده و حجتى در برابر پروردگار ندارد». بنابراين مديران جامعه اسلامى نباید پست ها و مقامات مختلف حكومت را به افراد خائن بسپارند.

امام علی(ع) در آغاز نامه 41 نهج البلاغه خطاب به یکی از فرمانداران خود که مرتکب تخلّف در بیت المال شده بود می فرماید: «من تو را شريك خود در امانتم (حكومت) قرار دادم و تو را از خواص خود گردانيدم و به تو اعتماد کردم. ولی تو هنگامی که دیدی زمانه بر من سخت گرفته و دشمن جسور شده، با خیانت کاران همراه شدی. گويا جهاد خود را به خاطر خدا انجام ندادى و با اين امت براى غصب دنيايشان نيرنگ به كار مى بردى. آيا از بررسى دقيق حساب روز قيامت نمى ترسى؟ اموال مسلمین را بازگردان، وگرنه تو را با شمشیر مجازات می کنم».

امام علی(ع) درباره حقوق فرماندهان بر حاکم می فرمايد: «حق شما بر من اين است كه جز اسرار جنگى چيزى را از شما پنهان نكنم و هيچ كارى را بدون مشورت با شما ـ جز در مقام قضاوت و بيان حكم الهى ـ انجام ندهم. هيچ حقى را از شما به تأخير نيندازم و پيش از رسيدن به مقطع نهايى آن را قطع نكنم و همه شما در حق، نزد من يكسان باشيد؛ اما حق من بر شما اين است كه اطاعتم كنيد و از دعوتم [براى جهاد و غير آن] تخلف نكنيد و در دستوراتم سستى و تفريط نكنيد و در ميان مشكلات و شدايد براى حق و به سوى حق فرو رويد».

«على بن يقطين» يكى از شاگردان برجسته ی امام کاظم(ع) بود. او، هم داراى شهرت و شخصيت اجتماعى بود و هم يكى از دانشمندان زمان خود به شمار مى‏ رفت و با استفاده از همین مقام و موقعيت، منشأ خدمات ارزنده‏ اى براى شيعه بود. با موافقت امام كاظم(ع)، او  وزارت هارون را پذيرفت. بعدها نيز چندين بار خواست استعفا نمايد، ولى امام موافقت نكرد، هدف امام از تشويق على به تصدى اين منصب، حفظ جان و مال و حقوق شيعيان و كمك به نهضت سرّى آنان بود. او در پرتو اين خدمات، همواره مورد حمايت امام كاظم(ع) بود.

زیاد فردی مجهول الوالد بود، اما تیزهوشی و سخنوری اش سبب شد بعدها از طرف حضرت علی(ع) - شاید بدین جهت که جذب دستگاه معاویه نشود - فرماندار فارس شد و تا سال ها بعد، حتی پس از تسلط معاویه بر قلمرو اسلامی، زیر بار حکومت اموی نرفت. اما معاویه با طراحی نقشه ای، به وی - به سبب ناهنجاری های اخلاقی مادر زیاد - پیشنهاد برادری داد. زیاد تطمیع شد و سالیان دراز، به حکومت معاویه خدمت کرد و هزاران نفر از دوستداران علی(ع) در کوفه و عراق را به شهادت رساند. عبیدالله، از مسببان خونبار عاشورا پسر او بود.

عبد الله بن ابى سرح برای پیامبر(ص) قرآن می نوشت، ولی به جای الکافرین، الظالمین و به جای عزیز حکیم، علیم حکیم مى نوشت و مانند آن. سپس می گفت: من مانند آنچه محمّد مى آورد مى آورم. لذا آیه 93 سوره انعام در شان او نازل گردید و در حالی که مرتد شده بود، به مکّه گریخت و پیامبر(ص)  به کشتنش فرمان داد. لکن عثمان در زمان خلافتش او را حاکم مصر قرار داد. همچنین ولید بن عقبة بن ابى معیط را به ولایت کوفه گمارد، در حالی که پیامبر(ص) او را در زمره اهل آتش و قرآن او را فاسق خوانده بود.

در مبانی اسلامی هر یک از کارکنان دولتی باید امانتدار و توانمند باشند و مدير و فرمانده به حكم اين كه از رده هاى بالاى كاركنان هستند، بايد هر دو را در حدّ عالى دارا باشند. بدون شك «قوّت» در اينجا تنها به معنى نيروى جسمانى نيست؛ بلكه، هر گونه توانائى در مديريّت را به تناسب نوع كار، شامل مى شود. «امانت» نيز منحصر به امين بودن در حفظ اموال نيست؛ هر پست و مقامى نيز مصداقى از مفهوم وسيع «امانت» است، و اسرار هر تشكيلات نيز امانت آن تشكيلات است كه بايد در حفظ آن كوشيد.