و من کلام له (علیه السلام)
فیما ردّه على المسلمین من قطائع عثمان.
وَاللهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّساءُ، وَ مُلِکَ بِهِ الاِماءُ، لَرَدَدْتُهُ، فَاِنَّ فِى الْعَدْلِ سَعَةً. وَ مَنْ ضاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ، فَالْجُوْرُ عَلَیْهِ اَضْیَقُ.
ترجمه
درباره آنچه عثمان از بیت المال به افراد خاصّى بخشیده بود و امام (علیه السلام) آنها را به بیت المال بازگرداند:
به خدا سوگند (اموال غارت شده بیت المال را به آن باز مى گردانم حتّى) اگر آن را بیابم که مهر زنان شده یا کنیزانى با آن خریده باشند; همه را قاطعانه به بیت المال بر مى گردانم (و اجازه نمى دهم بى عدالتى سابق در جهان اسلام ادامه یابد!) زیرا در عدالت گشایش است (براى همه قشرهاى جامعه) و آن کس که عدالت براى او تنگ (و ناگوار) باشد، ظلم و ستم براى تنگتر (و ناگوارتر) است!
1. «قطایع» جمع «قطیعه» به معناى زمین هایى است که تعلق به «بیت المال» دارد و حاکم، آن را به افراد مورد نظر خود به صورت رایگان یا با خراج بسیار کم مى بخشد، در عصر عثمان بخشش این «قطایع» به «بنى امیه» و سایر نزدیکان عثمان به طور گسترده صورت گرفت، به گفته «ابن ابى الحدید» در عصر عمر نیز قطایعى وجود داشت امّا مربوط به رزمندگان و رنجدیدگان جنگى بود ولى عثمان به اقوام و بستگان خود بخشید.
2. در «مصادر نهج البلاغه» آمده است که این خطبه در کتاب «الاوائل» نوشته «ابوهلال عسکرى» و همچنین در کتاب «دعائم الاسلام» نوشته «قاضى نعمان مصرى» و «اثبات الوصیة سعودى» (با تفاوت هایى) ذکر شده است. (مصادر نهج البلاغه، جلد 1، صفحه 350).
