از تعبیرات بالا استفاده مى شود که پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) موظّف است پاره اى از مجملات کتاب الله یا غوامض آن را تغییر و تبیین کند تا ابهامى براى هیچ کس باقى نماند، به همین دلیل قرآن مجید مى فرماید: «ما آتیکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ; آنچه را پیامبر براى شما بیاورد آن را محکم بگیرید». ممکن است براى بعضى این سؤال پیش آید که چرا قرآن نیاز به تفسیر مجمل و تبیین پیچیدگى داشته باشد در حالى که براى فهم عموم و هدایت همگان نازل شده است؟
در پاسخ این سؤال باید به دو نکته توجّه داشت:
نخست این که قرآن مجید که دربردارنده قانون اساسى اسلام است نمى تواند تمام جزئیات را در ظاهر تعبیراتش بیان کند، اصول مسائل را القا مى کند و شرح و تبیین آن بر عهده پیامبر است. مثلا حکم وجوب نماز و حج و روزه و کمى از کلّیات آنها در قرآن مجید وارد شده و مى دانیم که این عبادات، شرایط و اجزا و موانع و فروع زیادى دارد که شرح هر یک از آنها در خور کتابى است و همچنین در مسائل مربوط به معاملات و قضا و شهادات و حدود و به طور کلّى سیاسات اسلامى، که همه آگاهان مى دانند شرح و تبیین همه اینها از حوصله یک یا چند کتاب بیرون است.
ثانیاً: نیاز مردم به پیامبر براى تبیین پیچیدگیها و تفسیر مجملات، سبب ارتباط آنها با سنّت رسول الله مى شود، همان ارتباطى که آنها را در همه زمینه ها هادى و راهگشاست و به تعبیر دیگر قرآن همانند کتابى است که شاگردان، احساس مى کنند براى فهم آن در پاره اى از قسمتها نیاز به معلّم دارند و پیوند آنها با معلّم، حقایق زیاد دیگرى را نیز براى آنها روشن مى سازد.
حال سؤال در این است که آیا پس از رسول خدا، این معلّم الهى همچنان در میان مسلمانان وجود دارد یا نه؟ بدون شک باید وجود داشته باشد و گرنه مشکلات، باقى مى ماند. و این جاست که ما معتقدیم در هر عصر و زمان امام معصومى وجود دارد که علم قرآن نزد اوست و او همان کسى است که پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) در روایت متواتر ثقلین از او به عنوان «عترت» یاد کرده و پیوندش را با قرآن تا دامنه قیامت ناگسستنى دانسته است و فرموده: «اِنّى تارِک فیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتابَ اللهِ وَ عِتْرَتى ما اِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهما لَنْ تَضِلُّوا وَ اِنَّهُما لَنْ یَفْتَرِقا حَتّى یَرِدا عَلَىَّ الْحَوْضَ».
1. سوره حشر، آیه 7.
2. آنچه در بالا آمد مجموعه تعبیراتى است که در این حدیث در منابع شیعه و اهل سنّت آمده است، به احقاق الحق، ج 9، ص 309 تا 375 و بحارالانوار، ج 23، ص 118، 132، 133، 134 و 155 و پیام قرآن، ج 9 مراجعه شود.
