و من خطبة له(علیه السلام) یذّم فیها اتباع الشّیطان

اِتَّخَذُوا الشَّیْطانَ لاَمْرِهِمْ مِلاکاً، وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ اَشْراکاً، فَباضَ وَ فَرَّخَ فى صُدُورهِمْ، وَدَبَّ وَ دَرَجَ فى حُجُورِهِمْ، فَنَظَرَ بِاَعْیُنِهِمْ، وَ نَطَقَ بِاَلْسِنَتِهِمْ، فَرَکِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ، وَ زَیَّنَ لَهُمْ الْخَطَلَ، فِعْلَ مَنْ قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطانُ فى سُلطانِهِ، وَ نَطَقَ بِالْباطِلِ عَلى لِسانِهِ!(1)

ترجمه

خطبه اى از آن حضرت که در آن پیروان شیطان را مذمّت مى کند:

(این زشت سیرتان) شیطان را ملاک و اساس کار خود قرار داده اند; او نیز آنها را به عنوان دامهاى خویش (یا شریکان خود) برگزید و به دنبال آن در سینه هاى آنها تخمگذارى کرد; سپس آن را مبدّل به جوجه نمود. این جوجه هاى شیطانى از درون سینه هاى آنان خارج شده، در دامانشان حرکت کرد و پرورش یافت (و سرانجام کارشان به جایى رسید که) شیطان با چشم آنها نگاه کرد و بازبانشان سخن گفت. آنها را بر مرکب لغزشها سوار کرد و سخنان فاسد و هزل و باطل را در نظرشان زینت بخشید; و به این دلیل اعمال آنها اعمال کسى است که شیطان او را در سلطه خود شریک ساخته و سخنان باطل را بر زبان او نهاده است (و از این طریق مى توان آنها را به خوبى شناخت).

* * *

1. در «مصادر نهج البلاغه» آمده است که این «خطبه» را «زمخشرى» در «ربیع الابرار» (ج 1، ص 109) آورده است و «ابن اثیر» در «النهایة» فى «غریب الحدیث» (ج 2، ص 50) بخشى از آن را ذکر کرده است.