«یُؤْتِى الْحِکْمَةَ مَنْ یَشاءُ ; خداوند دانش را به هر کس که بخواهد و شایسته باشد مى دهد.»
براى «حکمت» معانى زیادى، از قبیل: «معرفت و شناخت اسرار جهان هستى» ; «آگاهى از حقایق قرآن» ; «رسیدن به حق از نظر گفتار و عمل» و بالاخره «معرفت و شناسایى خدا» ذکر شده است که همه آن ها در یک معنى وسیع جمع است.
و از آن جا که در آیه قبل (آیه 268 سوره بقره) سخن از این است که خداوند در برابر إنفاق وعده آمرزش و برکت مى دهد و شیطان وسوسه ترس از فقر را در دل انسان به وجود مى آورد، در این آیه اشاره به این حقیقت مى شود که تنها «حکمت» است که مى تواند بین این دو کشش «الهى» و «شیطانى» فرق بگذارد و از وسوسه هاى گمراه کننده نجات بخشد.
ضمناً منظور از جمله «من یشاء» این نیست که حکمت و دانش بدون جهت به این و آن داده مى شود، بلکه مشیّت و اراده خدا همه جا آمیخته با حکمت است. یعنى آن را به هر کس شایسته ببیند مى بخشد، و آن کس را که لیاقت داشته باشد از این سرچشمه زلال زندگى بخش، سیراب مى کند.
«وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ اُوتِىَ خَیْراً کَثیراً» ـ با این که بخشنده حکمت خداوند است، در عین حال در این جمله نامى از او به میان نیامده است، بلکه تنها مى فرماید: «به هر کس حکمت داده شود، خیر فراوانى داده شده است». این تعبیر گویا اشاره به این است که دانش و حکمت ذاتاً خوب است; از هر جا و از هر ناحیه که باشد، تفاوتى در نیکى آن نیست. قابل توجّه این که در این جمله مى فرماید: به هر کس دانش و حکمت داده شود «خیر و برکت فراوان» داده شده است، نه «خیر مطلق»; زیرا خیر و سعادت مطلق تنها در دانش نیست، بلکه دانش تنها یکى از عوامل مهمّ آن است.
«وَ ما یَذَّکَّرُ اِلاّ اُولُوا الاَْلْبابِ» ـ «تذّکر» به معنى «یادآورى» و «نگاهدارى علوم و دانش ها» در درون روح است و «الباب» جمع «لُب» به معنى «مغز» است و از آن جا که مغز هر چیز بهترین و اساسى ترین قسمت آن است، به «عقل و خرد» «لب» گفته مى شود. این جمله مى گوید: تنها صاحبان عقل و خرد این حقایق را حفظ مى کنند و به یاد مى آورند و از آن بهره مند مى شوند. اگر چه همه افراد (جز مجانین و دیوانگان) صاحب عقلند، امّا اولوالالباب به همه آنها گفته نمى شود، بلکه منظور کسانى هستند که عقل و خرد خود را به کار مى گیرند و در پرتو این چراغ پرفروغ، راه زندگى را مى یابند.
