اگر آیات سه گانه قبل از آیه لیلة المبیت را به دقّت مطالعه کنیم، عظمت کار على (علیه السلام)در آن شب پرمخاطره، و جایگاه رفیع آن حضرت در نزد رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم)روشن تر مى شود; به این آیات توجّه کنید:
«وَمِنَ النّاسِ مَنْ یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ فِى الْحَیاةِ الدُّنْیا» ـ بعضى از منافقین بقدرى خوش ظاهر و زبانباز هستند که وقتى تو را مى بینند اظهار محبّت و ارادت مى کنند، و سخنان فریبنده و پر جاذبه آن ها تو را به اعجاب وامى دارد، در حالى که باطن آن ها چیز دیگرى است.
«وَ یُشْهِدُ اللهَ عَلَى ما فِى قَلْبِه وَ هُوَ اَلَدُّ الْخِصَامِ» ـ خداوند از باطن این منافقان چاپلوس و خوش ظاهر آگاه است، هر چند آن ها خداوند را هم بر آنچه در دل دارند گواه مى گیرند، این افراد خوش ظاهر منافق سرسخت ترین دشمنان اسلام هستند. این آیات به «اَخْنس بن شریق» اشاره دارد که از منافقان و دو چهره گان خوش بیان و خوش برخورد و خوش ظاهر بود، برخوردهاى ظاهرى وى بقدرى متناسب بود که هر بیننده اى را به خود جذب مى کرد، او تظاهر به تقدّس و ایمان و تقوى مى کرد، ولى انسانى پست و بى ایمان بود و قلباً اعتقادى به خدا و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) نداشت. خداوند متعال در آیه بعد دلیل نفاق و دشمنى «اخنس» را چنین بیان مى کند:
«وَ اِذا تَوَلّى سَعى فِى الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللهُ لا یُحِبُّ الْفَسادَ» ـ نشانه نفاق و دورویى اخنس و سایر منافقین این است که هنگامى که روى برمى گردانند و از نزد تو خارج مى شوند، در راه فساد در زمین کوشش مى کنند و زراعت ها و چهارپایان را نابود مى سازند; با این که مى دانند خداوند فساد را دوست ندارد. البتّه احتمال هم دارد که کلمه «تولّى» به معناى ولایت و حکومت باشد; یعنى، چنین افرادى وقتى به حکومت و قدرت دست یابند، مفسد فى الارض مى شوند و در همه جا تخم فساد مى پاشند; زراعت ها را ویران نموده و چهارپایان را نابود مى نمایند. «اخنس» منافق وارد منطقه اى از مناطق مسلمانان شد، در آن جا شروع به إفساد و خرابکارى کرد; زراعت هاى مسلمانان آن منطقه را از بین برد و حیواناتشان را نابود ساخت. ولى وقتى که خدمت پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم)مى رسید، شروع به تملّق و چاپلوسى و زبانبازى مى نمود.
«وَ اِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللهَ اَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ» ـ هنگامى که به این افراد منافق تذکّر داده مى شد که از خدا بترسید و خود را به این اعمال ضدّ انسانى آلوده نکنید و خلاصه شخصى آن ها را امر به معروف و نهى از منکر مى کرد، نه تنها گوش فرا نمى دادند، بلکه لجاجت آن ها بیشتر مى شد و خودخواهى و تکبّر و تعصّب، آن ها را به تکرار و پافشارى بر گناهانشان وا مى داشت. و روشن است که براى چنین اشخاصى جهنّم کفایت مى کند و جهنّم چه بد جایگاهى است.
خلاصه این که، در این سه آیه تصویرى روشن از سرسخت ترین دشمنان اسلام و منفورترین انسان ها ارائه شد، هنگامى که این آیات سه گانه را در کنار آیه لیلة المبیت مى گذاریم، لابد در آیه لیلة المبیت سخن از محبوب ترین و علاقمندترین افراد باایمان نسبت به اسلام و مسلمانان مى باشد، بنابراین على (علیه السلام)که آیه لیلة المبیت درباره او نازل شده و جان خویش را در این ماجرا بر طبق اخلاص نهاده، محبوب ترین افراد در نزد پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم)بوده است. و بدون شک علاقه پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) به افراد بر اساس ایمان و عشق آن ها به خداوند است، نه مسایل دیگر.
