حسّان بن ثابت(1) از شعراى معاصر پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم)، که علاقه ویژه اى به جانشین واقعى پیامبر داشت و عالى ترین اشعار را در وصف حادثه مهمّ و تاریخى غدیر خم سروده، اشعار مختلفى در مورد فضایل امیرالمؤمنین، على (علیه السلام)، گفته که قسمتى از آن پیرامون لیلة المبیت است. قسمتى از اشعار نغز و زیباى این شاعر چیره دست عرب به شرح زیر است:

 مَنْ ذا بِخاتَمِه تَصَدَّقَ راکِعاً *** وَ اَسَرَّها فى نَفْسِه إسْراراً

مَنْ کانَ باتَ عَلى فِراشِ مُحَمَّد *** وَ مُحَمَّدٌ اَسْرى یَؤُمُّ الْغارا

مَنْ کانَ فِى الْقُرْآنِ سُمِّىَ مُؤْمِناً *** فى تِسْعِ آیات تُلینَ غَزاراً

ترجمه : چه کسى توانست انگشترى را در حال رکوع نماز به صورت مخفیانه و به دور از چشم سایر مسلمانان به شخصى نیازمندى بدهد، ولى خداوند این انفاق او را آشکار نمود؟

چه کسى بود که در آن شب تاریخى، لیلة المبیت، بر بستر پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) خوابید، در حالى که پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) اسیر چنگال دشمن و در محاصره آنان بود و قصد غار ثور را داشت؟

چه کسى است که در نُه آیه قرآن(2) از وى به عنوان مؤمن حقیقى یاد شده است؟(3)

 خلاصه این که حادثه لیلة المبیت آن قدر مشهور و معروف بوده، که در اشعار شعراى عرب هم منعکس شده است.

1 . وى هشت سال قبل از پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) متولّد شد و سال ها بعد از آن حضرت در قید حیات بود، او از شعرایى بود که عمر طولانى داشت و یک صد و بیست سال زندگى کرد. پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم)دستور داده بود که منبرى براى حسّان بن ثابت، این شاعر خوش ذوق و متبحّر، در مسجدالنّبى بگذارند. آن حضرت گاه به او دستور مى داد که برفراز آن منبر بایستد و شعر بگوید. برخى از افراد کج سلیقه به کار او ایراد مى گرفتند و مى گفتند: «مسجد جاى شعر گفتن نیست!» پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) در جواب این افراد مى فرمود: «خاموش باشید! اشعار حسّان از تیرهاى رزمندگان در میدان جهاد کارسازتر و مؤثّرتر است; لاثره اشدّ من النّبال!» پس از رحلت پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) مورد بى مهرى خلیفه اوّل و دوم قرار گرفت و آنان مانع شعرخوانى حسّان در مسجدالنّبى شدند که علّت این امر بر خوانندگان عزیز روشن است، آرى، جرم او دفاع از علىّ بن ابى طالب (علیه السلام) قهرمان غدیر خم بود! از این شاعر خوش قریحه دیوانى در دست است که قسمت مهمّى از اشعارش در وصف جانشین حقیقى پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) است.

2 . علاّمه امینى علاوه بر ذکر آیات نُه گانه اى که حسّان بن ثابت بدان اشاره کرده، آیه دیگرى نیز در این زمینه نقل کرده است، شمار آیات مذکور بدین شرح است: 1. آیه 18 سوره کهف 2. آیه 62 سوره انفال 3. آیه 64 سوره انفال 4. آیه 23 سوره احزاب 5 . آیه 55 سوره مائده 6 . آیه 19 سوره توبه 7. آیه 96 سوره مریم 8 .  آیه 21 سوره جاثیه 9. آیه 7 سوره بیّنة 10. سوره والعصر (الغدیر، جلد 2، صفحه 49 تا 58).

3 . الغدیر، جلد 2، صفحه 47.