3 ـ شخصى خدمت پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) رسید و این سؤال را مطرح کرد: «گاو و الاغى در اصطبلى بودند، گاو به الاغ حمله کرد و آن را کشت، حکم آن چیست؟

اصحاب پیامبر، که در محضر رسول اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) حضور داشتند، به همدیگر نگاه کردند و عرض کردند: حیوانات که تکلیفى ندارند; حیوانى، حیوان دیگرى را کشته است، نه مى توان حکم به قصاص کرد، نه دیه!

پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) خطاب به على (علیه السلام) فرمود: حکم این مسأله چیست؟

حضرت على (علیه السلام) از صاحب آن دو حیوان پرسید: آیا هر دو حیوان بسته بودند، یا هر دو باز بودند، یا یکى بسته بود و دیگرى باز؟

گفته شد: صاحب الاغ حیوان خود را بسته بود و صاحب گاو آن را باز گذاشته بود!

حضرت على (علیه السلام)فرمود: در این صورت باید صاحب گاو خسارت صاحب الاغ را بپردازد!

پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) پس از تأیید حکم و قضاوت حضرت على (علیه السلام)فرمود:

«اَقْضاکُمْ عَلِىٌّ(1); على در مقام قضاوت از همه شما آگاه تر است و بهتر قضاوت مى کند.»

قضاوت حضرت على (علیه السلام) در این داستان مصداق همان چیزى است که اکنون در فقه شیعه به عنوان یک قاعده کلّى مطرح است و آن این که: «هرگاه سبب اقوى از مباشر باشد، سبب ضامن است». در داستان فوق، گاو مباشر در قتل است و صاحب گاو که آن را نبسته سبب قتل مى باشد، ولى چون سبب اقوى بوده، زیرا او عاقل است و حیوان عقل ندارد، بدین جهت سبب ضامن است.(2)

طبق آنچه گذشت على (علیه السلام)صاحب «اذن داعیه»، همراهِ جدانشدنى با قرآن، متخصّص ترین فرد در امر قضاوت، عالم ترین و آگاه ترین مسلمان و فاضل ترین صحابه پیامبر است. با توجّه به این مطلب اگر خداوند متعال بخواهد شخصى را براى خلافت و جانشینى پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) نصب کند، آیا حکمت خداوند اجازه مى دهد شخصى غیر از على منصوب گردد! و اگر این وظیفه بر دوش مردم نهاده شود، آیا صاحبان عقل و خرد و اندیشه، با وجود على و آن صفات و ویژگى هایش، به سراغ شخص دیگرى مى روند!

لازم است بار دیگر دست به آسمان بلند کنیم و خداوند را از صمیم دل شکر گوییم که نعمت پیروى از چنین انسان والا و بى نظیرى را بر ما ارزانى داشت و ما را شیعه على (علیه السلام) قرار داد. و از پدران و مادرانمان، که ما را با مهر و عشق و محبّت على (علیه السلام) آشنا کردند و درس ولایت را به ما آموختند، سپاسگزار باشیم و بر تمام معلّمان و اساتید و علماء و دانشمندان و اندیشمندانى که در طول تاریخ با زحمات فراوان پرچم ولایت را در این کشور علوى به اهتزاز درآورده، و هادیان خوبى براى پیروان على (علیه السلام) بودند، درود بفرستیم. و از خداوندِ على بخواهیم:

پروردگارا ! عشق شیرین على را همچنان در قلب و روح ما زنده بدار و نسل ما را تا روز قیامت از شیعیان حقیقى آن حضرت قرار بده!

بارالها! على و خاندان پاکش را در لحظات سخت جان دادن و مرگ و مواقف وحشتناک قیامت به فریاد ما برسان!

خدایا به ما توفیق ده که در گفتار و کردار شیعیان و پیروان خوبى براى این خاندان پاک باشیم، به گونه اى که باعث خشنودى و رضایت آن ها گردیم!

* * *

1 . نور الابصار، صفحه 88 .

2 . همان گونه که اگر شخصى، دیگرى را به منزل خویش دعوت کند و در منزل سگ درّنده اى داشته باشد و به میهمان اطّلاع ندهد که سگ وى به انسان ها نیز حمله مى کند و خود نیز از میهمان محافظت و مراقبت نکند و سگ صاحب خانه به هنگام ورود میهمان به منزل میزبان، به میهمان حمله کند و خسارتى بر او وارد کند، میزبان ضامن است. چون هر چند سگ مباشر است و صاحب خانه سبب، ولى از آن جا که سبب اقوى از مباشر است، بدین جهت سبب ضامن است.