داستان حضرت آدم و حوّا، که در چندین سوره قرآن مجید آمده، نکات مهم و درس هاى آموزنده اى در بردارد که توجّه به این نکات لازم و ضرورى است:
1 ـ خداوند آدم را به عنوان خلیفة الله معرّفى کرده است، (اِنّى جاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلیفَةً) ، خلیفة الله چه شرایطى دارد؟ آیا تمام انسان ها خلیفة الله هستند؟ یا این لباس فاخر، زیبنده بعضى از انسان هاست؟ این ها مطالبى است که باید پیرامون آن دقّت، تحقیق و مطالعه شود.
2 ـ فرشتگان به عنوان سؤال، نه به عنوان اعتراض، از خداوند پرسیدند: آیا موجودى خلق مى کنى که سفّاک و خونریز است (أَتَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ) ، فرشتگان پیشینه انسان را از کجا مى دانستند؟ پرونده ما را چگونه مطالعه کرده بودند؟
3 ـ خداوند به فرشتگان فرمود: «من چیزى مى دانم که شما نمى دانید» و سپس «علم الاسماء» را به آدم تعلیم داد، آن گاه از فرشتگان در مورد علم الاسماء پرسید و آن ها اظهار بى اطّلاعى کردند. در این جا خداوند به آدم دستور داد فرشتگان را از علم الاسماء آگاه سازد، وقتى که آدم چنین کرد فرشتگان به اشتباه خویش در مورد آدم اعتراف کردند. راستى علم الاسماء چیست؟ علم اسرار آفرینش و نامگذارى موجودات، که آن قدر مقام آدم را تعالى داد، چه بوده است؟
4 ـ خداوند به تمام فرشتگان دستور داد بر آدم سجده کنند. (قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا). حضرت آدم چه مقام والایى داشت که مسجود تمام فرشتگان آسمان قرار گرفت!؟ چقدر فرق است بین مکتبى که براى آدم این قدر ارزش قائل است، با مکاتبى که پیشینه انسان را به میمون، یا بوزینه، یا شمپانزه برمى گردانند؟! تفاوت از زمین تا آسمان است!
5 ـ آدم و حوّا پس از خلقت در بهشت ساکن شدند. این بهشت کجا بوده است؟ آیا باغى از باغهاى دنیا بوده؟ یا بهشت جهان آخرت بوده است؟ در این صورت حضرت آدم و حوّا چگونه از آن جا اخراج شدند؟
6 ـ چگونه آدم فریب شیطان را خورد؟ شیطان به چه شکلى آدم را آلوده به ترک اَوْلى (ترک کارى که بهتر بود انجام بدهد) کرد؟
7 ـ هنگامى که حضرت آدم از درخت ممنوع خورد، تمام لباس هایش فروریخت و عریان گشت و لهذا ناچار شد که از برگ درختان استفاده کند و خود را بپوشاند. شجره ممنوعه چه درختى بود؟ و آن لباس ها چگونه تهیّه شد؟ و جنس آن چه بود؟
8 ـ هنگامى که لباس هاى آدم فروریخت، متوجّه شد که فریب شیطان را خورده و از کارش نادم و پشیمان گشت.
9 ـ براى جبران خطا و اشتباهش باید به درگاه خداوند توبه کند و براى توبه لازم است به کسى، که در پیشگاه الهى مقرّب است، متوسّل شود. چنین شخصى کیست؟
10 ـ توبه آدم پذیرفته شد، ولى از بهشت اخراج شد و در زمین سکنى گزید. آیا سکناى او و همسرش در بهشت از ابتدا موقّتى بود؟ یا جاودانه بوده، ولى به خاطر ترک اولى از بهشت رانده شد؟
نکات دهگانه فوق، همگى قابل ملاحظه و نیاز به بحث و بررسى و تحقیق فراوان دارد. ولى ما در این جا به تناسب آیه مورد بحث، فقط نکته نهم، یعنى مسأله توسّل حضرت آدم را مورد بحث قرار مى دهیم.
4 . سوره بقره، آیه 31.
