آيات سوره «عبس» دلالتى بر توبيخ خداوند نسبت به پيامبر(ص) ندارد. زيرا مفاد آن فقط گزارش اصل ماجراست و به کسی که خبر درباره اوست، اشاره‌اى نشده است. بلكه شواهد نشان مى‌دهد كه كسى غير از پيامبر(ص) مورد نظر آيه بوده است. زيرا پيامبر(ص) حتّى با دشمنان خود چنين رفتار تند و خشنى نداشته است، چه رسد به مؤمنانى كه براى آموختن آموزه‌هاى دينى نزد وى مى آمدند.

قرآن در آيات 58 و 59 سوره «نحل» بر انديشه جاهلى "برتري پسر بر دختر" خط بطلان كشيده؛ و به جهت تفاوتى كه اعراب ميان پسران و دختران مي نهادند، ایشان را به سخت‌ترين شكل سرزنش و توبيخ كرده است. در هيچ يك از تعبيراتِ سرزنش‌گرِ قرآن، نكوهشى يا خرده‌اى بر خود زن نيست ـ نه به تصريح و نه اشارت ـ بلكه همانا سرزنش بر عرب است كه چنين نگرش نادرستى داشتند.

حارث بن سوید بن صامت در جنگ بدر حضور داشت، ولى چون مِجذَر بن زیاد را در جنگ اُحد به خاطر انتقام یک خون در زمان جاهلیت کشته بود، به دستور پیامبر(ص) قصاص شد. از این رو ابن اثیر گوید: «تردیدى نیست که پیامبر(ص)، او را در مقابل کشتن مجذر بن زیاد کشت، چون که او مجذر را در روز اُحد غافلگیرانه کشته بود».

یکی از اهداف «جنگ» در معارف اسلامى، پايان دادن به درگيريهاي بين دولت های اسلامی است. خداوند می فرماید: «اگر دو گروه از مؤمنان با هم به جنگ بپردازند، آنها را آشتى دهيد؛ و اگر يكى بر ديگرى تجاوز كند، با متجاوز پيكار كنيد تا به فرمان خدا باز گردد، و هرگاه بازگشت، در بین آنها صلح عادلانه برقرار سازيد». از این رو مسلمانان نباید در برابر درگیری مسلمانان دیگر بی تفاوت باشند، بلکه لازم است برای پایان دادن به مخاصمه اقدام کنند و به بررسی منشاء نزاع بپردازند تا از درگیری های مجدد پیشگیری شود.

خداوند می فرماید: «زنانى را که از سرکشى و مخالفتشان بیم دارید، پند دهید؛ ... و [اگر راهی جز شدت عمل نبود]  آنها را تنبیه کنید». بر این اساس برخی می گویند: این نوع رفتار با شأن زن سازگاری نداشته و مناسب عصر جاهلی است. در پاسخ گفته می شود: 1- هرگز تناسبی در این حکم و موقعیت زن در جاهلیت وجود ندارد. 2- در تفسیر «وَاضْرِبُوهُنَ» آمده، زدن نباید دردآور باشد. 3- زدن زمانی است که زن حقوق مرد را رعایت نمی کند، و مرد را مصمم به طلاق می کند. و از آنجا که طلاق افسد است، لذا با زدن، دفع افسد به فاسد می کند.

در سوره «كهف» حاكميّت، حكومت، امر و نهى و همچنين ولايت، مخصوص خداوند شمرده شده است و طبيعى است كه حكم، فرمان و قانون نيز منحصر به او باشد. حكم در اينجا امر، نهى، قضاوت و حكومت را شامل مى شود؛ چرا كه همه اينها از شاخه هاى ولايت است و چون ولايت منحصر به اوست پس حكم هم از آن اوست؛ البته ولايت خدا در هر دو عالمِ تشريع و تكوين ثابت است؛ پس حاكميّت او نيز عموميّت دارد.

بلاذرى در «الأنساب» نقل کرده: حکم بن أبی العاص پیوسته پشت سر رسول خدا(ص) راه مى رفت و با چشم به آن حضرت اشاره مى کرد و ادا در مى آورد و بینى و دهانش را حرکت مى داد، تا آنکه چشم و ابرویش به همان شکل باقى ماند و شل و چلاغ شد. یک روز که رسول خدا(ص) در حجره یکى از زنان خود بود، بر آن حضرت وارد شد؛ پس حضرت، با عصایى به طرف او آمد و فرمود: «چه کسى مرا در مقابل این وزغِ ملعون یارى مى دهد؟» سپس فرمود : «او و فرزندش با من در یک جا ساکن نشوند» و آنها را به طائف تبعید کرد .

«واحدى» در «أسباب النزول» از عبدالرحمن بن حمدان عدل از محمّد بن سليمان بن خالد فحّام، از على بن حسين(ع) روایتی به این مضمون نقل کرده، ولی حق اینست که هيچ كرامتى با چنين سندى ثابت نمى شود؛ چراکه سندى كه مركّب است از فردى مجهول چون عبدالرحمن عدل، و محمّد فحّام، و كسى كه در آخر عمرش خِرِف شد تا جايى كه بنا به گفته ابوالحسن بن فرات، چيزى از آنچه برايش خوانده مى شد نمى فهميد، اعتباری ندارد.

شرکت امام(ع) در این شورا نشانه تأیید آن نیست. بلکه می توانست راهی برای احقاق حق باشد و با وجود اندک احتمالی، شایسته بود که ایشان در این شورا شرکت کند. ضمنا این مشارکت برای این بود که لااقل مصالح اسلام و مسلمین در حد امکان محفوظ بماند، شکاف کمتر شود و فساد مستولى نگردد. علاوه بر این، آنچه از تاریخ بر می آید اضطرار ایشان برای شرکت در این شورا است و گفتار امام در خطبه شقشقیه نیز شاهدی بر این مدعاست.

روایات فراوانی از پیامبر(ص) نقل شده که گروهی از اصحاب را از ورود به حوض کوثر باز می دارند؛ زیرا پس از پیامبر(ص) برخلاف سفارش آن حضرت(ص) رفتار کرده و مرتد شده اند؛ لذا نمی توان همه صحابه را عادل دانست. بخارى از ابوحازم نقل مى کند که پیامبر(ص) مى فرمود: «من پیشتر از شما بر حوض کوثر وارد مى شوم. هرکس بر آن وارد شود از آن مى نوشد و هر که از آن بنوشد پس از آن هرگز تشنه نخواهد شد. گروه هایى بر من وارد مى شوند که آنان را مى شناسم، آنان هم مرا مى شناسند، سپس میان من و آنان فاصله مى افتد».