«وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلا لِلَّذینَ آمَنُوا امْرَأَةَ فِرْعَوْنَ» ـ خداوند براى مؤمنان و اهل ایمان مثلى به همسر فرعون زده است. او که در دستگاه یکى از ستمکارترین پادشاهان جهان بود و در آن کاخ سر به فلک کشیده، در میان ناز و نعمت زندگى مى کرد; ناگهان خود را بر سر دو راهى دنیا و آخرت دید; از یک طرف زندگى مرفّه غرق در شادى و ناز و نعمت، و از سوى دیگر آسودگى در جهان آخرت با قرار گرفتن در قرب الهى و وارد شدن در بهشت.
او بالاخره قرب الهى را انتخاب کرد و خداوند هم او را در بهترین جاهاى بهشت در نزد خودش جاى داد و زندگى او را به عنوان یک مَثَل و الگو براى همه زنان; بلکه مردان با ایمان، معرفّى کرد.
«آسیه بنت مزاحم»، هر چند همسر فرعون ستمگر بود و با او رابطه داشت; امّا ضابطه اش ایمان به پروردگار بود. به این جهت همسر مرد جبّارى چون فرعون بودن او را بد بخت نکرد; همان گونه که همسر بهترین انسان ها بودن، براى همسر حضرت نوح(علیه السلام) و حضرت لوط(علیه السلام)، اثر و فایده اى نداشت و باعث نجات آنها نشد; بلکه یکى از آنها همچون فرزندش در آب غرق شد و دیگرى در زیر سنگباران الهى مدفون گشت; زیرا رابطه ها در پیشگاه خداوند مقدّم بر ضوابط نیستند. آنچه حاکم بر دستگاه حکمت است ضابطه هاست.
«اِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لِى عِنْدَکَ بَیْتاً فِى الْجَنَّةِ وَ نَجِنّى مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِه وَ نَجِنّى مِنَ الْقَوْمِ الظّالِمینَ» ـ هر چند زندگى آسیه پس از ایمان آوردن به خداى موسى، سراسر الگوست; ولى در این آیه شریفه به لحظات سخت و طاقفرساى زندگى آن بزرگ زن; یعنى، همان زمانى که در زیر شدیدترین شکنجه ها به سر مى برد، مثال زده شده است.
آسیه; این اسطوره صبر و مقاومت، به هنگام شدیدترین شکنجه ها و آزارها و در آخرین لحظات زندگى اش دست به دعا بر مى دارد و از خداوند سه حاجت مى طلبد:
1 ـ «رَبِّ ابْنِ لى عِنْدَکَ بَیْتاً فِى الْجَنَّةِ» ـ اوّلین خواهش و دعاى قهرمان صبر و مقاومت، وصول به «قرب الهى» است: «خدایا نزد خودت خانه اى بهشتى برایم مهّیا کن!»
او، اوّل قرب الهى را مى طلبد و سپس بهشت; یعنى آنچه از بهشت بالاتر و والاتر است، قرب الهى است; زیرا نزدیکى به ساحت مقدّس پروردگار قابل مقایسه با بهشت نیست.
این تعبیر در مورد شهداء نیز به کار رفته است: «عِنْدَ رَبَّهِمْ یُرْزَقُونَ; در جوار قرب الهى روزى داده مى شوند» بدین جهت آسیه در آستانه شهادت همان چیزى را مى طلبد که شایسته شهادت است.
2 ـ «نَجِّنِى مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ» ـ پروردگارا! آنچه آسیه را آزار مى دهد، این شکنجه ها و آزار و اذیّت ها نیست; چون در راه رضاى توست; بلکه آنچه که مرا مى آزارد، افکار و عقاید و اعمال و کردار فرعون است، من تحّمل این عقاید پست و کوتاه را ندارم. به همین خاطر در کنار فرعون بودن، برایم شیرین نیست; پس مرا از فرعون و عقایدش نجات بده!
آسیه با این دعا، بیزارى خود را، حتّى در سخت ترین لحظات شکنجه و درد، هم از فرعون و هم از مظالم و جنایاتش اعلام مى دارد.
3 ـ «وَنَجِّنى مِنَ الْقَومِ الظّالِمینَ» ـ سومین خواسته این انسان صالح، نجات از محیط و جامعه فاسد است; یعنى او نه تنها تسلیم محیط فاسد نمى شود و خود را همرنگ جماعت نمى کند; بلکه معتقد است که همرنگ جماعت شدنش رسوایى است! به این جهت بیزارى و بیگانگى خویش را در گفتار و کردار از این اجتماع آلوده، به معرض نمایش مى گذارد.
جملات و دعاهاى سه گانه این زن با معرفت و ایثارگر در واپسین لحظه هاى زندگى، جملاتى بسیار حساب شده و دقیق است. جمله هایى که مى تواند براى همه زنان و مردان مؤمن جهان الهامبخش باشد; جمله هایى که بهانه هاى واهى را از دست تمام کسانى که فشار محیط یا همسر را مجوّز براى ترک اطاعت خدا و تقوا مى شمارند، مى گیرد.
1 . سوره آل عمران، آیه 169.
