سؤال : آیا اعمال کفّار در جهان آخرت همچون سراب است و هیچ فایده اى براى آنها ندارد و یا در دنیا نیز چنین است؟ به تعبیرى دیگر، آیا کارهاى افراد بى ایمان در دنیا و آخرت برایشان بى ثمر است؟
پاسخ : ما معتقدیم که آیه شریفه هم اشاره به دنیاى کفّار دارد و هم به جهان آخرت آنها. افراد بى ایمان، اعمالشان در دنیا نیز سرابى بیش نیست.
بشر امروز گرفتار سراب هاى مختلفى است; یکى از چیزهایى که انسان امروز تشنه آن است و مانند آب به سراغ آن مى رود و هنگامى که به آن مى رسد آن را سرابى بیش نمى یابد، مسأله «آزادى در جهان غرب» است.
اگر جهان غرب را از دور نگاه کنیم، سراب زیبایى به نام آزادى در آن موج مى زند و انسان را به سوى خود مى کشاند; ولى هنگامى که به درون جوامع غربى مى رویم، اثرى از آزادى حقیقى نمى یابیم; بلکه آنهارا اسیر امور مختلف چون هوى و هوس، مُد، مواد مخدّر، انواع بیمارى هاى جنسى، تبعیض نژادى و مانند آن مى بینیم. اعتیاد، چنان انسان را گرفتار مى سازد که دیگر نه دین برایش مهم است و نه شرف و نه توجّهى به ناموس خواهد داشت. مُد که با هیچ عقل سلیمى سازگار نیست; زیرا از لباس و کفش نو فقط به بهانه این که از مُد افتاده است، استفاده نکردن و به سراغ کفش و لباس مُد جدید رفتن، نوعى اسراف است که مورد مذمّت است. هوى و هوس که چون اُختاپوسى هزار پا، تمام جان او را تسخیر کرده و هر گونه حرکت معقولى را از او سلب نموده است و...
آرى! آزادى غربى سرابى بیش نیست که ظاهرى زیبا و باطنى توخالى دارد. زندگى دنیاى افراد بى ایمان در همه جهات، بسان سراب است; زمانى که از دور، زندگى این افراد را مى بینیم، آنها را غرق در سعادت و رفاه مى پنداریم; ولى هنگامى که از نزدیک به زندگى آنها نگاه مى کنیم، آنها را غرق در انواع غم ها، غصّه ها، ناراحتى ها و مریضى ها مى یابیم، به گونه اى که سهم بعضى از آنها از تمام این مال و ثروت به هنگام شام و ناهار تکّه نان نیم سوخته اى بیش نیست!
در یکى از مطبوعات نوشته بود که در آمریکا جنگلى وجود دارد به نام «جنگل خودکشى ثروتمندان!» بسیارى از ثروتمندان، در نهایت از سراب هاى مختلف زندگى خسته مى شوند و در آنجا اقدام به خودکشى مى کنند. آیا چنین زندگى هایى جز سراب چیز دیگرى است؟ از دور، خانه و زندگى و بهترین اتومبیل و مناسب ترین شغل و بیشترین امکانات و کارخانه ها و سهام ها و... و از نزدیک، بیمارى، اضطراب، ناامیدى، پوچى و مانند آن، پس زندگى دنیایى کفّار نیز سرابى بیش نیست.
قرآن مجید در آیه 7 سوره روم مى فرماید:
یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الاْخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ
آنها فقط ظاهرى از زندگى دنیا را مى دانند و از آخرت (وپایان کار) غافلند.
اینها به ظاهر پر فریب زندگى سراب گونه دنیا خیره شده اند و خبر از باطن پوچ و تهى آن ندارند.
پس زندگى کفّار در دنیا و آخرت همانند سراب توخالى است که نمونه دیگر آن مسأله وحشتناک بیمارى هاى روانى در غرب است. دنیاى امروز علم پزشکى بر بسیارى از بیمارى هاى جسمى فائق آمده است; بلکه شاید از برخى بیمارى هاى زمان هاى گذشته یک نمونه نتوان یافت; ولى امراض روحى و روانى در حال گسترش است و شاید روزى فرا رسد که یک آدم سالم در سراسر جهان یافت نشود! این بشر مبتلا به امراض مختلف و گرفتار در سراب دنیا، به جایى خواهد رسید که باید با کمک قرص و آمپول، روزى چند ساعت به خواب برود.
براى گذر از این دنیاى پر فریب و رسیدن به سر منزل مقصود، باید به نسخه ارزشمند و دقیق طبیب بزرگ این بیمارى ها حضرت على(علیه السلام) عمل کرد که فرمودند: «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا; سبکبال باشید تابه قافله سعادت برسید.» در زمان قدیم، مسافرین کاروان ها، مخصوصاً در سفرهاى طولانى، در صورتى موّفق مى شدند که بارى سبک داشته باشند; امّا کسانى که کوله بارى سنگین داشتند و از آن دل نمى کندند در همان مراحل اوّلیّه و گذرگاه هاى ابتدایى از قافله عقب مى ماندند ولى کسانى که سبکبال بودند، براحتى همراه کاروان به سفر ادامه مى دادند و به مقصد مى رسیدند. زندگى دنیا نیز همانند کاروانى است که به سوى آخرت در حرکت است که در این مسیر فقط کسانى مى توانند به سلامت به منزل مقصود برسند که سبکبال باشند.
1 . نهج البلاغه، خطبه 21.
