از برخى روایات که در تفسیر آیه مورد بحث وارد شده است، استفاده مى شود که منظور از «مصباح» در آیه شریفه «علم» است; «علم» چراغى روشن و فروزان است که بشر را به روشنایى ها هدایت مى کند و مراد از «مشکوة» قلب پاک پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)است. و «زجاجه» در این روایات به وصىّ پیامبر(صلى الله علیه وآله) حضرت على(علیه السلام)تفسیر شده است که همواره در جنگ ها و مکان هاى خطر ناک، هر جا که خطرى جان عزیز پیامبر(صلى الله علیه وآله) را تهدید مى کرد حافظ و جود نازنین و مبارک آن حضرت(صلى الله علیه وآله)بوده است که نمونه بارز آن در جنگ احد متبلور شد; شیعه و سنّى نوشته اند که همه کسانى که زنده ماندند، فرار کردند; تنها على بود که همچون پروانه برگرد شمع و جود پیامبر(صلى الله علیه وآله)مى چرخید و از آن حضرت (صلى الله علیه وآله) دفاع مى کرد. دشمن از هر سمت حمله مى کرد على(علیه السلام)با اشاره پیامبر(صلى الله علیه وآله)به آن سمت مى رفت و دشمن را دفع مى کرد.

جنگ احد پایان یافت، حضرت على(علیه السلام)در حالى که 90 زخم بر تن داشت خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله)رسید و عرض کرد: یارسول اللّه: در بین این ضربات زیاد، 16 ضربه بسیار سنگین بود که بر اثر 4 ضربه آن بر زمین افتادم که هر بار مردى خوش رو و خوش بو کمکم مى کرد و مى گفت: «برخیز و به یارى پیامبر(صلى الله علیه وآله) بشتاب!» یا رسول اللّه او چه کسى بود؟ حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) فرمود: چشمت روشن و خوشا به حالت! او جبرئیل امین بوده است.

آرى! حضرت على(علیه السلام) طبق این روایت حافظ حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) است. جمله «نور على نور» اشاره به ائمّه دوازدهگانه یکى پس از دیگرى است که هرکدام نورى بر نور است و امّا منظور از شجره مبارکه، شجره مبارکه ابراهیمیّه است که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) از آن دودمان است و جمله «لا شرقیّه و لا غربیّه» به نفى گرایش هاى یهود ونصارى تفسیر شده است.(1)

1 . تفسیر نمونه، جلد 14، صفحه 480 .