- این عبادت، نه تنها موجب پدید آمدن هیچ بی عدالتی ای نمی گردد، که حتی زمینه شکل گیری عدالت فردی و اجتماعی و رشد شخصیت انسانی و نیل به آرمان های الهی را نیز تأمین می کند.
- روزه به «حكومت عادت و شهوت» بر انسان پايان مى دهد و انسان را از بردگى تمنيات نفسانى رها مى سازد. آزادگى و كمال روحى به پايدارى مقابل خوردنی ها و نوشیدنی ها یا کامجویی های جنسی نيازمند است كه روزه به عنوان تمرینی یک ماهه پديد آورنده آن است.
- روزه درس برابرى و عدالت گستری در ميان افراد اجتماع است؛ با انجام اين دستور مذهبى، افراد متمكن وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس درمى يابند و به كمك آنها می شتابند.
- ضمن اینکه روزه حتی از حیث جسمی نیز اثر مثبت بر بدن دارد و در طب امروز و همچنين طب قديم، اثر معجزه آساى‏ «امساك» در درمان انواع بيماری ها به ثبوت رسيده و قابل انكار نيست.

منظور از تضيمن رزق از سوى خداوند و تكفل و تعهد و تقسيم آن، فراهم آوردن زمينه ها است که برخی از این زمينه ها در خارج از وجود انسان و برخی دیگر در درون وجود او است كه هرگاه دست به دست هم دهند انسان سهم خود را از روزى دريافت مى كند.
بعد از فراهم آمدن آن زمینه ها، تلاش و كوشش انسان شرط تحقق و به فعليت رسیدن آن زمينه ها است؛ بنابراين حكمت خدا ايجاب مى كند كه هركس تلاش و كوشش و اخلاص و فداكارى بيشترى داشته باشد روزى اش گسترده تر گردد. چرا که خداوند متعال اراده اش را - از جمله اراده اش را در روزی دادن مخلوقات - در قالب نظام متشکل از شبکه های گسترده علت و معلولی عملی می کند.
مواردى نیز از فقر و بی عدالتی در طول تاریخ وجود دارند که سبب آن نه تنبلی و تن پروری و عدم نشاط شخص و جامعه، بلکه نتیجه ظلم و تحمیل استعمارگران و استثمارکنندگان فردی یا گروهی بوده است. به تعبير ديگر علاوه بر مسأله تلاش و كوشش، وجود عدالت اجتماعى نيز شرط تقسيم عادلانه روزى ها است.

زمانی که امام عهده ‌دار خلافت شد، با مشکلات بسياری مواجه شد؛ بی عدالت اقتصادی فراگیر شده بود و صحابه ای که زودتر اسلام آورده بودند سهم بیشتری می گرفتند، از این رو فاصله غنی و فقیر زياد شده بود. همچنین انحرافات دینی و بدعت گرایی به وجود آمده بود و بسیاری از مردم آگاهی درستی از دین نداشتند. از سویی از نقل و کتابت حدیث جلوگيری شده بود و از سوی دیگر فساد اجتماعی و رفاه‌ گرایی شدید مردم، سبب تضعیف آرمان ها و ارزش های دینی در جامعه شده و به دین جز به صورت ظاهر بهای چندانی داده نمی شد. و... .

يكي از درس هائي كه از خاندان معصومين(ع) بايد آموخت درس «انفاق» و «بخشش» است. مرد فقیری پیش امام حسن(ع) آمد و درخواست کمک کرد. امام(ع) به صندوق دار خود گفت: چه مقدار در خانه پول داریم؟ او گفت: دوازده هزار درهم، و به جز این پول، چیزی دیگر برای مصارف زندگی نداریم. امام(ع) همه آن پول ها را به فقیر داد. ما نيز بايد از اعمال و رفتار امامان(ع) سرمشق گرفته و به نيازمندانِ اقوام و دوستان و آشنايان و همسايه ها كمك كنيم.

خداوند در آیه 195 سوره «بقره» از مسلمانان می خواهد بوسیله انفاق خود را از خطرات نجات دهند؛ «در راه خدا انفاق كنيد، [و با ترك انفاق] خود را به دست خود به هلاكت نيفكنيد». این آیه  يك حقيقت گسترده اجتماعى را روشن می سازد و آن اين كه انفاق سبب رهايى افراد اجتماع از هلاكت است. آری وقتى كه انفاق فراموش شود و ثروت ها در يك قطب اجتماع جمع گردد، اكثريتى محروم و بينوا به وجود مى‌ آيند و پس از چندی انفجار عظيمى در اجتماع رخ می دهد كه نفوس و اموال سرمايه‏ داران در آتش آن خواهد سوخت! از اين جا است که ارتباط مسأله انفاق و پيشگيرى از هلاكت روشن مى ‌شود.

امام صادق(ع) فرمود: اميرمؤمنان(ع) براى نيازمندى، پنج بار شتر خرما فرستاد و او شخصى آبرومند بود كه جز از امام(ع) از ديگرى سؤال نمى‌ كرد. يك نفر خدمت حضرت بود، گفت: يا علی(ع) آن مرد از شما تقاضايى نكرد، وانگهى يك بار شتر او را كفايت مى كرد. امام فرمودند: «اگر به كسى كمك كنم بعد از آن كه سؤال نمايد، در اين صورت آن ‌‌چه به او داده ‌ام قيمت همان آبروى اوست كه ريخته است! هر كس چنين كارى با برادر مسلمان خود بنمايد، به خداى خويش دروغ گفته؛ زيرا براى همان برادر دينى خود درخواست بهشت مى ‌كند؛ ولى از كمك مختصرى به مال بى ‌ارزش دنيا مضايقه مى‌ نمايد».

بسیاری از علماى اهل سنّت شأن نزول آیه ولایت درباره علی(ع) را به طرق مختلف در کتب روایى و تفسیرى خود نقل کرده اند. نسائی آن را بنابر نقلی که به دستش رسیده مربوط به حضرت علی می داند، ابن کثیر نیز این آیه را طی احادیثی با سلسله سندهای مختلف و بعد از رد برخی از سندها و پذیرش بعضی از سندهای دیگر، شان نزول آنرا درباره حضرت علی می داند، طبری نیز بعد از ذکر اختلاف بین مفسران نهایتا با نقل حدیثی که سلسله سندی صحیح دارد آن را درباره حضرت علی می داند و... .

اولا: عمل آن حضرت به سیاق آیه، مورد ستایش خداوند است. ثانیا: این آیه نزد فقهای اهل سنت نیز به عنوان دلیلی بر باطل نشدن نماز به واسطه فعل قلیل شمرده شده است. ثالثا: اعطای صدقه عبادتی است در ضمن عبادت دیگر یعنی نماز و ناسازگار با آن نیست.

روزى «شيخ جعفر كاشف الغطاء» مبلغى پول بين فقراى اصفهان تقسيم كرد و بعد به نماز جماعت ايستاد، بعد از نماز سيد فقيری به شیخ گفت: اى شيخ مال جدّم را به من بده؛ شيخ گفت دير آمدى، سيدِ بى ادب، آب دهان به ريش شيخ انداخت، شیخ بدون ناراحتی برخاست و دامن خود را گرفت و در ميان صفوف نمازگزاران گردش كرد و گفت هر كس ريش شيخ را دوست دارد به سيد كمك كند؛ مردم هم کمک کردند.

مذمت «دنیا» در آیات قرآن و سخنان معصومین(ع) تنها شامل گروهی از انسان ها می شود که دنیا را برای هوی و هوس و استثمار دیگران می خواهند. همانند سخن پیامبر(ص) که می فرماید: «كسى كه درهم و دينار را بپرستد، رانده شده از راه خداست» اما تلاش برای فراهم آوردن امكانات جهت خدمت به ديگران و تقویت اقتصاد جامعه اسلامی، عبادتی کم نظیر است. از این رو امام على(ع) افتخار مى كند كه در دوران حكومت او تمام مردم كوفه از زندگانى مطلوب و قابل قبولى برخوردار بودند.