طبق بیان قرآن چه در خواب و چه در مرگ، روح از انسان جدا مي شود ولی در حال خواب، روح به طور كامل جدا نمي شود. روح داراى سه حالت است: گاه شعاع آن بر ظاهر و باطن بدن مى افتد و گاه فقط بر ظاهر آن مى تابد و گاه پرتو آن به طور كلّى از ظاهر و باطن جمع مى شود. اوّلى حال بيدارى است، دوّمى حال خواب و سوّمى حال مرگ است. در حال خواب، بشر حيات انسانى خود را از دست مى دهد و به فعاليت آزادانه ترى مى پردازد و به اين دليل از عوالمى تازه آگاه مى شود.

قرآن مجيد هميشه از قيامت با يك نام ياد نمى كند و اين به خاطر آن است كه در قيامت حوادث بسيار مختلفى رخ مى دهد و هر يك از اين حوادث، چهره اى از آن روز را نشان مى دهد. قرآن براى نشان دادن اين ويژگى ها از نام هاى گوناگون استفاده مى كند تا در مجموع ترسيم دقيقى از آن روز عظيم و حوادث فوق العاده آن ارائه كرده باشد. مرحوم «فيض كاشانى» مى گويد: «در هريك از نام هاى قيامت سرّى نهفته است و در هر توصيفى معناى مهمى بيان گشته، بايد كوشيد اين معنا را درك كرد و به اين اسرار راه يافت».

طبق آیه 23 سوره زمر، قرآن کتابی است که آیاتش با یکدیگر هماهنگ مى باشد، تضاد و اختلافى در میان آنها نیست، و با اینکه مباحث مختلف در آن  تکرار شده اما هرگز ملال آور نیست. قرآن در دل هاى آماده خوفى ایجاد مى کند که مایه بیدارى است و پوست و قلبشان نرم و آماده پذیرش ذکر خدا مى گردد.

نامه امام على(ع) به مالك اشتر كه يكى از فرماندهان نمونه در تاريخ اسلام بوده، رهنمودى پربار در تمام زمينه هاى مديريّت است. از این سخنان می توان ویژگی های یک مدیر لایق و شایسته را برداشت کرد، از جمله: بيدارى و هوشيارى كامل در بحرانها، عدم ترس و وحشت از قدرت دشمن، قاطعيت در برابر دشمنان، مؤثّر و حساب شده بودن ضربات وارده بر دشمن، پيروى كامل از فرمان امام و رهبر، دلسوزى و خيرخواهى نسبت به جامعه اسلامى، سختگيرى در برابر دشمنان، عظمت روح، بلندى فكر، پاکدامنی، بردباری، حسن خلق، عزتمندی و ... .

امام علي(ع) درباره اوصاف «متقين» مي فرمايد: «هرگاه يكى از آنها ستوده شود، به هراس مى افتد و مى گويد: من از ديگران نسبت به خود آگاه ترم و پروردگارم به نفس من از خود من آگاه تر است ...». آری مدح در متقين تأثير نكرده بلكه مدح باعث بيدارى آنها مى شود؛ مدح متقين باعث انتقاد آنها از خود می شود چراکه متقين در مقام خودشناسى حرکت می کنند و وقتى خود را شناختند از مدح ديگران خشنود نشده و به نقد خود مى پردازند.

فوائد «کم خوری» عبارت است از: 1. موجب سلامتى و اعتدال جسمى و روحى مى شود. 2. مايه بيدارى و استفاده از فرصتها است. 3. موجب صفاى روح و نشاط روان است. 4. زاينده حكمت و دانش در قلب است. 5. موجب عدم اسراف و تبذير است. 6. سبب توفيق در انجام عبادات است. 7. اشتياق و علاقه ملائكه را به دنبال دارد. 8. موجب تداوم حياتِ قلب است. 9. موجب ورود به مقامات عالى است. 10. موجب رقّت قلب و تأثير موعظه در آن مى گردد. 11. مايه نزول رحمت خداوند می شود. 12. مايه انديشه و فكر مستقيم و صحيح مى گردد و ...

خواب اصحاب کهف که بالغ بر 309 سال طول کشید، خوابى که بی شباهت به مرگ نبود، و بیداریش نیز همانند رستاخیز بود؛ لذا قرآن در سوره کهف از آن برای اثبات قیامت و برانگیخته شدن انسانها پس از مرگ استفاده کرده و می تواند دلیلی باشد بر معاد جسمانی؛ زیرا صدها سال بر اصحاب کهف گذشت و بدنشان نپوسید.

خواب» برادر «مرگ» است و شکل ضعیفى از آن، چرا که خداوند هنگام خواب روح انسان را می گیرد البته ارتباط آن را با بدن کاملا قطع نمی کند، از این رو خداوند می فرماید: «ارواح کسانى را که فرمان مرگ آن ها را صادر کرده نگه مى دارد [به گونه اى که هرگز از خواب بیدار نمى شوند] و ارواح دیگرى را که فرمان ادامه حیاتشان داده به بدنهایشان باز مى گرداند، تا سرآمد معینى». از این رو روح نسبت به بدن داراى سه حالت است: ارتباط تام (حالت حیات و بیدارى)، ارتباط ناقص (حالت خواب)، قطع ارتباط به طور کامل (حالت مرگ).

خواب در روایات؛ حرکت روح از بدن به سوى عالم ارواح است. و بیدارى؛ بازگشت روح به بدن، و نوعى حیات مجدد است.