اینکه آدمی مشمول شفاعت و درک ثواب عزاداری امام حسین(ع) باشد، شرایط و ضوابطی دارد که مهم ترین آنها رعایت «تقوای الهی» است. یعنی حدود الهی را که چیزی جز «انجام واجبات و ترک محرمات» نیست، رعایت کند. هیچ عمل مستحبی ولو دارای ثواب زیاد، نمی تواند خسران ترک واجب یا ارتکاب حرام را جبران کند؛ به خصوص اگر در این بین «حق الناس» ضایع شود.
اصولا ثواب هاى‏ عظيم و پاداش‏هاى فوق العاده ای که در احادیث برای عزاداری امام حسین(ع) بیان شده، از آن كسانى است كه عارف به حق ایشان باشند و بدانند آن حضرت براى چه هدفى قيام كرد و در چه راهى شربت شهادت نوشيد و در مسير اهداف آن بزرگوار قرار گيرند.
ضمن اینکه «مداومت» بر گناه به امید واهی جبران آن در عزاداری و امید واهی به شفاعت، بعداز مدتی ممکن است «توفیق عزاداری» را نیز از او سلب کند. بسیاری از گناهان انسان را از جاده مستقیم الهی خارج می سازند و به کوره راه های كفر و عناد با اهل بیت(ع) می کشانند.

از عوامل ورود به بهشت، «تقوى و پرهيزكارى» است كه آيات فراوانى از «قرآن» بر آن تأكيد دارد. «تقوى» به معناى خويشتندارى و پرهيز از گناهان و هرگونه تخلّف در برابر فرمان خدا و حقّ و عدالت است. به تعبير ديگر «تقوى» آن حالت خداترسى باطنى و كنترل درونى است كه انسان را از هرگونه آلودگى باز مى دارد؛ يعنى چنان مفهوم جامعى دارد كه انجام همه وظائف الهى و اخلاقى انسان را فرا مى گيرد.

خداوند در آيه «بَلى مَنْ اَوفى بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى فَاِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ» می فرمايد: «کسي که به پيمان خود وفا کند و پرهيزکاری پيشه نمايد، خدا او را دوست دارد». در اين آيه وفاي به عهد هم رديف تقوا شمرده شده است. تقوايی که بهترين توشه قيامت و معيار سنجش مقام انسان در پيشگاه خداوند و سبب ورود به بهشت است.

ایشان مي فرمايد: «تقوی دژى است محكم و استوار [كه ساكنان خود را از عذاب دنيا و آخرت حفظ مى كند] و فجور و بى تقوايى، حصارى سُست و بى دفاع است كه ساكنانش را [از خطرها] باز نمى دارد و كسى را كه به آن پناه برد حفظ نمى كند، آگاه باشيد با تقوی مى توان نيش زهرآلود گناهان را قطع كرد و با يقين به برترين مرحله مقصود رسيد، در اين ايّامِ فانى براى ايّام باقى زاد و توشه تهيه كنيد. زاد و توشه لازم به شما معرفى شده و فرمان كوچ داده شده، و با سرعت شما را به حركت درآورده اند، شما همچون كاروانى هستيد كه در منزلگاهى توقف كرده، و نمى دانيد چه وقت دستور حركت به شما داده مى شود».

امام علي(ع) در خطبه 157 «نهج البلاغه»، برای تشویق مردم به نیکی ها و پرهیز از بدی ها از دو منطق موثر بهره می گیرد: «[1.] آنچه را خدا وعده فرموده اعم از پاداش و کیفر جای هیچ گونه گفتگو و تردید در آن نیست، [2.] اى بندگان خدا! از روزى كه اعمال بررسى دقيق مى شود، برحذر باشيد؛ روزى كه تزلزل و اضطراب در آن بسيار است و كودكان در آن پير مى شوند». در آن روز، تمام اعمال، هر چند ظاهراً كوچك و ناچيز باشد، با دقت و سخت گيرى بررسى خواهد شد؛ همان گونه كه «قرآن» مى گويد: «اگر به اندازه سنگينى دانه خردلى [كار نيك يا بد] باشد و در دل سنگى يا در آسمان ها و زمين قرار گيرد خداوند آن را [در قيامت براى حساب] مى آورد».

امام علي(ع) در خطبه 167 «نهج البلاغه»، درباره گستره «تقوی» مي فرمايد: «تقواى الهى پيشه كنيد؛ هم در مورد بندگان خدا، و هم شهرها و آبادى ها؛ چرا كه شما [در برابر همه اينها] حتى سرزمين ها و چهارپايان مسئوليد، خدا را اطاعت كنيد و از عصيان او بپرهيزيد. هنگامى كه امر نيكى را مشاهده كرديد، آن را انجام دهيد و هنگامى كه شرّ و بدى را يافتيد، از آن روي گردان شويد!».

«خوف» و «رجاء» به عنوان دو عامل بازدارنده و محرک باید به صورت متعادل در وجود هر انسانى باشد تا او را در مسیر طاعات استوار نگه داشته و از معاصى دور نمايد. اهمّيّت اين دو به اندازه اى است كه در وصاياى جناب لقمان به فرزندش آمده است: «از خداوند آن گونه خائف باش كه اگر تمام نيكى هاى جنّ و انس را به جا آورده باشى، از عذاب او [به علت پاره اى از لغزش ها] ترسان باشى و رجاء تو نسبت به خداوند بايد آن گونه باشد كه اگر معاصى جنّ و انس را انجام داده باشى اميد به رحمت او داشته باشى».

امام علي(ع) در بيان دستوراتي كه عصاره همه فضائل است به فرزندش می فرماید: «پسرم تو را به تقواى الهى، التزام به فرمان او، آباد كردن قلب و روحت با ذكرش و چنگ زدن به ريسمان الهى توصيه مى كنم، و كدام وسيله مى تواند ميان تو و خداوند مطمئن تر از حبل الله باشد اگر به آن چنگ زنى و دامان آن را بگيرى؟». بنابراين سفارش به تقوی سفارشى است كه همه انبياء و اوصياء سرآغاز برنامه هاى خود بعد از ايمان به خدا قرار داده اند و زاد و توشه راه آخرت، ملاك فضيلت و برترى انسان ها بر يكديگر و كليد درِ بهشت است. تقوی به معناى خداترسى درونى و پرهيز از هرگونه گناه و احساس مسئوليّت در پيشگاه پروردگار است كه سد محكمي ميان انسان و گناهان او ايجاد مى كند.

امام علی(ع) اهميّت تقوا و پرهيزكارى و آثار مهم آن را اینگونه بيان مى دارد: «تقوا كليد درهاى سعادت و ذخيره روز قيامت و سبب آزادى از هرگونه بردگى و گناه و نجات انسان از هرگونه هلاكت است، به وسيله تقوا جويندگان به مقصود خود مى رسند و نجات از عذاب الهی فقط بدین وسیله میسر است و با تقوا به هر هدف و خواسته رفيع و بلندى مى توان رسيد».

امام علی(ع) می فرمایند: «انسان بايد نفس سركش را با لگام تقوا مهار كند و افسار آن را در اختيار گيرد و به وسيله اين لگام او را از معصيت خدا باز دارد و با اين زمام به سوى اطاعت فرمان حق رهبرى كند»، ایشان در حديثى «قناعت» را عامل اصلاح نفس مى شمرد و در جاى ديگر سخت گرفتن بر نفس را وسيله مهار او مى شمرد و مى فرمايد: «هنگامى كه نفس بر تو سخت گيرد تو هم [در خواسته هایش] بر او سخت بگير تا رام تو شود».