تملّق گويى بيشتر درباره قدرتمندان است و خطر بسيار بزرگى براى زمامداران و مديران محسوب مى شود؛ زيرا نخستين شرط مديريت آگاه بودن از واقعيّات مربوط به حوزه مديريت است و متملّقان بر روى واقعيّتها پرده مى افكنند و مشكلات را از نظر مديران و زمامداران مى پوشانند و از اين طريق مفاسد بى شمارى به بار مى آورند.

تمجيد بر دو گونه است: گونه اى از آن مثبت و سازنده و ترک آن ناپسند است و ديگرى سبب تخريب و عقب افتادگى و تقويت ظالمان است. شرط قسم اوّل اینست که: آن كس كه سزاوار است ستايش شود؛ مدح از حدّ تجاوز نكند و هدف گوينده تقرّب نابجا یا رسيدن به منافع نامشروع خود نباشد. ولى نوع دوم، درست مقابل آن است؛ يعنى هنگامى كه افراد نالايق، مورد مدح و تمجيد قرار گيرند و يا عوامل سياسى و حب و بغضها و منافع شخصى، انگيزه اين كار شود، بدكاران تشويق مى شوند و افراد فاضل و لايق مأيوس مى گردند.

«خودشناسى» که مقدمه خداشناسي است دو مانع دارد: یکی از برون؛ که مدح مداحان است. در روايت آمده: «خاك بر صورت مدح كنندگان بپاشيد». دوم حجاب درونى؛ مثل خودبينى، خودخواهى و ... متقین وقتی مدح مى شوند به نقد خود پرداخته، می گويند: «ما خود را بهتر [از دیگران] مى شناسيم». در روایت آمده است که نفس خود را بزرگ نشماريد و مدح نكنيد به آنچه در آن نيست؛ زیرا خدا آگاهتر به نفس شما است.

ویژگی های افراد «جاه طلب» موجب می شود به راحتی قابل شناسایی باشند. آنان افراد ریاکاری هستند که جاه طلبی شان هرگز اشباع نمی شود. آنها بسیار خودخواه اند بصورتی که خداوند در توصیفشان، در آیه 188 سوره «آل عمران» می فرماید: «دوست دارند نسبت به كار نيكى كه انجام نداده اند مورد ستايش قرار گيرند». این گروه تحمل کوچکترین انتقاد را ندارند و آنچه را در واقعيت عينى از مقام و منزلت به دست نمى آورند، در عالم اوهام و خيالات براى خود فراهم مى سازند.

قرآن و روايات، هم «دنيا» را مدح و تمجيد نموده اند و هم مورد مذمت قرار داده اند. علت تمجيد از دنيا، به خاطر آن است كه دنيا مزرعه آخرت و تجارتخانه مردان خدا، مسجد دوستان حق و سراى موعظه و پند شمرده شده است و آنجا كه از دنيا مذمت نموده اند به خاطر آن است كه دنيا به عنوان يك هدف و نه وسيله مورد توجه قرار گرفته و از ارزش هاى معنوى و انسانى بريده شده است كه در اين هنگام طبعاً مايه غرور و غفلت و طغيان و ظلم خواهد بود.

«محمد بن مشهدی» از راويان «دعاي ندبه» است و مراد از او، «محمد بن جعفر بن على بن جعفر مشهدى» است كه از وى به عنوان «حائرى» نيز ياد شده و ايشان شخصى قابل اعتماد و مورد وثوق و جليل القدر است و توصيف و مدح وى در كتب رجال آمده است.

ابن عساكر از ابن عباس حديث مرفوعی را با این مضمون نقل كرده که: «چه كسى مثل ابوسفيان است! همواره دين پيش از اينكه مسلمان شود و پس از مسلمانيش با او تأييد شد، و ...». از سویی ابن عساكر اين حديث را مُنْكَر و خلاف واقع دانسته زیرا ابوسفيان سركرده مشركان در روز اُحد بود، و لشكر احزاب را تجیهز كرد. از سویی ابوسفیان بود كه وقتى عثمان بر كرسى خلافت بالا رفت به او گفت: «حال كه خلافت به دست تو رسيده، همچون گوى با آن بازى كن، و اين خلافت چيزى جز پادشاهى نيست و من چيزى از بهشت و جهنّم نمى دانم».

امام علی(ع) وقتی آمادگی حجر بن عدی در مبارزه با ضحاک و علاقه او به شهادت را دید، به او فرمود: خداوند، تو را از شهادت محروم ندارد.

پيغمبر اكرم(ص) فرمود: علامت رياكار چهار چيز است: هنگامى كه كسى نزد اوست تلاش مى كند اعمال الهى انجام دهد و هنگامى كه تنها شد، در انجام عمل كسل است! و در تمام كارهايش اصرار دارد مردم از او مدح و ستايش كنند، و سعى مى كند ظاهرش را در نظر مردم خوب جلوه دهد. امام على(ع) نیز درباره ریاکار می فرماید: هرگاه او را مدح و ثنا گويند بر عملش مى افزايد، و هرگاه ثنا نگويند از آن مى كاهد.

امام علي(ع) درباره اوصاف «متقين» مي فرمايد: «هرگاه يكى از آنها ستوده شود، به هراس مى افتد و مى گويد: من از ديگران نسبت به خود آگاه ترم و پروردگارم به نفس من از خود من آگاه تر است ...». آری مدح در متقين تأثير نكرده بلكه مدح باعث بيدارى آنها مى شود؛ مدح متقين باعث انتقاد آنها از خود می شود چراکه متقين در مقام خودشناسى حرکت می کنند و وقتى خود را شناختند از مدح ديگران خشنود نشده و به نقد خود مى پردازند.