حکمت ویژه «نماز ظهر»

حکمت ویژه «نماز ظهر» چیست؟

هر يك از نمازها برای خود مزيتي دارند لکن در بين نمازها نماز ظهر خصوصيتي ويژه دارد. روايات، صلات وسطي را به نماز ظهر تفسير كرده ‏اند كه اولين نماز پيامبر(ص) بود. وقتي آفتاب از دايره نصف‏ النهار زايل شد و ظهر فرا رسيد، نگذاريد نماز ظهر شما به تأخير افتد. چون هنگام زوال ظهر، درهاي رحمت باز است. از خدا رحمت را مسئلت كنيد و همه را دعا كنيد. از رسول خدا(ص) نقل شده: «هنگام ظهر درهاي رحمت باز است، درهاي بهشت باز است و دعاها هم مستجاب مي شود. خوشا به حال كسي كه هنگام زوال، عمل صالحي از او به آسمان رفعت يابد».

نظریه شیعه درباره جمع بین دو نماز

شیعه بر اساس روایات اهل بیت(علیهم السلام) در مسئله جمع بین دو نماز چه عقیده اى دارد؟

شیعه بر اساس روایات معصومین(ع)  معتقد است وقتى زوال شد، وقت هر دو نماز ظهر و عصر وارد شده، الا اینکه نماز ظهر را باید پیش از عصر به جا آورد. بنابراین، بین ظهر تا غروب وقت مشترک دو نماز است، جز اینکه به اندازه چهار رکعت پس از زوال، وقت مختص ظهر است و به اندازه چهار رکعت آخر وقت، وقت اختصاصى عصر است و بین این دو وقت مشترک است.

عمرو بن قرظه بن کعب انصاری، شهید کربلاء

عمرو بن قرظه بن کعب انصاری که بود؟

پدر وى از صحابه پیامبر(ص) و از ياران على(ع) بود. و در تمام جنگ هاى على(ع) شركت داشت. عَمرو در كربلا خدمت امام رسيد و از طرف ایشان مأمور ارشاد عمر بن سعد شد. هنگام نماز ظهر چون امام بدون توجه به تيرهاى دشمن به نماز ايستاد، عمرو بن قرظة به اتفاق چند تن از اصحاب امام، در پيش روى امام ايستادند و سينه خود را سپر ساختند تا نماز امام به پايان برسد. چندين چوبه تير به سر و سينه عَمرو اصابت كرد و به خاك افتاد و پس از شنیدن سخنان بشارت آمیز امام(ع) چشم بر هم نهاد و به فيض شهادت نائل آمد.

نماز اول وقت در ظهر عاشورا

چگونه امام حسین(عليه السلام) و یارانش در ظهر عاشورا با آن که جنگ ادامه داشت نماز خواندند؟

ابوثمامه صاعدی در ظهر عاشورا به محضر امام(ع) آمد و عرض كرد: اى اباعبدالله! دوست دارم چون خداوند را ملاقات مى كنم، اين آخرين نماز را با تو خوانده باشم. امام(ع) سر به سوى آسمان برداشت و فرمود:« نماز را به يادآوردى، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد». سپس فرمود: «از اين گروه بخواهيد از ما دست بشويند تا نماز گزاريم». اين نماز تاريخى و بى نظير، روح نماز را زنده كرد و معنى واقعى عبوديّت و پاكبازى در راه معبود را نشان داد، و قلم سرخ بر معبودهاى خيالى و بت هاى شيطانى كشيد.

سخنان امام حسین(ع) پس از نماز ظهر عاشورا

امام حسین(عليه السلام) پس از نماز ظهر عاشورا خطاب به یارانش چه فرمود؟

هنگامى كه امام(ع) نماز ظهر عاشورا را خواند، یارانش را مخاطب قرار داده و سخنانی به این مضمون فرمود: نعمت های بهشتی و پیامبر(ص) و یاران شهیدش و امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) در انتظار شمایند.

سجده بر زمین در سنت پیامبر(ص)

سنّت پیامبر(صلى الله علیه وآله) در سجده بر زمین چیست؟

بر اساس روایات، پیامبر(ص) فرمود: «زمین براى من سجده گاه و پاک کننده قرار داده شده است». در واقع هر بخشى از زمین سجده گاه و پاک کننده است، مى توان بر آن سجده و تیمم کرد. هم چنین جابر بن عبدالله انصارى گوید: «همراه پیامبر(ص) نماز ظهر مى خواندم، از شدت گرما مشتى از سنگریزه ها را برداشته در کف دستم نگه داشته، سپس به کف دست دیگرم مى ریختم تا سرد شود، سپس پیشانى را برای سجود بر آنها مى گذاشتم». در واقع خنک کردن سنگریزه ها توسط اصحاب، نشانه تاکید پیامبر(ص) مبنی بر گذاشتن پیشانى بر زمین است.

احکام و آداب نماز جمعه

برگزارى نماز جمعه چه آدابى دارد؟

نماز جمعه با حضور پنج نفر از مردان منعقد مى شود، نماز جمعه دو رکعت است و جاى نماز ظهر را مى گیرد، و دو خطبه اى واجبی که قبل از نماز جمعه به جاى دو رکعت دیگر خوانده مى شود. نماز جمعه دارای دو قنوت مستحب است، یکى قبل از رکوع رکعت اول و دیگر بعد از رکوع رکعت دوم. محتواى خطبه نخست، حمد خدا و درود بر پیامبر است سپس، مردم را به تقواى الهى توصیه کند، و یکى از سور کوتاه قرآن را بخواند، لکن در خطبه دوم بعد از درود بر پیامبر(ص)، بر ائمه مسلمین دعا کند، و براى مؤمنین و مؤمنات استغفار نماید.

منظور از «نماز وسطى»

«نماز وسطى» کدام نماز است؟

منظور نماز ظهر است؛ چون علاوه بر این که در وسط روز انجام مى شود، شأن نزول آیه نیز گواه این مطلب است و روایات متعددى که از معصومین(ع) نقل شده، بر آن تأکید دارد. تأکید روى این نماز به خاطر این بوده که بر اثر گرمى هواى نیم روز تابستان و گرفتارى های روزمره به آن کمتر اهمیت مى دادند.

شأن نزول آیات (238 ـ 239) سوره «بقره»

شأن نزول آیات (238 ـ 239) سوره «بقره» چه می باشد؟

منافقان گرمى هوا را بهانه ای براى ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين قرار داده و باعث کاهش جماعت مسلمين در نماز ظهر شدند. پيامبر(ص) با لحني تند در مقابل اين فتنه ايستاد و آيه فوق نیز نازل شد و اهميت نماز ظهر را (با جماعت) تأکيد کرد.    

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عَن الرّضا عليه السّلام :

يا دِعبِلُ! اِرْثِ الحُسَيْنَ عليه السّلام فَاَنْتَ ناصِرُنا وَ مادِحُنا ما دُمْتَ حَيّاً فَلا تُقصِرْ عَنْ نَصْرِنا مَا اسْتَطَعْتَ.

اى دعبل ! براى حسين بن على عليه السّلام مرثيه بگو، تو تا زنده اى ، ياور و ستايشگر مايى ، پى تا مى توانى ، از يارى ما کوتاهى مکن .

جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567