آوردن معجزه الهی از سوی پیامبران از آنجا که به هدف هدایت مردم صورت می گیرد باید تناسبی با مقتضیات جامعه هدف داشته باشد. پیامبران اقوام مختلف در هر عصر و زمان معجزات الهی متفاوتی ارائه داده اند تا حداکثر بهره برداری را از تمرکز و توجه افکار اجتماع خود به موضوعات خاص ببرند. به عنوان نمونه وسعت سحر در عصر حضرت موسى(ع) و پیشرفت طبّ در عصر حضرت مسیح(ع) هر کدام ایجاب مى کرد که معجزات آنها چنان باشد که پیشرفته ترین علوم و دانش هاى زمان در مقابل آن عاجز بماند.

در پاره اى از آيات قرآنى اشاره شده است كه «حجت الهي» در هر عصري لازم است. آيه شريفه «اِنَّما اَنْتَ مُنْذِرُ وَ لِكُلِّ قَوْم هاد» نشان مى دهد كه هر قومى در هر عصر و زمانى هدايت‌گرى دارند.

عمرسعد ملعون براى گرفتن بیعت اجبارى و یا کشتن امام و یارانش در عصر تاسوعا فرمان حمله را صادر کرد. امّا امام حسین(ع) به برادرش عباس خطاب کرد و فرمود: «نزد آنان برگرد، چنانچه توانستى از آنان بخواه که جنگ را تا سپیده دم فردا به تأخیر بیاندازند و یک امشب را مهلت بگیر تا در این شب به درگاه خداوند نماز بگذاریم و به راز و نیاز و استغفار بپردازیم. خدا مى داند که من نمازِ براى او و تلاوت کتابش (قرآن) و راز و نیازِ فراوان و استغفار را دوست دارم».

«ابن سعد» براى اين كه خبر پيروزى ظاهرى خويش را هر چه زودتر به عبيدالله بن زياد برساند در عصر همان روز عاشورا سر امام(ع) را توسط «خولى بن يزيد» و «حميد بن مسلم» به كوفه فرستاد. خولى كه حامل خبرى عظيم بود خود را با شتاب به كوفه رساند و جلو دارالاماره آمد و چون در قصر را بسته يافت به ناچار به سوى خانه خود رفت و سرِ امام را زير طشتى قرار داد.

شیعه بر اساس روایات معصومین(ع)  معتقد است وقتى زوال شد، وقت هر دو نماز ظهر و عصر وارد شده، الا اینکه نماز ظهر را باید پیش از عصر به جا آورد. بنابراین، بین ظهر تا غروب وقت مشترک دو نماز است، جز اینکه به اندازه چهار رکعت پس از زوال، وقت مختص ظهر است و به اندازه چهار رکعت آخر وقت، وقت اختصاصى عصر است و بین این دو وقت مشترک است.

از آنجا که این روایات، مخالف با فتاوای آنهاست، کوشیده اند روایات را توجیه کرده و طبق فتوای خود معنى کنند. مثلا اینکه جمع بین دو نماز، جمع صورى بوده نه حقیقى؛ یعنى پیامبر(ص) نماز ظهر را تأخیر مى انداخت که از وقت آن به اندازه چهار رکعت باقى بماند، آنگاه نماز ظهر مى خواند و با اتمام آن وقت نماز عصر مى رسید و عصر را هم مى خواند، پس دو نماز را با هم خوانده است.

این سوره در عین کوتاه بودن، برنامه جامع و کاملى براى سعادت انسان ارائه نموده است: نخست، از سوگند پر معنى به «عصر» شروع مى شود، آن گاه سخن از زیانکار بودن همه انسان ها که در طبیعتِ زندگىِ تدریجى نهفته است، به میان مى آورد، سپس فقط یک گروه را از این اصل کلى جدا مى کند. آنها که داراى برنامه چهار ماده اى زیر هستند: ایمان، عمل صالح، سفارش یکدیگر به حق، و سفارش یکدیگر به صبر، و این چهار اصل، در واقع برنامه هاى اعتقادى، عملى، فردى و اجتماعى اسلام را در برمى گیرد.

در سال 87 در زمان خلافت وليد بن عبدالملك «عمر بن عبدالعزيز» كه امير مدينه بود، به عنوان اميرالحاج به حج رفت ولى وقوف در روز عيد قربان را غلط انجام داد. «محمد بن مسلم بن شهاب زهرى» مى‏گويد: در دمشق نزد «انس بن مالك» رفتيم، ديديم تنها نشسته گريه مى ‏كند، وقتى كه از علت گريه ‏اش پرسيدم، پاسخ داد: از مجموع آنچه از اسلام فرا گرفتم، جز اين نماز را سراغ ندارم كه مانده باشد و آن هم ضايع شده است.

ظاهر آیه 62 سوره بقره که اجر غیر مسلمانانی را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و عمل صالح انجام می دهند، محفوظ می داند با آیه 85 سوره آل عمران که می فرماید: هر کس دینى غیر از اسلام براى خود انتخاب کند پذیرفته نخواهد شد؛ تناقض دارد. اما با دو بیان مفسران درباره آیه اول، این تناقض ظاهری از بین می رود: 1- اگر یهود، نصارى و مانند آنها به محتواى کتب خود عمل کنند مسلماً به پیامبر اسلام(ص) ایمان مى آورند. 2- هر کسى به پیامبر عصر خویش ایمان آورده و عمل صالح انجام دهد اهل نجات است.

غیر از اعجاز «قرائنی» بر حقانیت دعوت پیامبر(ص) وجود دارد. مانند: پاکی و درست کاری و تأثیر نگرفتن از فرهنگ عصر جاهلیّت؛ شعار حذف تبعیضات نژادى و طبقاتى درعصری که این امتیازات حرف اول را می زد؛ محتواى دعوت ایشان که توحید، مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم، تقوى، پاکى و امانت بود؛ دوری از منطق «هدف وسیله را توجیه مى کند»؛ سرعت گسترش دعوت و میزان تأثیر در مردم؛ میزان فداکارى و تسلیم نشدن در مقابل فشارهایی که او را به سازش با انحراف سوق می داد و ... .