آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور نماز ظهر است؛ چون علاوه بر این که در وسط روز انجام مى شود، شأن نزول آیه نیز گواه این مطلب است و روایات متعددى که از معصومین(ع) نقل شده، بر آن تأکید دارد. تأکید روى این نماز به خاطر این بوده که بر اثر گرمى هواى نیم روز تابستان و گرفتارى های روزمره به آن کمتر اهمیت مى دادند.

از آنجا که نماز مؤثرترین رابطه انسان با خدا است، و در صورتى که با شرائط صحیح انجام گیرد دل را لبریز از عشق و محبت او مى کند و در پرتو آن انسان بهتر مى تواند خود را از آلودگى به گناه پاک سازد، در آیات قرآن تأکید فراوانى روى آن شده، از جمله در 238 سوره «بقره» مى فرماید: (در انجام همه نمازها مخصوصاً نماز وسطى مداومت کنید و در حفظ آن کوشا باشید)؛ «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى».
(و با خضوع و خشوع و توجه کامل براى خدا به پا خیزید)؛ «وَ قُومُوا لِلّهِ قانِتینَ».
مبادا گرما و سرما و گرفتارى هاى دنیا و پرداختن به مال، همسر و فرزند، شما را از این امر مهم باز دارد.
در این که منظور از «صَلوة وُسطى»؛ (نماز میانه) چیست؟ مفسران تفسیرهاى زیادى ذکر کرده اند. در تفسیر «مجمع البیان» شش قول، و در تفسیر «فخر رازى» هفت قول، و در تفسیر «قرطبى» ده قول، و در تفسیر «روح المعانى» سیزده قول نقل شده است؛
بعضى آن را نماز ظهر؛
بعضى، نماز عصر؛
بعضى، نماز مغرب؛
بعضى، نماز عشا؛
بعضى، نماز صبح؛
بعضى، نماز جمعه؛
و بعضى، نماز شب یا خصوص نماز وِتر دانسته اند و براى هر یک از این اقوال توجیهى ذکر شده، ولى با قرائن مختلفى که در دست است روشن مى شود: منظور همان نماز ظهر است؛ زیرا علاوه بر این که نماز ظهر در وسط روز انجام مى شود، شأن نزول آیه نیز گواهى مى دهد و روایات متعددى که از معصومین(علیهم السلام) نقل شده، بر آن تأکید دارند.(1) تأکید روى این نماز به خاطر این بوده که بر اثر گرمى هواى نیمروز تابستان، یا گرفتارى هاى شدید کسب و کار نسبت به آن کمتر اهمیت مى دادند. آیه فوق اهمیت نماز وسطى و لزوم محافظت بر آن را مورد تأکید قرار داده است.
«قانِتِیْن» از ماده «قُنُوت» به دو معنى آمده است:
1 ـ پیروى و اطاعت کردن.
2 ـ خضوع و خشوع و تواضع.
ولى بعید نیست در آیه فوق به هر دو معنى باشد چنان که در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که در تفسیر جمله «وَ قُومُوا لِلّهِ قانِتِیْنَ» فرمود: «منظور این است که نماز را با خضوع و توجه به خداوند به جا آورید».(2)
و در حدیث دیگرى مى فرماید: «یعنى از روى اطاعت به پا خیزید».(3)، (4)