علت خواندن «نماز» در اوقات معيّن

چرا بايد «نماز» را در اوقات معيّنى بخوانيم؟

تجربه نشان داده كه اگر مسائل تربيتى تحت انضباط و شرائط معين قرار نگيرد عده اى آن را فراموش مى كنند. بنابراين، اين مسائل حتماً بايد در اوقات معين و تحت انضباط دقيق باشد تا كسي بهانه اى براى ترك آن نداشته باشد و مهم تر اين كه انجام اين عبادات در وقت معين و به صورت دسته جمعى داراى شكوه و عظمتی خاص و غير قابل انكار است و در حقيقت يك كلاس بزرگ انسان سازى تشكيل مى دهد.

اهميت نماز اول وقت

نماز اول وقت از چه اهمیّتی برخوردار است؟

نماز بهترين اعمال و مدار قبول يا ردّ شدن اعمال ديگرست. نماز اولين فروع بعد از 5 اصل دين شناخته شده و وقت فضيلت آن اول وقت است. طبق روایات، نماز اولِ وقت با صورت سفيد و زيبا صعود كرده و در حقّ مُصلِّي دعا مى كند و مى گويد: «حفظ كردى مرا پس خداوند حفظت كند». نماز امام زمان(عج) و ديگر صلحاء در اول وقت واقع مى شود، و نماز مردم با نماز حضرت صعود كرده و اگر خللى در آن باشد به بركت نماز حضرت ناديده گرفته مى شود. فائده ديگر اين است كه نماز اول وقت «رضوان اللّه» و آخر وقت «غفران اللّه» است.

نماز و روزه در مناطق قطبی

در مناطق قطبی چگونه باید نماز خواند و روزه گرفت؟
ما هنگامى که در برابر بعضى از «مادّى ها» یا افراد غیر مسلمان قرار مى گیریم، مى گویند چگونه اسلام یک آیین جهانى است با این دستورهاى آن فقط در محیط هایى مانند محیط ما قابل اجراست؟ مثلا دستور نمازهاى پنجگانه روزانه و روزه داشتن ماه مبارک رمضان در نقاط نزدیک به قطب شمال و جنوب که شب و روزهاى فوق العاده طولانى دارد (در بعضى از نقاط آن شش ماه شب و شش ماه روز است) قابل اجرا نمى باشد!

فقهاى بزرگ ما این مسأله را در کتاب هاى فشقهى خود به این مساله پرداخته اند. مثلا، مرحوم آیت الله سیّد محمّد کاظم یزدى در کتاب «عروة الوثقى عین این مسأله را عنوان نموده و تأیید مى کند که: «چنین اشخاصى موظّفند نماز و روزه خود را بر طبق مناطق معتدله انجام دهند». یعنى باید ملاحظه کنند طول شب و روز در چنان فصلى (بطور متوسّط) در مناطق معتدله چه اندازه است و بر طبق آن روزه بگیرند و نمازهاى پنجگانه خود را به جا آورند.

نماز اول وقت در ظهر عاشورا

چگونه امام حسین(عليه السلام) و یارانش در ظهر عاشورا با آن که جنگ ادامه داشت نماز خواندند؟

ابوثمامه صاعدی در ظهر عاشورا به محضر امام(ع) آمد و عرض كرد: اى اباعبدالله! دوست دارم چون خداوند را ملاقات مى كنم، اين آخرين نماز را با تو خوانده باشم. امام(ع) سر به سوى آسمان برداشت و فرمود:« نماز را به يادآوردى، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد». سپس فرمود: «از اين گروه بخواهيد از ما دست بشويند تا نماز گزاريم». اين نماز تاريخى و بى نظير، روح نماز را زنده كرد و معنى واقعى عبوديّت و پاكبازى در راه معبود را نشان داد، و قلم سرخ بر معبودهاى خيالى و بت هاى شيطانى كشيد.

اوقات نماز در قرآن

اوقات نماز در قرآن چگونه بیان شده است؟

تنها در دو آیه از قرآن مجید سخن از اوقات نماز به میان آمده؛ آیه 114 سوره هود و آیه 78 سوره اسراء.  که در هر دو آیه شریفه تنها «سه وقت» براى نمازهاى یومیّه بیان شده است نه پنج وقت، که این خود دلیلی بر جواز نماز در سه وقت می باشد.

تبدیل پنج وقت نماز به سه وقت توسط شیعه و کاستن از احترام آن

نماز در اسلام در پنج وقت وارد شده است، چرا شیعه با تبدیل آن به سه وقت، از اهمیت و احترام نماز کاسته است؟!

علاوه بر آیاتی از سوره های اسرا و هود که «سه وقت» را برای برای نمازهای یومیه مشخص کرده اند، در مهم ترین منابع حدیثی اهل سنت نیز گزارش هایی راجع به خوانده شدن نمازها در «سه وقت»، توسط پیامبر و در وضعیت هایی غیر از بیماری، سفر، باران و ... گزارش شده است. فقهای شیعه نیز «افضل» بودن نماز گزاردن در «پنج وقت» را می پذیرند، اما به نظر می آید کمبود وقت و برخی محدودیت های زندگی، توفیق این فضیلت را از انسان می گیرد. در چنین وضعیتی، نماز گزاردن در سه وقت، نماز را کم اهمیت نمی کند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

طوبي لمن ظمأ أو جاء لله

خوشا کسي که در راه خدا گرسنگي يا تشنگي کشد

ميزان الحکمة 6 / 399