آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منافقان گرمى هوا را بهانه ای براى ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين قرار داده و باعث کاهش جماعت مسلمين در نماز ظهر شدند. پيامبر(ص) با لحني تند در مقابل اين فتنه ايستاد و آيه فوق نیز نازل شد و اهميت نماز ظهر را (با جماعت) تأکيد کرد.    

در آیات (238 ـ 239) سوره «بقره» می خوانیم: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا لِلّهِ قانِتینَ * فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجالاً أَوْ رُکْباناً فَإِذا أَمِنْتُمْ فَاذْکُرُوا اللّهَ کَما عَلَّمَکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ»؛ در انجام همه نمازها و [به خصوص] نماز وسطى [نماز ظهر] کوشا باشید! و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا به پاخیزید! * و اگر [به خاطر جنگ، یا خطر دیگرى] بترسید، [نماز را] در حال پیاده یا سواره انجام دهید! اما هنگامى که امنیت خود را باز یافتید، خدا را یاد کنید! [نماز را به صورت معمولى بخوانید!] همان گونه که خداوند، چیزهایى را که نمى دانستید، به شما تعلیم داد).
شأن نزول:
جمعى از منافقان، گرمى هوا را بهانه براى ایجاد تفرقه در صفوف مسلمین قرار داده بودند و در نماز جماعت شرکت نمى کردند و به دنبال آنها بعضى از مؤمنین نیز از شرکت در جماعت خوددارى کرده بودند، و جماعت مسلمین کاهش یافت، پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) از این جهت ناراحت بود، حتى آنها را تهدید به مجازات شدید کرد.
لذا در حدیثى از «زید بن ثابت» نقل شده: پیامبر(صلى الله علیه وآله) در گرماى فوق العاده نیم روز تابستان، نماز (ظهر) را با جماعت مى گزارد و این نماز براى اصحاب و یاران سخت ترین نماز بود، به طورى که گاه پشت سر پیامبر(صلى الله علیه وآله) یک صف یا دو صف بیشتر نبود، در اینجا فرمود: من تصمیم گرفته ام خانه کسانى را که در نماز ما شرکت نمى کنند بسوزانم، آیه فوق نازل شد و اهمیت نماز ظهر را (با جماعت) تأکید کرد.(1)
این تشدید نشان مى دهد: مسأله عدم شرکت، تنها به خاطر گرمى هوا نبود، بلکه گروهى مى خواستند با این بهانه به تضعیف اسلام و پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ایجاد شکاف در صفوف مسلمین بپردازند که پیامبر(صلى الله علیه وآله) با این لحن شدید در مقابل آنها موضع گیرى فرمود.(2)