خدا در بیان عظمت نعمت های خويش مى فرمايد: «هيچ كس نمى داند چه پاداش هايى كه مايه روشنى چشم هاست براى آنها نهفته شده؟ اين جزاى اعمالى است كه انجام مى دادند». اين آيه اشاره سربسته و پرمعنايى به مواهب عظيم و معنوى بهشتيان دارد؛ چراكه مفهوم آيه اين است که هيچ كس حتى پيامبران مرسل و فرشتگان مقرب الهى نيز نمى توانند بفهمند كه خداوند چه پاداشي براى بندگان خاصش در نظر گرفته است؟! مسلماً آنها به درجاتى از قرب ذات او و مراحلى از وصال ديدارش و مراتبى از الطاف او مى رسند كه تا كسی بدان نرسد نمى تواند آن را درك كند!

امام علي(ع) در نامه اي به فرمانده لشكر خود به نام «معقل بن قيس» ده دستور جنگى در مورد اعزام نيروها به ميدان نبرد و چگونگى مقابله با دشمن، صادر نموده است؛ از جمله اینکه: «جز با كسى كه با تو بجنگد پيكار مكن، صبح و عصر كه هوا خنك است، لشكر را به حركت درآور و در ابتداى شب حركت مكن چرا كه خداوند شب را وسيله آرامش قرار داده، و هنگام ملاقات دشمن، در قلب سپاه قرار گير و ...».

مؤمن بايد رحمت خدا را وسيع كند و ديگران را زير پوشش اين رحمت واسعه قرار دهد. جايي كه دعا مستجاب است، دعاها را وسعت دهیم و همه را زير پوشش دعاي خود قرار دهيم. آن ديني كه مي گويد: وقت سحر در نماز شب، عده زيادي را دعا كن، همان دين مي گويد: روز هم به فكر حل كار چهل مؤمن باش. امام سجاد(ع) چنين دعا مي فرمايد: «خدايا بزرگ و كوچك ما، زن و مرد و بچه، روستايي و شهري، دور و نزديك، همه و همه را بيامرز». دعاي امام رضا(ع) نيز چقدر كريمانه است: «خدايا در مشرق و مغرب عالم هر كسي كه اهل ايمان است او را بيامرز».

امام صادق(ع) از امام علي(ع) روايت كرده كسي كه شب را به قيام و نماز بگذراند بسته به مدت بيداري در شب ثواب هايي مي برد. ‌اگر يك دهم شب را به عبادت بپردازد، معادل آنچه در شب رشد مى كند حسنه دريافت مي كند تا مي رسد به آنجا كه اگر تمام شب را به تلاوت قرآن و ركوع و سجود و ذكر مشغول باشد، خارج مي شود از گناهان مثل روزي كه از مادر متولد شده و ثواب هاي ديگري كه در تصور انسان نمي گنجد به او عطا مي كنند.

در اهميت «نماز شب»، همین بس که قرآن به پيامبر(ص) سفارش نموده كه: «پاسى از شب را از خواب برخيز و قرآن [و نماز] بخوان، اين وظيفه اضافى براى توست تا پروردگارت تو را به مقامى در خور ستايش برساند». پيامبر(ص) نيز به امام على(ع) توصيه مى كند: «بر تو باد كه نماز شب را به جاى آورى! اين سخن را پيامبر(ص) چهار بار تكرار نمود». همچنین در روايت آمده است يكي از سه چيزي كه مايه نشاط مؤمن مى شود نماز در آخر شب است و اینکه خداوند ابراهيم(ع) را به خاطر نماز شب و اطعام طعام به مقام «خليل اللهي» رسانيد.

مهمترین آثار محبت واقعی خداوند عبارت است از: اطاعت و تبعیّت از خدا، «دوری از گناه»، تولى و تبرّى، ترجیح دادن خداوند بر همه ی محبوب های دیگر، ذکر و یاد خداوند، نماز شب و مناجات با خدا، «احسان و نیکوکارى»‏، جهاد و شهادت‏، ترک هواپرستى‏، صبر و تحمل در برابر شدائد، اخلاص‏، «صدق و راستى»‏، خود سازى و تزکیه نفس‏، «انفاق» و «استغفار»، «اهتمام به نماز»، و... .

در روایات اسلامی، دو تفسیر درباره آیه «تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ» ذکر شده است. گروهی آن را به نماز عشاء تفسیر کرده اند که مؤمنان راستین، پس از نماز مغرب، برای آن  که نماز عشای آن ها از دست نرود، پیش از نماز عشاء، به بستر نمى روند. اما در روایات و کلمات بعضی از مفسرین، به برخاستن از بستر براى اداء نماز شب تفسیر شده است. پیامبر(ص) می فرمائید: قیام انسان در دل شب براى خشنودى خداست، سپس حضرت(ص) آیه «تتَجافى جُنُوبُهُم» را قرائت فرمودند.

در فضیلت نماز شب، آيات و روایات متعددي وارد شده است. اين كه پیامبر(ص) و جبرئیل به نماز شب توصیه زیادی كرده‌ اند و آن را زینت آخرت، شرف مؤمن و موجب مباهات خداوند دانسته اند و دو رکعت از آن نزد پیامبر(ص) از دنیا و آنچه در آن است برتر شمرده شده و به خاطر عظمتش ثواب آن در قرآن بیان نشده و ... همه و همه بیانگر عظمت این عبادت می باشد.

«قرة العين» به معنی نورچشم است و عرب به آنچه مايه خوشنودى و سرور است، قرة العين گويد. در قرآن در مورد کودکی حضرت موسی(ع) و در مورد همسر و فرزندان و همچنین نماز شب قرة اعین به کار رفته است.

نماز شب داراي حكمت هايي است كه بعضي از آنها در روايات آمده است. يكي از آنها اين است كه نماز شب، گره‏ هاي روز را باز مي كند. پيامبر(ص) فرمودند: «اي مردم! هيچ بنده ‏اي نيست جز آنكه ريسماني چند بر [اعضاي] او گره خورده، پس چون ثُلثي از شب گذشت فرشته‏ اي نزد وي مي ‏آيد و مي گويد: برخيز خدا را ياد كن كه صبح نزديك شده، اگر حركت كرده برخيزد و خدا را ياد كند يك گره از گره‏ هايش باز مي شود و اگر به پا خيزد و وضو بگيرد و به نماز بايستد همه گره‏ ها گشوده مي شود تا اينكه با چشمي شاد و روشن وارد صبح شود».