امام(ع) درباره نشانه هاي شكل گيري فتنه ها می فرمایند: «اى گروه عرب! در آينده هدف بلاهايى قرار خواهيد گرفت؛ از مستىِ نعمت بپرهيزيد، و از بلاهايى كه كيفرِ اعمال شماست بر حذر باشيد، هنگامى كه گرد و غبار حوادثِ ناشناخته بر مى خيزد و ... و باطن آن ظاهر گردد، با احتياط گام برداريد، ... رشد آنها مانند رشد جوانان و آثارشان مثل آثار سنگ هاى سخت و محكم است، ... آنها براى بدست آوردن دنياى پست بر يكديگر سبقت مى جويند و مانند سگانى كه بر سر مردار گنديده اى ريخته اند با يكديگر نزاع مى كنند، ولى بزودى پيروان، از پيشوايان خود بيزارى مى جويند و رهبران از پيروانشان؛ و عاقبت با بغض و كينه از هم جدا شده و هنگام ملاقات همديگر را لعن و نفرين مى كنند!».

امام علي(ع) درباره اسلام معاويه مي فرمايد: «سوگند به آن كس كه دانه را شكافته و انسانها را آفريده دشمنان ما اسلام را هرگز نپذيرفتند؛ بلكه در ظاهر تسليم شدند و كفر را در درون پنهان داشتند و هنگامى كه ياورانى بر ضد اسلام يافتند، آنچه را پنهان كرده بودند آشكار كردند». به تصريح امام(ع)، معاويه و يارانش هرگز اسلام را با دل و جان نپذيرفتند. در روايات اهل سنّت نیز اين موضوع ثابت شده؛ مثلا در تاريخ طبرى آمده: «روزى پيامبر(ص) اشاره به نقطه اى از اطراف خود كرد و فرمود: از اين سو مردى از امّت من مى آيد كه بر غير دين من محشور خواهد شد. ناگهان معاويه پيدا شد».

اشعار کفرآمیز یزید و کشتن امام حسین(ع) به بهانه انتقام از پیامبر(ص) در برابر مشرکان کشته شده در جنگ بدر، حاکی از عدم اعتقاد او به اسلام است. دربار یزید، مرکز فساد و فحشا بود و آثار آن در جامعه نیز گسترش یافته بود؛ به گونه اى که حتّى در محیط مقدّسى چون مکّه و مدینه، جمعى به نوازندگى و لهو و لعب مى پرداختند. گروهى از مردم مدینه که به شام سفر کرده بودند، یزید را چنین معرفی کردند: دین ندارد، شراب مى نوشد، طنبور مى نوازد، نوازندگان نزد وى به لهو و لعب مشغولند، با سگ ها بازى مى کند، ... .
 

یزید در مدّت کوتاه خلافتش، جنایاتی را مرتکب شد که هر یک از آن ها به تنهایى براى رسوایى و ننگ وى و خاندانش کافى است. شهادت امام حسین(ع) و اصحابش و اسارت حریم نبوى(ص)، مهمترین جنایتى است که به دستور یزید انجام گرفت. پس از آن، واقعه حره، به دستور یزید شکل گرفت، که در این جنایت، لشگریان یزید سه روز، به کشتار و غارت مردم مدینه پرداختند. لشکریان یزید پس از آن، براى نبرد با عبداللّه بن زبیر به سوى مکّه حرکت کردند و حرم الهى را با منجنیق آتش باران کردند که در نتیجه پرده ها و سقف کعبه سوخت.

دو تن از فرزندان عبد مناف - جدّ سوم پیامبر(ص) - هاشم و عبد شمس نام داشتند. فرزندان هاشم را بنی هاشم و فرزندان عبد شمس را بنی امیّه می گویند. هاشم دارای محبوبیت گسترده ای در میان مردم بود که باعث حسادت امیّه – فرزند عبد شمس – شد و او به بدگویی از عموی خود پرداخت، امّا با افزایش محبوبیت هاشم، امیّه عموی خود را وادار به پذیرش پیمانی کرد که نتیجه ای جز شکست امیّه و تبعید ده ساله او به شام نداشت. بدین ترتیب دشمنی بنی امیه نسبت به بنی هاشم، ریشه تاریخی دارد.

پیرمردی شامی  به امام سجاد(ع) گفت: خدا را سپاس كه شما را كشت و نابود كرد و شهرها را از مردان شما آسوده ساخت و يزيد را بر شما پيروز نمود. حضرت در جوابش آیه تطهیر و مودت را که لزوم محبت اهل بیت(ع) را بیان می کند قرائت فرمودند و بیان داشتند اهل بیت و ذوی القربی ما هستیم. او نیز از کرده اش توبه کرد. وقتی یزید از این واقعه اطلاع پیدا کرد، دستور قتل او را صادر کرد.

وقتی امام حسین(ع) وارد کربلا شد، عبیدالله بن زیاد برای ایشان نامه ای نوشت و امام را در صورت بیعت نکردن با یزید به مرگ تهدید کرد. امام حسین این نامه گستاخانه را به دور افکندند جوابی به آن ندادند. عبیدالله نامه دوم را وقتی که لشکر عمر سعد وارد کربلا شد فرستاد و در آن به عمربن سعد دستور داد که باید از امام حسین و همراهانش بیعت بگیرد و گرنه او تصمیم دیگری خواهد گرفت. امام حسین این خواسته ابن زیاد را به شدت رد کرد و اعلام کرد به هیچ قیمتی حتی مرگ، حاضر به این کار نیست.

پس از مرگ يزيد، بزرگان و شيعيان كوفه که خود را مقصر اصلی شهادت امام حسین(ع) می دانستند، زمينه را براى قيام آماده دیدند. سليمان بن صرد خزایی که طی نامه اى از شيعيان مدائن و بصره، قول همكارى گرفته بود. آنان با جمع آورى اسلحه و دعوت پنهانى مردم؛ در اوّل ربيع الثانى سال 65 با پنج هزار نفر سپاه به كربلا رفته وپس از توبه، به سمت شام حركت کردند. آنها در«عين الورده» با سپاه سی هزار نفری شام درگير شدند. اين نبرد سه روز به طول انجاميد و سران انقلاب به جز رفاعة بن شدّاد، همگى به شهادت رسيدند.

یکی از نتایج سقیفه، تبدیل خلافت الهی، که اعتبارش از نصّ و تعیین مستقیم خدا و رسولش نشأت می گرفت، به یک امر عادی بشری بود. در نظام اجتماعی، اگر قانونی شکسته شد، تضمینی وجود ندارد که اصل های دیگر، شکسته نشود. به همین دلیل، پس از سقیفه، انتخاب خلیفه از هیچ قانونی پیروی نکرد. روزی در بین مشاجره انصار و چند نفر از قریش، روزی با وصیت خلیفه اول، روزی با شورای شش نفری و روزی هم معاویه برای یزید بیعت گرفت. این محصول نهال شومی است که در سقیفه غرس شده بود.

یزید از مادری مسیحی به نام میسون متولد شد، معاویه، مادر یزید را در حال بارداری طلاق داد و یزید در قبیله مادرش پرورش یافت و پیش از آن که تربیت او اسلامی باشد، مسیحی بود. از سوی دیگر، حضور مستشاران مسیحی و اخطل شاعر مسیحی که در مجالس میگساری و ساز و آوازهمراه یزید بود، از عوامل بی پروایی یزید نسبت به ارزش های اسلامی می باشد.