امام علی(ع) در مورد اشتیاق مردم به بیعت با ایشان می فرماید: «چنان به سمت من هجوم آوردید که عبا از دوشم افتاد و کفشم پاره شد و ضعیفان زیر دست و پا افتادند، من دستم را بستم ولی شما آنرا برای بیعت به سمت خود کشیدید، آن قدر مردم از بيعتشان با من مسرور و شادمان شده بودند كه كودكان به وجد آمده و پيران خانه نشين و بیماران با زحمت زیاد براى ديدن منظره اين بيعت و شركت در آن به راه افتاده بودند. و دوشيزگان نو رسيده [بر اثر عجله و شتاب] بدون نقاب در آن جمع حاضر شده بودند».

ایشان در این باره می فرماید: «تو چنين پنداشتى كه من نسبت به خلفاء پيشين حسد ورزيدم و بر آنها ستم كردم اگر اين گونه باشد جنايتى بر تو نرفته است كه از تو عذرخواهى كنم [و ابداً به تو مربوط نيست به گفته شاعر:] اين عيبى است كه گَرد عارِ آن بر تو نمى نشيند». در واقع منظور امام(ع) اين است كه اگر من مشكلى با خلفا داشته ام بايد آنها يا فرزندان آنها مدعى شوند؛ اما تو كه از «طلقاء» هستى و در آخرين مرحله از روى ناچارى در «فتح مكّه» اسلام را پذيرا شدى، حق ندارى در اين موضوع وارد شوى.

در این باره احتمالاتى وجود دارد: 1. مقصود آوردن قرآن جديد باشد كه قطعا اين احتمال باطل است. 2. اینکه ایشان قرآن را آن گونه كه در عصر پیامبر(ص) بوده مى آورد؛ يعنى آن را با تقديم و تاخير در آيات مى آورد. 3. ممكن است كه مراد همان قرآنى باشد كه على(ع) تدوين كرده است، قرآنى كه متنش همين قرآن موجود است ولى با بيان شان نزول، تفسير برخى آيات، ذكر ناسخ و منسوخ و برخى خصوصيات ديگر. 4. ممكن است كه مقصود از كتاب جديد معارف و مفاهيم بلند و والايى است كه امام از آيات برداشت كرده و به مردم عرضه مى كند، معانى اى كه براى آنان تازگى دارد و گويا كتابى با مفاهيمى جديد آورده است.

امام علي(ع) در برابر نامه بی ادبانه معاویه مبنی بر این که اهل شام بیعت حضرت را نپذیرفتند و بنابراين اين بيعت رسميت ندارد، چنين پاسخ دادند: «بيعت خلافت يك بار بيشتر نيست نه تجديد نظر در آن راه دارد نه اختيار فسخ، بنابراين آن كس كه از بيعت خارج شود [بر آراى مهاجران و انصار] طعنه زده و به مخالفت برخاسته [و آن را بى اعتبار شمرده] و آن كس كه درباره آن ترديد به خود راه دهد منافق است». در واقع تأكيد امام(ع) بر اين نكته است كه چگونه معاويه رأى مهاجرين و انصار را درباره خلفاى پيشين مى پذيرد؛ اما نسبت به بيعت من كه بسيار گسترده تر و وسيع تر از آنان بوده ترديد به خود راه مى دهد و عدم تسليم اهل شام را مطرح مى كند؟

«جریر بن عبدالله» از صحابه مشهور پيامبر(ص) و از قبيله «بجيله» از قبايل يمن بود كه در سال دهم در محضر پیامبر(ص) اسلام آورد. او به همراه قبيله خود در فتح قادسيه حضوری موثر داشت و از سوی عثمان فرماندار همدان شد. وي بعدها در دوران حكومت امام علي(ع)، مأمور رساندن نامه حضرت به معاویه شد؛ اما نتوانست نقش خود را به خوبى ايفا كند و این موضوع باعث بدبینی مردم عراق به او شد و آنها او را طرفدار معاويه شمردند. جرير از اين بدبينى دلگير شد و به جزيره قرقيسا رفت و تا آخر عمر از كارهاى سياسى و اجتماعى دورى گزيد.

امام علي(ع) درخواست معاويه را براي تحويل قاتلان عثمان رد كرده مي فرمايد: «من در اين امر انديشيدم و صلاح نمى دانم كه قاتلان عثمان را به تو يا به ديگرى تسليم كنم، به جانم سوگند اگر دست از گمراهى و نفاق افكنى برندارى، بزودى كسانى را كه تو از قاتلان عثمان مى شمرى خواهى شناخت كه در تعقيب تو بر مى آيند و به تو زحمت نمى دهند كه براى دسترسى به آنان در صحرا و دريا و كوه و دشت به جستجوى آنها برخيزى؛ ولى بدان تعقيب آنها نسبت به تو چيزى است كه يافتنش براى تو ناراحت كننده و ديدارى است كه ملاقاتش هرگز تو را خوشحال نخواهد ساخت و سلام بر آنان كه اهل آنند».

مطابق روايات مستفيض و حتی متواتر، تعداد اصحاب خاصّ امام زمان(عج) در هنگام ظهور به تعداد لشكر پيامبر(ص) در غزوه «بدر» 313 نفر است. امام باقر(ع) و امام صادق(ع) فرمودند: «همانا تعداد اصحاب مهدى(عج) در آخرالزمان 313 نفر است همانند عدد اهل بدر، آنها در يك ساعت گرد او جمع می شوند».

از روايات استفاده مى شود كه اصحاب امام زمان(عج) بعد از ظهور از ده هزار نفر كمتر نيستند. محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل مي كند كه فرمود: «.... هر گاه براي او ده هزار مرد جمع شد، پس در روي زمين معبودي به جز خدا باقي نمي ماند ...».

طبق روايات، امام زمان(عج) از بيعت كردن مردم كراهت دارند. ممكن است مقصود به اين كراهت داشتن اين باشد كه چون مظلومان از حضرت تقاضاى رفع ظلم مى كنند لذا حضرت از روى تواضع در ابتدا كراهتي از خود نشان مى دهند؛ خصوصاً آنكه اين كار بايد به اذن و اراده و مشيت خداوند صورت پذيرد.

پيمان امام بر سر اصولى است كه راه و رسم ایشان را در حكومت تبيين مى كند. امام على(ع) مى فرمايد: «همانا قائم از يارانش بيعت مى گيرد كه: مسلمانى را دشنام ندهند ... حريمى را هتك نكنند، كسى را به ناحق نزنند، طلا و نقره را به عنوان گنج ذخیره نكنند، ... لباس درشت بپوشند و صورت بر خاك بگذارند ... و در راه خدا به جهادى شايسته دست يازند. خود امام نيز متعهد مى شود كه از همان راهى برود كه آنان مى روند و چون آنان لباس بپوشد و بر مركبى مانند مركب آنان سوار شود و ...».