در ابتداي امر گمان می رود كه در ده آيه از آيات قرآن (مانند آیه 185 سوره بقره) تناقض وجود دارد؛ اما با بررسی دقيق متوجه می شويم كه در آيات قرآن هيچ اختلاف و تنافی وجود ندارد.

از ميان مذاهب اسلامی، تنها شیعه است كه از فرهنگ ادعیه و زیارات بسیار غنی برخوردار است. دعا و زیارت نقش عمده ای در تربیت شیعیان و آشنا ساختن آنها با معارف شیعی، ایفا کرده است. این دعاها علاوه بر راز و نیاز با خدا، به صورت های مختلف، به پاره ای از مسائل سیاسی - اجتماعی نیز اشاراتی دارد و به طور منظم، مفاهیم خاصی را به جامعه تشیع القا ‌کرده است. این ادعيه باعث ایجاد پیوند میان مردم و اهل بیت(ع) شده و مقام والا و رهبری اهل بیت(ع) را به تصوير می كشد و بر مبارزه با ظلم و ستم‌ تاكيد می كند.

به عقیده بیشتر مورخین و فردوسی پژوهان، این شاعر حماسه سرا، شیعه و دوستدار اهل بیت بوده است. طوس محل تولد او دارای اکثریتی شیعی بوده و در اشعار او نیز می توان تشیع او را ضمن این شواهد دید: اشاره به حدیث «در شهر علم بودن حضرت علی(ع)»، اشاره به حدیث نبوی در تمثیل «همراهی با اهل بیت به عنوان سوار شدن در کشتی نوح» و نیز تعبیر از مولا علی به عنوان «وصی» پیامبر. به عقیده فردوسی پژوهان ابیاتی از شاهنامه که در آنها خلفای سه گانه مدح شده اند ابیاتی غیر اصیل و جعلی هستند.

برپایی عزاداری، امر و مکتب اهل بیت را زنده می کند. این گونه مجالس شیعیان را متحد و روحیه عدالت طلبی آنها را حفظ می کند. شیعیان با گريه بر مظلوميّت امام حسين(ع)، ایشان را الگو قرار مى‏ دهند و زمينه تطبيق اعمال خود با سيره عملى آن حضرت را فراهم مى‏ سازند. عزاداری برای امام حسین(ع) مصداق تعظیم شعائر الهی و همچنین نوعی ابراز مودّت نسبت به خاندان پیامبر خدا(ص) است. شعیان به توصیه اهل بیت عزاداری می کنند تا یادشان نرود چه اتفاقی و چرا رخ داد؟

امام علي(ع) درباره اهمیت «دوستي» می فرماید: «دوستى، نوعى خويشاوندى اكتسابى است». خويشاوندى گاه از طريق طبيعى مانند تولد دو فرزند از يك پدر و مادر و گاه پیوندی اکتسابی است؛ مانند دو دوست که گاهی پیوند آنها برتر از برادری است. اسلام به عنوان آيين دوستى و مودت، برای دوست صالح اهميت ویژه ای قائل است. امام(ع) در این رابطه می فرماید: «دوست، نزديكترين خويشاوندان است»، و در حدیث دیگری می فرماید: «كسى كه دوستى ندارد اندوخته اى براى مبارزه با مشكلات ندارد».

تكامل مادی و معنوی انسان در گرو حیات اجتماعی است و این حیات جمعی نیاز به عوامل روانی و جسمانی دارد که از سوی خدا در اختیار او قرار داده شده و یکی از بهترین نشانه های عظمت پروردگار است. قرآن برخی از این نشانه های الهی را اینگونه می شمارد: همسرانی از جنس خودشان برای محبت متقابل و آرامش جسمی و روحی، تنوع ذائقه ها و افکار برای انسجام کامل جامعه انسانی، پدید آوردن احساس رحمت در انسان برای ارائه خدمات بلاعوض به گروه های ضعیف جامعه و نعمات دیگری که در آیات دیگر قرآن به آنها اشاره شده است.

در روایات فریقین، به طور صریح و با تعبیرات مختلف بر محبّت اهل بیت(ع) تأکید شده است. عباراتی مانند: 1- لزوم تربيت اولاد بر محبت اهل بيت. 2- دوستى اهل بیت دوستى خدا و رسول خداست. 3- حبّ اهل بیت اساس ایمان است. 4- حبّ اهل بیت عبادت است. 5- دوستى اهل بیت نشانه ایمان است. 6- دوستى اهل بیت نشانه پاکى ولادت است. 7- سؤال از دوستى اهل بیت در روز قیامت و ...

پیامبر(ص) مى فرمایند: 1- «اولاد خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوستى پیامبرتان، دوستى اهل بیتش، و قرائت قرآن». 2- «اساس اسلام، دوستى من و اهل بیت من است». 3- «یک روز دوستى آل محمّد، بهتر از یک سال عبادت است، و کسى که بر آن دوستى بمیرد داخل بهشت مى شود». 4- «هیچ بنده اى ایمان کامل پیدا نمى کند، مگر در صورتى که من دوست داشتنى تر نزد او از خودش باشم، و نیز اهل بیتم از اهلش محبوب تر، و...». 5- «اولین چیزى که در روز قیامت از بنده سؤال مى شود، دوستى ما اهل بیت است» و... .

ابن تیمیه می گوید: اگر منظور از«قربی» در آیه مودت، خویشاوندان پیامبر(ص) بود، باید از عبارت «لذوی القربی» استفاده می شد نه «فی القربی». در پاسخ این شبهه، همچنان که زمخشری و دیگر مفسرین گفته اند باید گفت: در این آیه اهل بیت، محلّ و مکان مودّت و مقرّ آن قرار گرفته اند. همچنین اشتباه ابن تیمه از آنجا ناشی شده که حرف جر«فی» را متعلق به مودت گرفته در حالی که این حرف جر و مجرورش متعلق به محذوف هستند و تقدیر آیه این چنین است: «الاّ المودة ثابتةٌ فی القربى».

با مراجعه به آیات قرآن پى مى بریم که ذریّه پیامبر(ص) مورد توجه خاص و عنایت ویژه الهى بوده و بدین جهت قابلیّت مقام نبوّت و امامت و وصایت را داشته اند. مانند آیاتی در سوره های شعرا، احزاب، آل عمران که پیامبر را در ابتدای بعثت مأمور به شروع تبلیغ و دعوت از نزدیکانش می کند، و اراده تکوینی خداوند برای عصمت اهل بیت و قابلیتشان برای حضور در مباهله را بیان میکند و...  .