ایشان می فرمايد: «اى مالك! بدان من تو را به سوى بلادى فرستادم كه پيش از تو دولت هاى عادل و ستمگرى بر آن حكومت داشتند و مردم به كارهاى تو آن طور نظر مى كنند كه تو در امور زمامداران پيش از خود نظر مى كردى و همان را درباره تو خواهند گفت كه تو درباره آنها مى گفتى». امام(ع) در اين عهدنامه تاكيد كرده كه معيار سنجش حكومت ها از نظر عدل و ظلم، افكار عمومى توده مردم است كه امروز در دنيا از آن سخن می گويند؛ اما در عمل غالباً فراموش شده است.

قرآن پس از موفقیت ابراهيم(ع) در آزمونهای بزرگ الهی مي فرمايد: «قال انّى جاعلك للنّاس اماماً». از اين بخش آيه، عظمت مقام امامت و منصوب بودن او از سوى خداوند به خوبى روشن مى شود. همچنین در ذيل آيه تأكيد بيشترى بر اين موضوع نموده می فرماید: «وقتي كه ابراهيم(ع) عرضه داشت: از دودمان من [نيز امامانى] قرار بده، خطاب آمد كه: پيمان من هرگز به ستمكاران نمى رسد». علاوه بر این طبق بیان اهل بیت(ع) این آیه بیانگر این است که امام باید در تمام دوران زندگی اش عادل و بدور از خطا و گناه باشد.

امام علی(ع) در خطبه شقشقیه، در بیان دلایل پذیرش بیعت مى فرماید: «اگر به خاطر حضور توده هاى بیعت کننده و اتمام حجّت بر من به خاطر وجود یار و یاور نبود و نیز به خاطر عهد و پیمانى که خداوند از دانشمندان و علماى هر امّت گرفته که در برابر پرخورى ستمگر و گرسنگى ستمدیده و مظلوم سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر پشتش مى افکندم».

یکی از علل غیبت امام عصر(عج)، امتناع از بیعت با حاکمان ستمگر است. امام، دين خدا را به طور كامل و بى هيچ پرده پوشى اجرا مى‏ كند و مأمور به تقيه از هيچ حاكم و سلطانى نيست، و برای آن که در بیعت هيچ ستمگری نباشد، بر اساس فرمان الهی از نظرها غائب شده اند.

اجماع اهل سنّت بر این است که سلطان با فسق، از خلافت عزل نمى شود. این اجماع از امثال امام نووی، قاضی عیاض و قاضی ابوبکر باقلانی نقل شده است. مستمسک آنها در چنین اعتقادی روایاتی از پیامبر و صحابه است که در آنها اطاعت از حاکمان فاسق لازم شمرده شده است. امام نووى مى گوید: «اهل سنّت اجماع نموده اند که سلطان و خلیفه، با فسق از خلافت عزل نمى شود...». قاضى عیاض مى گوید: «جماهیر اهل سنّت از فقیهان، محدّثان و متکلمان معتقدند که سلطان، با فسق، ظلم و تعطیل حقوق از خلافت عزل نمى شود».

با بررسی عدالت صحابه در پرتو قرآن و روایات، به این نتیجه رسیدیم که در بین صحابه نیز افراد عادل و فاسق وجود دارد. مسلم از ابوسعید نقل مى کند: که پیامبر(ص) مى فرمود: بیچاره پسر سمیه! گروه تجاوزگر تو را مى کشند، و عمار در جنگ صفین به شهادت رسید. هم چنین بخارى نیز روایت کرده که پیامبر(ص) مى فرمود:  بیچاره عمار! آنان را به بهشت فرا مى خواند و آنان او را به دوزخ فرا مى خوانند. حُمیدى گوید: بخاری جمله مشهورى را به خاطر اغراضی از حدیث حذف کرده ، تا معاویه را تبرئه و کارهاى او را توجیه کند.
 

امام در خطبه 25 نهج البلاغه با قلبى مملوّ از غم و اندوه، لشکر ضعیف الایمان خود را نفرین مى کند، تا شاید به خود آیند. و می فرماید: خدایا من از آن ها خسته شده ام و آن ها از من. خدایا بهتر از آن ها را به من عنایت فرما و حاکمانی ستمگر بر آن ها مسلط بنما. ایشان در ادامه از خداوند ضایع شدن عقل و درایت آن ها را تقاضا می نماید. و آرزو می کند که ای کاش به جای این همه لشکریان ضعیف الایمان، تنها هزار نفر از قبیله بنوفراس(که شجاع و وفادار بودند) در اختیار می داشت.

در احادیث، اوصافی برای دجال آخرالزمان ذکر شده مانند: یک چشمی، دارای مرکب بسیار پرسرعت، ادعای خدایی کردن و ظهور در هنگام قحطی. اما بعید نیست مصداق دجال با این اوصاف، رهبران نظامهای ظالم مادی حاکم بر جهان امروز باشد. زیرا؛ اولا: آنها جهان را فقط از یک چشم می بینند و آن هم کسب سودهای مادی است. ثانیا: مرکب های آنها پرسرعت است. ثالثا: ادعای الوهیت و تعیین سرنوشت مردم جهان را دارند. رابعا: مردم در خیلی از قسمتهای جهان به عللی همچون خشکسالی و استثمار رهبران ظالم نظام های مادی، دچار قحطی هستند.

هشام بن عبدالملک مردى بخيل، خشن، جسور، ستم گر، بي رحم و سخنور بود. او در جمع آورى ثروت و عمران و آبادى مى كوشيد. در زمان خلافتش، صنايع دستى رونق يافت، لكن از آن جا كه وى شخصى بخیل، بى عاطفه و سخت گير بود، در دوران حكومت او، زندگى برمردم سخت شد و احساسات و عواطف انسانى در جامعه رو به زوال رفت و رسم نيكوكارى و تعاون برچيده شد.

معمولاً حکومت هاى ستمگر هر اندازه زور داشته باشند، باز نیاز به یک پشتوانه فکرى و فلسفى و عقیدتى دارند که توجیه گر وضع موجود آنها باشد. یکى از پشتوانه هاى فکری، عقیدتى حکومت بنى امیه منطق جبر گرایى بود، این مذهب به مردم مى گفت: وجود امویان و کارهاى آنان، هر قدر که ناروا و ظالمانه باشد، جز تقدیر الهى نیست و به هیچ وجه قابل تغییر و تبدیل نمى باشد! بنابر این مخالفت با آنها هیچ فایده اى ندارد.