در زمان امام باقر(ع) شيعيان زيدي معتقد به قيام با شمشير بودند؛ اما به جاي رفتن به سراغ ائمه(ع) به دنبال شخص علوی صاحب شمشير رفتند و همين امر باعث شكست شان شد. با اينكه آنها در فقه پيرو «ابوحنیفه» و در کلام پیرو معتزله بودند؛ اما فعالیت های علمی امامان شیعه، به ویژه امام باقر(ع) و امام صادق(ع) سبب پیدایش مکتبی با فرهنگ غنی شد. در اين دوران، حکام اموی به خصوص «هشام بن عبدالملك» نسبت به اهل بیت(ع) سختگیری بسياری می ‌کردند و اين به آن خاطر بود كه ايشان ادعای امامت و زعامت دینی- سیاسی داشتند.

موقعیت علمی امام باقر(ع) به عنوان نماینده علوم اهل بیت، بسیاری را وا‌داشت تا از محضر او بهره گرفته و حل اشکالات علمی خود را از او بطلبند. لذا این شهرت علاوه بر حجاز در عراق و خراسان نیز فراگیر شده بود. گستردگی روایات امام باقر(ع) در زمینه های فقه، اعتقادات و ... سبب شد تا محدثان اهل سنت مانند «ابوحنيفه» از ايشان نقل حدیث نمایند. از سویی در میان ائمه(ع) پس از امام علي(ع)، سند بخش عمده ای از روایات به امام باقر(ع) و صادق(ع) بر می گردد؛ زیرا این دو امام بیش از امامان دیگر فرصت نشر علوم آل محمد(ص) را پیدا کردند.

امام باقر(ع) با پنج تن از خلفاى اموى معاصر بود: 1- وليد بن عبدالملك. 2- سليمان بن عبدالملك. 3- عمر بن عبدالعزيز. 4- یزید بن عبدالملک. 5- هشام بن عبدالملک.

هشام بن عبدالملک مردى بخيل، خشن، جسور، ستم گر، بي رحم و سخنور بود. او در جمع آورى ثروت و عمران و آبادى مى كوشيد. در زمان خلافتش، صنايع دستى رونق يافت، لكن از آن جا كه وى شخصى بخیل، بى عاطفه و سخت گير بود، در دوران حكومت او، زندگى برمردم سخت شد و احساسات و عواطف انسانى در جامعه رو به زوال رفت و رسم نيكوكارى و تعاون برچيده شد.

هشام بن عبدالملک هميشه از محبوبيت و موقعيت فوق العاده امام باقر(ع) بيمناك بود و چون مى دانست پيروان پيشواى پنجم، آن حضرت را امام مى دانند، همواره تلاش مى كرد مانع گسترش نفوذ معنوى و افزايش پيروان آن حضرت گردد.

هشام بن عبدالملک ، به جاى آن كه از پيروزى امام باقر(ع) بر بيگانگان خوشحال گردد، بيش از پيش از نفوذ معنوى امام(ع) بيمناك شد و پيغام داد كه حتماً همان روز دمشق را ترك گويد! همچنین كوشش كرد درخشش علمى و اجتماعى ايشان را با حربه زنگ زده تهمت از بين ببرد، لذا رهبر عالي قدر اسلام را متهم به گرايش به مسيحيت نمود.