تقاضای حضرت سليمان به معنی انحصارطلبی نيست تا برداشت بخل از آن شود، بلکه می تواند به معنای یکی از این احتمالات باشد: 1) ایشان از خداوند خواست كه معجزه ويژه اى به او دهد همان گونه كه هريك از انبيا براى خود معجزه ويژه اى داشتند و این به معنای انحصارطلبی و بخل ایشان نیست. 2) طبق نظر برخی از مفسرین، آن حضرت در بیان چنین درخواستی از سوی خداوند مأذون بودند و اگر چنین درخواستی صحیح نبود، خداوند به ایشان چنین اذنی نمی داد. 3) مقصود ایشان داشتن ملكى بود که ديگرى در زمان ایشان چنين ملکی نداشته باشد، نه دیگری از پیامبران و... تا روز قیامت. 4) مقصود حكومتى بود كه الهی باشد نه از راه ظلم، تا مردم نتوانند درباره آن چون و چرا کنند.

«ولایت فقیه» به معنای جواز تصرف و سرپرستی و عهده دار شدن شخص فقیه در یک امر خاص است. گاه این امر شخصی است مانند اجرای عقد نکاح و گاهی امری کلی مثل عهده داری حکومت جامعه اسلامی. اقوال مختلفی بین فقها وجود دارد که محدوده مجاز برای اعمال ولایت فقیه تا چه اندازه است؟ آیا فقیه بر همه شؤون حکومتی و اجتماعی، امور حسبه، اموال و انفس مردم و...  ولایت دارد یا نه ولایت او منحصر است در سرپرستی امور خاص؟

به باور امام خمینی هر اختیاری که پیامبر اسلام(ص) در اداره جامعه اسلامی داشته برای فقیه عادل هم ثابت است اعم از تدارک و بسیج سپاه، تعیین والیان ولایات و استانداران، گرفتن مالیات و صرف آن در مصالح مسلمانان و... البته این درباره اختیاراتی است که معصوم(ع) از جنبه ولایت و سلطنت اجتماعی و سیاسی دارد.

این حديث دو اشكال دارد: 1. در خیلی از روایات جمله «اسمه اسمى و اسم ابيه اسم ابى» وجود ندارد. 2. احتمال زيادي هست که این روایت از مجعولات عباسیان باشد؛ زیرا آنان براى تأييد سلطنت خود و تشويق مردم به بيعت با مهدى خليفه عباسى دست به هر كارى از جمله جعل حديث و نسبت دادن آن به رسول خدا(ص) می زدند.

درباره تعبیر «یاتی بسلطان جدید» درباره امام زمان(عج) دو احتمال وجود دارد: 1. مقصود اسلوب و روش جديد در اداره حكومت و شؤون اجتماع باشد كه بشريت نظير آن را در هيچ نوع از حكومت ها نديده است. 2. مقصود سلطنتى است كه نسبت به سلطنت ها و حكومت هاى سابق بر خود جديد است؛ ولى تجديد كننده حكومت و سلطنت رسول خدا(ص) می باشد.

حكومت ها بر سه نوع اند. یکی حكومت های خودكامه است كه بر محور فرد و يا گروه خاصي دور می زند و مردم در آن نقشي ندارند. نوع ديگر حكومت دموكراسی است كه بر نظر اكثريت مردم می چرخد و اين خود بر دو قسم است؛ يكی كاملا مردمی است و در دنياي امروز بسيار كم است و ديگري به ظاهر مردمی است اما فردی را كه خودشان می خواهند از صندوق راي بيرون می آورند. سوم: حكومت الهي كه حکومت انبیاء و جانشينان راستين آنها و كسانى است كه خط انبياء را ادامه مى دهند که در دنيا بسيار كم است.

حکومت اسلامی حکومتی است که قوانین و ضوابط آن از شرع مقدس اخذ گردد و معیار مهم در اسلامی بودن یک حکومت، توجه به اجرای صحیح احکام شرع و قانون الهی است. بهترین مصداق آن حکومت پیامبران و ائمه معصومین می باشد، اما فقها نیز بر اساس سفارش معصومین وظیفه دارند در دوران غیبت برای تشکیل حکومت اسلامی و اجرای صحیح قوانین الهی تلاش کنند.

قالب حکومت چنانکه روند تاریخ و زندگی اجتماعی بشر نشان داده است، تابع «اقتضائات زمان و مکان» بوده است؛ چنانکه می دانیم پیامبران یا امامان معصوم از طرف خداوند منصوب به حكومت بودند، امّا آنها هم براى پيشرفت كار خود و جلب حمايت توده هاى مردم در بسيارى از مواقع از بيعت آنها بهره مى‏ گرفتند و با آن رسميت بيشترى به حكومت خود مى بخشيدند.

بنابراین رکن اصلی اسلامی بودن یک حکومت، محتوا و قوانین حاکم بر آن حکومت می باشد و قالب آن می تواند به شکلهای مختلف باشد که فرقی نمی کند که معصوم(ع) در رأس حکومت باشد یا فقها که در صورت عدم حضور ائمه(ع) از سوی آنها تایید شده اند، یا اینکه افراد دیگری مجری حکومت باشند اما قوانین خود را از فقها اخذ کنند.

امام علی(ع) در بیان اهداف خود از پذیرش حکومت می فرماید: «خدايا! تو مى دانى آنچه را در امر حكومت انجام داديم، نه به خاطر سلطنت و مقام بود، و نه براى نيل به متاع دنيا». از این رو وقتی شوراى شش نفره عمر، پذیرش حكومت امام را مشروط به انحراف از مسير پیامبر(ص) قرار دادند، ایشان نپذيرفت. سپس می فرماید: «خدایا! اگر حكومت را پذيرفتم به خاطر اين بود كه نشانه هاى محو شده دين را بازگردانم، و حدود و قوانين تعطيل شده را اجرا نمایم».

نظام ولایت فقیه یک نوع نظام مشروطه به قوانین و معیارهای اسلامی است؛ مشروع بودن ولایت فقیه، منوط به پایبندی فقیه به احکام اسلامی و اتّصاف مداوم به «عدالت اخلاقی» می باشد.

نظارت همگانی مردم، بویژه، عالمان دینی نیز بر ولی فقیه پذیرفته شده است.

«ولایت مطلقه فقیه» به معنی حق اعمال نظر فقیه در همه امور «اجتماعی» است و به معنی حق دخالت در شؤون «فردی» و تصمیم و اقدام فرا قانونی نیست؛ بلکه او نیز در برابر قانون مثل یک فرد عادی است.

هر چند واژه «ید» به معناى دست است امّا از باب «استعاره» در معانی دیگری مانند: قدرت، كمال، سلطنت، حاکمیت، مالکیت، انفاق و سخاوت بکار می رود. در آیاتی از قرآن که این واژه به خداوند متعال منتسب شده، به فراخور حال و شأن نزول آیه به یکی از همین معانی دلالت دارد. برخی از بزرگان اهل لغت گفته اند: از آن جایی که غالبا إعمال قدرت توسط دست انجام می گیرد و این عضو به عنوان نماد قدرت شناخته می شود. بنابراین، همه معانی کنایی واژه «ید» نهایتا به یک معنای مشترک و جامع برمی گردند و آن همین معنای «قدرت و تسلّط» است.

بين احادیث «دوازده خلیفه» با روايت «الخلافه بعدی ثلاثون عاماً» نمي توان جمع كرد؛ چون اوصافى كه براى دوازده خليفه ذكر شده دلالت بر آمدن دوازده امام معصوم دارد، ولى در روايت «الخلافه ...»، اشاره اي به آمدن تعداد خليفه ها بعد از پيامبر(ص) نشده است؛ مضافاً به اينكه این روایت غير معتبر و غير مشهور است.