آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

با بررسی عدالت صحابه در پرتو قرآن و روایات، به این نتیجه رسیدیم که در بین صحابه نیز افراد عادل و فاسق وجود دارد. مسلم از ابوسعید نقل مى کند: که پیامبر(ص) مى فرمود: بیچاره پسر سمیه! گروه تجاوزگر تو را مى کشند، و عمار در جنگ صفین به شهادت رسید. هم چنین بخارى نیز روایت کرده که پیامبر(ص) مى فرمود:  بیچاره عمار! آنان را به بهشت فرا مى خواند و آنان او را به دوزخ فرا مى خوانند. حُمیدى گوید: بخاری جمله مشهورى را به خاطر اغراضی از حدیث حذف کرده ، تا معاویه را تبرئه و کارهاى او را توجیه کند.
 

عدالت صحابه را در پرتو قرآن کریم بررسى کرده، به این نتیجه رسیدیم که صحابه نیز همچون تابعین اند میان آنان عادل و فاسق و نیک و بد وجود دارد، به برکت وجود بعضى باران مى بارد و برخى پایین تر از اینند. خوشبختانه سنت نبوى نیز این موضع را تأیید مى کند، به اقتضاى موقعیت شمارى اندک را یاد مى کنیم.
مسلم از ابوسعید نقل مى کند: کسى که بهتر از من است ـ یعنى ابوقتاده ـ مرا خبر داد که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در نبرد خندق، وقتى عمار یاسر مشغول کندن خندق بود، دست بر سر او مى کشید و مى فرمود: بیچاره اى پسر سمیه! گروه تجاوزگر تو را مى کشند.(1)
بخارى نیز از ابوسعید روایت کرده است: ما یک خشت یک خشت مى بردیم و عمار، دوتا دوتا. پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) او را دید، خاک از او مى تکاند و مى فرمود: بیچاره عمار! آنان را به بهشت فرا مى خواند و آنان او را به دوزخ فرا مى خوانند.
حُمیدى گوید: در این حدیث، افزوده مشهورى است که بخارى آن را از طریق این حدیث نقل نکرده است، شاید به او نرسیده، یا به خاطر غرضى آن را حذف کرده است.
ابوبکر برقانى و ابوبکر اسماعیلى قبل از او آن را نقل کرده اند و به نظر این دو، حدیث چنین است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله)فرمود: بیچاره عمار، گروه تجاوزگر او را مى کشند، او آنان را به بهشت فرا مى خواند و آنان او را به دوزخ دعوت مى کنند.(2)
حُمیدى انگیزه بخارى را برملا ساخته است که چه بسا با حدیث بازى مى کند و براى هدف خاصّى بخشى از آن را حذف مى کند، وى این جمله را «گروه تجاوزگر او را مى کشند» حذف کرده، تا معاویه را تبرئه و کارهاى او را توجیه کند.
از معتقدان به عدالت صحابه مى پرسیم: آن گروه تجاوزگرى که عمار را کشتند چه کسانى بودند؟ آیا در میان آنان کسانى از صحابه بودند که موضع این گروه را تأیید کنند؟! بى شک، معاویه سردسته این گروه تجاوزگر بود و عمرو عاص هم وزیر او در جنگ بود و پیروزى معاویه در جنگ صفین، مرهون نیرنگ عمرو عاص بود. در میان آن گروه تجاوزگر هم از صحابه کسانى همچون نعمان بن بشیر انصارى، عُقبة بن عامر جهنى، و یسار بن سبع جهنى، و دیگران بودند.(3)