آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در احادیث، اوصافی برای دجال آخرالزمان ذکر شده مانند: یک چشمی، دارای مرکب بسیار پرسرعت، ادعای خدایی کردن و ظهور در هنگام قحطی. اما بعید نیست مصداق دجال با این اوصاف، رهبران نظامهای ظالم مادی حاکم بر جهان امروز باشد. زیرا؛ اولا: آنها جهان را فقط از یک چشم می بینند و آن هم کسب سودهای مادی است. ثانیا: مرکب های آنها پرسرعت است. ثالثا: ادعای الوهیت و تعیین سرنوشت مردم جهان را دارند. رابعا: مردم در خیلی از قسمتهای جهان به عللی همچون خشکسالی و استثمار رهبران ظالم نظام های مادی، دچار قحطی هستند.

 از روایتى که مرحوم علاّمه مجلسى در بحار الانوار از امیرمؤمنان على(علیه السلام) نقل کرده چنین استفاده مى شود که او داراى صفات زیر است:
1ـ او یک چشم بیشتر ندارد که در میان پیشانى اش همچون ستاره صبح مى درخشد! امّا همین چشم خون آلود است، گویى با خون ترکیب شده!
2ـ او الاغ (مرکب) سفید تندروى دارد که هر گام او یک میل است و بسرعت زمین را طى مى کند!
3ـ او دعوى خدائى مى کند و هنگامى که دوستان خود را به گرد خویش مى خواند صداى او را تمام جهانیان مى شنوند!
4ـ او در دریاها فرو مى رود و خورشید با او حرکت مى کند، در پیش روى او کوهى از دود و پشت سرش کوه سفیدى قرار دارد که مردم آن را موادّ غذایى مى بینند.
5ـ به هنگام ظهور او مردم گرفتار قحطى و کمبود موادّ غذایى هستند...(1)
شک نیست که ما مجاز نیستیم به هر مفهومى از مفاهیم مذهبى که در قرآن یا منابع حدیث وارد شده شکل سمبولک بدهیم، چه اینکه این کار همان تفسیر به رأى است که در اسلام بشدّت ممنوع شده و عقل و منطق هم آن را مردود مى شمرد، ولى با این حال جمود بر مفهوم نخستین الفاظ در آنجا که قرائن عقلى یا نقلى در کار است آن هم صحیح نیست و موجب دور افتادن از مقصود و مفهوم اصلى سخن است.
و اتّفاقاً درباره حوادث آخر زمان نیز این گونه مفاهیم کنائى بى سابقه نیست؛ از جمله مى خوانیم که «خورشید از مغرب طلوع مى کند.»(2)، بعید نیست دجّال با آن صفاتى که درباره او گفته شده اشاره به فریبکاران و رهبران مادّى ستمگر در دنیاى ماشینى باشد؛ زیرا:
اولا، آنها یک چشم دارند و آن چشم اقتصاد و زندگى مادّى است؛ آنها فقط به یک (بعد) مى نگرند و آن بعد منافع مادّى ملّت خویش است و به هزار گونه نیرنگ و تزویر و سیاست هاى استعمارى براى رسیدن به این هدف متوسّل مى شوند؛ آنها دجّالانى هستند فریبکار که چشم معنوى و انسانى را از دست داده اند.
امّا همین یک چشم مادّى آنها بسیار خیره کننده و پرفروغ است در صنایع به پیروزی هاى درخشانى نائل شده اند، و از اقطار زمین نیز گذشته اند.
ثانیاً، مرکب هایى در اختیار دارند که بسیار تند و سریع السّیر است و کره زمین را در مدّت کوتاهى دور مى زند با سرعت هایى حتّى مافوق سرعت صوت!
ثالثاً، آنها عملا مدّعى الوهیّتند و مقدّرات مردم جهان را به دست خویش مى دانند و با تمام ضعف و ناتوانى که دارند، پیاده شدن در کره ماه را دلیل تسخیر فضا! و مهار کردن پاره اى از نیروهاى طبیعت را نشانه تسخیر طبیعت می دانند، در حالى که یک زمین لرزه مختصر، یک طوفان کم قدرت، یک سلّول سرطانى، همه کاسه و کوزه هاى آنها را در هم مى شکند؛ در عین ضعف همچون فرعون دعوى خدایى دارند.
رابعاً، با زیر دریائی هاى مجهّز به زیر دریاها مى روند، وسائل سریع السّیرشان با مسیر شمس حرکت مى کند (بلکه گاهى از مسیر آن نیز جلو مى افتد). در پیش روى کارخانه هاى عظیمش، کوهى از دود، و به دنبال سرش کوهى از فرآورده هاى صنعتى و موادّ غذایى (که مردم آن را موادّ غذایى سالم فکر مى کنند در حالى که ارزش غذایى چندانى ندارند و غالباً خوراکهاى ناسالمى هستند) مشاهده مى شود.
خامساً، مردم به عللى ـ از قبیل خشکسالى و یا استثمار و استعمار و تبعیضات مختلف و سرمایه گذاری هاى کمرشکن در مورد تسلیحات و هزینه طاقت فرساى جنگ ها، و ویرانی هاى حاصل از آن که همگى معلول زندگى یک بعدى مادّى است ـ گرفتار کمبود مواد غذایى مى شوند و مخصوصاً گروهى از گرسنگى مى میرند و از میان مى روند، و دجّال که عامل اصلى این نابسامانی هاست از این وضع بهره بردارى کرده به عنوان کمک به گرسنگان و محرومان جامعه براى تحکیم پایه هاى استعمار خود کوشش و تلاش مى کند.
در پاره اى از روایات نیز نقل شده که هر موئى از مرکب عجیب دجّال سازِ مخصوص و نواى تازه اى سر مى دهد که انطباق آن بر اینهمه وسایل سرگرم کننده ناسالم دنیاى ماشینى یک بعدى که در تمام خانه ها و لانه و شهر و بیابان و ساحل دریایش نفوذ کرده کاملا قابل تصوّر است.
به هر صورت، مهم آن است که عناصر انقلابى یعنى سربازان راستین مصلح بزرگ مهدى موعود(علیه السلام) همچون بسیارى از مردم ساده لوح و ظاهر بین، فریب دجّال صفتان را نخورند و براى پیاده کردن طرح انقلابى خود بر اساس ایمان و حق و عدالت از هیچ فرصتى غفلت نکنند.
البتّه آنچه در بالا گفتیم یک تفسیر احتمالى براى دجّال بود که قرائن مختلفى آن را تأیید مى کند. ولى قبول یا عدم قبول این تفسیر به اصل موضوع صدمه نمى زند که مسأله دجّال، با این صفات جنبه کنایه دارد نه این که انسانى باشد با چنان مرکب و چنان صفات و مزایا!(3)