امام علی(ع) در ارتباط با صفات پیامبر(ص) می فرماید: «خداوند او را فرستاد تا مردم را به سوى حق دعوت كرده و گواه بر اعمال خلق باشد». در واقع ماموریت پیامبر(ص) تنها ابلاغ دعوت حق نبود، بلكه بر اجراى آن نيز نظارت داشته و اين همان معنى امامت و ولايت تشريعى پیامبر(ص) است. امام در ادامه مى فرمايد: «او بدون سستى و کوتاهی، به ابلاغ رسالتش پرداخت و بدون هیچ عذر و بهانه اى با دشمنان جهاد كرد». این تعبیرات امام اشاره اى پر معنى به كوتاهى و بهانه جويى مردم كوفه در ترك جهاد دارد.

ايمان سه مرتبه دارد؛ 1- ايمان تقليدى؛ یعنی به تقلید بزرگترها مؤمن شویم. 2- ايمان استدلالى؛ كه فرد مؤمن با دليل و برهان به ايمان دست مى يابد. 3- ايمان توأم با يقين؛ که فرد مؤمن با یقین به حقيقت راه پيدا مى كند؛ که این خود یا از طریق برهان و یا از طريق مشاهده می باشد. امام علی(ع) می فرماید «نمى چشد فردى طعم ايمان را مگر اين كه یقین کند که ضرر رساننده و نفع رساننده خداست». در روایت پیامبر(ص) آمده است که یقین همه ایمان و کمترین چیزی است که به انسان ها داده شده است.

خداوند در آیات سوره صافات به مواهب بی شمار بهشتیان پرداخته و می فرماید: «براى آنها روزى معلوم و معینى است، جایگاه آنها در باغ هاى سرسبز و پر نعمت بهشت است، بهشتیان بر تخت ها روبروى یکدیگر نشسته اند و چشم در چشم هم دارند». سپس در توصیف شراب طهور می فرماید: «آن خمر، شراب طهور، نه مایه فساد عقل است، و نه موجب مستى مى شود». در واقع مومنان همواره مورد تکریم و احترامند.

آيه 15سوره آل عمران، به مومنان اعلام مى کند؛ اگر به زندگى حلال دنيا قناعت کنند و از لذات نامشروع و ظلم به ديگران بپرهيزند، خداوند لذاتى بالاتر و پايدارتر همچون باغ ها و همسران بهشتي  پاکيزه و والاتر از همه، مسأله خشنودى الهي که برترين نعمت هاى معنوى است را نصيب آنها خواهد کرد.

«یقین» نقطه مقابل «شک» است، و به معنى وضوح و ثبوت چیزى آمده است، و طبق آنچه از اخبار و روایات استفاده مى شود، به مرحله عالى ایمان، «یقین» گفته مى شود؛ و طبق آیه 95 سوره واقعه دارای سه مرحله است: علم الیقین؛ عین الیقین؛ و حقّ الیقین. مرحله اول جنبه عمومى دارد، مرحله دوم، براى پرهیزگاران است و مرحله سوم، مخصوص خاصان و مقربان.

امام علي(ع) مي فرمايد: «پرهيزگاران از اعمال كم خود خشنود نيستند و اعمال فراوان خود را زياد نمى بينند». تمام عبادات انسان در مقابل یک نعمت الهی مثل زبان یا چشم و یا لب بسیار ناچیز است. امام سجاد(ع) مى فرمايد: «ارزش اعمال ما در برابر نعمت هاى تو چيست؟ چگونه زياد تلقّى كنيم اعمالى را كه به وسيله آن با كرم تو مقابله مى كنيم؟» در روايتى از پیامبر(ص) آمده است : «احدى از شما بوسيله عملش نجات پيدا نمى كند، گفتند: حتى شما يا رسول الله؟ فرمود: آرى و من نيز، مگر اين كه خداوند مرا در رحمت و فضل خود بگيرد».

خداوند در ارتباط با چگونگی ارائه اعمال می فرماید: «در آن هنگام که نامه هاى اعمال گشوده شود». در حقیقت گشوده شدن نامه هاى اعمال در قیامت، در برابر چشم صاحبان آنها و دیگران گشوده خواهد شد؛ که خود تشویقى است براى نیکوکاران و مجازاتى است براى بدکاران. سپس می فرماید: «و در آن زمان که پرده از روى آسمان بر گرفته شود». در واقع قیامت روزی است که پرده از آسمان برداشته شده، و حقایق اشیاء در آن روز آشکار گردیده و اعمال انسان به صورت هاى مناسب آن در نزد او مجسم مى گردد.

«جَنَّةُ الْمَأْوى» به معنى بهشت برزخى است که ارواح شهداء و مؤمنان، موقتاً به آنجا مى روند. زیرا آیات قرآن به خوبى دلالت دارد که پرهیزگاران در قیامت، بعد از محاسبه، وارد بهشت مى شوند، نه بلافاصله بعد از مرگ، و ارواح شهداء نیز در بهشت برزخى قرار دارند؛ زیرا آنها نیز قبل از قیام قیامت وارد بهشت جاویدان نمى شوند.

خداوند در قرآن در ارتباط با سرنوشت مؤمنان و نتایج اعمالشان می فرماید: «سراى پرهیزکاران باغ هاى جاویدان بهشت است که همگى وارد آن مى شوند، نهرهاى جارى از پاى درختان آنها مى گذرد، در بهشت هر آنچه دل ها بخواهد و چشم ها از آن لذت برد وجود دارد». هم چنین در آیات دیگری می فرماید: «فرشتگان قبض ارواح، روح آنان را مى گیرند در حالى که پاک و پاکیزه اند، به آنها مى گویند: سلام بر شما باد». سپس مى گویند: «وارد بهشت شوید به خاطر اعمالى که انجام مى دادید».