«اعجاز علمى قرآن» مربوط به اشاراتى است كه از گوشه هاى سخن خداوند آشکار شده و هدف اصلى نبوده؛ زيرا قرآن كتاب هدايت است و هدف اصلى آن جهت بخشيدن به زندگى انسان و آموختن راه سعادت است. اما برخی، قرآن را علاوه بر يك كتاب تشريعى، كتاب علمى نيز می دانند، و نکته دیگر اینکه، آيا قرآن در هنگام تحدّي، به این اشارات علمی نیز نظر داشته است؟ برخى معتقدند، اين گونه اشارات علمى دليل بر اعجاز می باشد؛ زیرا چنين سخنی در آن روزگار، جز از پروردگار جهان امكان صدور نداشته، لذا مسئله اعجاز علمى قرآن مطرح گرديده است!

در پاسخ به اينكه چگونه مي شود انسان هائي بدون آب و غذا سيصد و نه سال زنده بمانند؟ بايد دو نكته را يادآور شد: 1. اين كار هر چند از نظر ما انسان ها كه علم و قدرت محدود و كمي داريم كارى حيرت آور و غير ممكن است؛ امّا از زاويه علم و قدرت خداوند امرى سهل و آسان است. 2. هر چه فعاليّت دستگاه هاى بدن آرام تر و ضعيف تر شود نياز بدن به آب و غذا كمتر و كمتر خواهد شد و اگر فعاليّت بدن به حدّاقل ممكن برسد و هيچ يك از اعضاى بدن جز دستگاه تنفس و قلب كار نكند همان ذخيره غذايى موجود در بدن پاسخگوى نياز 309 سال خواهد بود.

عموميت مفهوم آيات منافاتى با شأن نزول خاص ندارد؛ زیرا شان نزول بسيارى از آيات قرآن چنین است. در مورد امکان وقوعی روزه گرفتن به مدت سه روز و افطار با آب بايد گفت: هستند افرادي كه براى معالجات طبى، چندین روز و حتی تا چهل روز هم امساك كرده و تنها آب نوشيده‌اند تا آنجا كه يك پزشك غير مسلمان كتابى درباره آثار درمانى امساك چهل روزه نوشته است. اعتصاب غذا نيز كه نوعى روزه است در عصر ما متداول و گاه متجاوز از چهل روز انجام مى گيرد.

پيامبر(ص) براي رفع مشكل آب مدينه كه طبيعت سردي داشت و با مزاج مهاجرين سازگار نبود، دستور داد كه در ظرفهاى آب مقدار كمى خرما بريزند، به گونه اى كه رنگ و طعم آب عوض نشود و بعضى اسم اين آب را «نبيذ» گذاشتند. كم كم منافقین، سوءاستفاده كرده، خرماى بيشترى درون ظرفهاى آب ريختند، كه با گذشت زمان، آبها تبديل به شراب مست كننده خفيفى مى شد و بدين وسيله در لباس «نبيذ» شرابخوارى مى كردند.

امام علی(ع) درباره شگفتيهای آفرینش در نهج البلاغه بیاناتی دارند؛ ازجمله اینکه: خداوند از درياى پهناور و موّاج [که از مواد مذاب و گازهای سوزان تشکیل شده بود] لايه خشك و جامدى آفريد [که تشکیل دهنده ی کرات و سیارات بود] سپس هفت آسمان به صورت طبقاتی آفرید، همه آنها به فرمان او و در اندازه اى كه او تعيين كرده بود قرار گرفتند، و زمينى به وجود آورد كه درياى عظيم و مسخّر شده اى آن را با آرامش حمل می کرد، و آبهاى جارى آن با اقتدار او ساكن شد، و امواجش آرام گرفت.

امام علي(ع) درباره نقش «کوه» و «چشمه» در زندگي موجودات مي فرمايد: «هنگامى كه هيجان آب در اطراف زمين فرو نشست و زمين كوه هاى سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل كرد، چشمه هاى آب را از بينى كوه ها جارى ساخت و آن را در دشت هاى گسترده و گودال ها پراكنده و جارى نمود، حركات زمين را با صخره هاى عظيم و قلّه هاى بلند و محكم كوهها تعديل نمود، و بدين ترتيب حركات زمين به جهت نفوذ كوهها در سطح آن و فرو رفتن ريشه هاى آن در اعماق زمين از لرزش افتاد، و خداوند ميان زمين و جوّ فاصله افكند و نسيم هوا را براى ساكنان زمين آماده ساخت و تمام وسايل زندگى را براى اهل آن فراهم نمود».

نقل ها و گزارش های مختلفی از وقایع روز عاشورا و جزئیات چگونگی به شهادت رسیدن امام حسین(ص) وجود دارد که قدر مشترک همه آنها تشنگی ایشان در هنگام شهادت است.

در قرآن مجید بارها این مطلب تکرار شده است که: موسى(ع) بنى اسرائیل را به فرمان خدا از «بحر» یا «یم» عبور داد. در این که منظور از «بحر» و «یم» چیست، اختلاف وجود دارد که آیا منظور بحر احمر است یا رور نیل. اما ظاهرا منظور همان نیل است، زیرا: 1 ـ محل سکونت فراعنه، حتماً نقطه اى بوده که نزدیک نیل بوده، و بنى اسرائیل ناچار بودند براى رسیدن به سرزمین مقدس، نخست از «نیل» عبور کنند، نه از دریای احمر. 2- بعید است بنی اسرائیل توانسته باشند فاصله زیاد تا بحر احمر را در یک یا نصف شب طی کنند.

شخصى پیش عمر آمد و گفت: من جنب شدم و آبى نیافتم، عمر گفت: نماز نخوان. در این هنگام، عمّار گفت: اى امیر مؤمنان به یاد ندارى که من و تو در جنگى بودیم، جنب شدیم و آبى نیافتیم و تو نماز نخواندى و من در خاک غلطیدم و نماز خواندم، آنگاه پیامبر(ص) فرمود: همانا تو را کافى بود دو دستت را به زمین مى زدى و سپس بر آن پُف مى کردى و آنگاه با آن صورت و دو کفّت را مسح مى کردى.

احمد بن حنبل نقل کرده که: پیامبر(ص) در شب بدر فرمود: «چه کسى به ما آب مى نوشاند؟» مردم از روى ترس قبول نکردند. پس على(ع) برخاست و دلوى بر دوش خود انداخت و بر سر چاهى که عمیق و تاریک بود آمد و داخل آن شد. پس خداوند بر جبرئیل و میکائیل و اسرافیل وحى فرستاد که براى یارى رساندن به محمّد(ص) و برادرش و لشکرش آماده شوید. پس از آسمان فرود آمدند و سر و صدایى داشتند که هر کس آن را مى شنید به وحشت مى افتاد. چون به محاذى چاه رسیدند به جهت اکرام و بزرگداشت على(ع) همگى به او سلام کردند.