قرآن در جواز «انفاق» به غیر مسلمانان می فرمايد: «هدايت آنها بر تو نيست؛ ولى خدا هر كه را بخواهد هدايت مى كند و آنچه را از خوبي ها انفاق می كنيد براى خودتان است، [ولى] جز براى رضاى خدا انفاق نكنيد و آنچه از خوبی ها انفاق می كنيد به شما داده می شود». آيات قبل از این، مسأله انفاق را بطور كلّى مطرح كرده و در اين آيه مسأله جواز انفاق به غير مسلمانان شرح داده شده است. پس، مؤمنان بايد موقع انفاق هاى مستحبّى و رفع نيازمندی هاى بينوايان، رعايت حال غير مسلمانان را بكنند! البتّه به شرطی كه موجب تقويت كفر نگردد.

امام صادق(ع) در ديدار با يكى از شيعيان‌شان در مورد مسائل اجتماعي سفارش كردند كه: «سلام مرا به دوستانم برسان و آنها را به تقواى الهى سفارش و وصيّت كن و اينكه اغنيا به فكر فقيران باشند و قوى‌ها به ضعيفان كمك كنند و زنده‌ها به تشييع جنازه مرده‌ها بروند [و احترام يكديگر را حتّى بعد از مرگ رعايت كنند] و اينكه همديگر را در خانه‌هايشان ملاقات كنند كه اين ملاقات نمودن، زنده كردن مكتب اهل بيت(ع) است».

تأکیدهاى مکرّر اسلام بر کمک به بینوایان، دلیل بر به رسمیت شناختن «فقر» نیست. چون: 1- در احادیث اسلامی آمده که اگر جامعه سالم باشد و مردم حقوقى را که خداوند در اموال آنان براى این طبقه قرار داده، بپردازند فقیری در آن یافت نمی شود. 2- اسلام در آغاز کار در یک اجتماع به تمام معنا ناسالم و مملوّ از تبعیض ها و تجاوزها و ظلم ها به وجود آمد و لذا باید برنامه اى تهیّه می کرد که در آن فقر و گرسنگى تدریجاً ریشه کن گردد.

 روزی ابوذر با رسول خدا(ص) در مسجد نماز مى خواند، سائلى تقاضاى کمک کرد، ولى کسى کمک نکرد، او دست خود را بلند کرده و گفت: خدایا من در مسجد رسول تو تقاضاى کمک کردم، ولى کسى به من جواب نداد. على(ع) که در حال رکوع بود با انگشت خود به انگشتر اشاره کرد و سائل آن را از دست حضرت بیرون آورد، در این حال پیامبر(ص) دست به دعا برداشت و هنوز دعای حضرت تمام نشده بود که جبرئیل نازل شد و و آیه «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِیْنَ آمَنُوا» را قرائت کرد.

در روايات اسلامى به قدرى به «بسم الله الرحمن الرحیم» اهميّت داده شده است كه آن را چيزى هم رديف «اسم اعظم الهى» معرفى مى كند. و طبق مفاد روایات، اهميّتش تا آن حد است كه در صورت ترك آن ممكن است انسان مشمول مجازات هاى الهى گردد. ولی این تاثیر و اهمیت تنها مربوط به الفاظ آن نيست، بلكه تخلّق به آنها شرط است. يعنى بايد مفهوم «بسم الله» در روح و جان انسان پياده شود، به هنگامى كه اين جمله را بر زبان جارى مى كند تمام وجود خويش را در پناه خدا ببيند؛ و از ذات پاكش مدد طلبد.

انفاق هاى گروهى و سازمان يافته، یکی از بهترین جلوه های کمک به نیازمندان است. در دنياى امروز كارهاى فردى جواب نمى دهد و لذا بايد به صورت جمعى و گروهى و سازمان يافته عمل کرد. مثلا لازم است گروهى عهده دار هزينه هاى لازم و ضرورى تحصيلات افراد باهوش و درس خوان خانواده هاى فقير شوند كه بر اثر فقر و نياز مجبور به ترك تحصيل مى شوند؛ یا گروهى عهده دار حلّ معضل مسكن شوند؛ یا گروهى عهده دار كمك به پسران جوان نيازمند ازدواج شوند و...

آيه فوق در مورد جنگ بدر و كمك‏هاى مالى مردم مكه نازل شده است. مشرکان مکّه اموال فراوانى جمع کردند تا به جنگجویان خود در جنگ بدر کمک کنند. اما سرانجام شکست خورده و انفاقشان مایه حسرت و اندوهشان شد.

لشکر اسلام براى مقابله با دشمن نیاز به گرفتن کمک از مردم داشت. هر کس به اندازه وسع خود پرداخت کرد. منافقان، کسانى که زیاد پرداخته بودند را به عنوان ریاکار معرفى مى کردند، و کسانى که مقدار ظاهراً ناچیزى کمک نموده بودند را به باد مسخره و استهزاء مى گرفتند. آيات فوق نازل شد و آنها را از عذاب خداوند بیم داد.

برخلاف جاهلیت که همکاری با برادر و هم پیمان را مطلقا لازم می دانست، اسلام تنها در کارهای نیک به همکاری تأکید دارد و همکاری در اهداف باطل را ممنوع دانسته؛ آیات و روایات فراوانی این نکته را بیان می کنند، از جمله: آیه 2 سوره مائده: «وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الإِثْمِ وَ الْعُدْوان»، و روایت نبوی که عاقبت همکاری با ستمکاران را جهنم دانسته و ... .

امام علی(ع) در آخرین فرازهای خطبه 23 نهج البلاغه، توصیه به کمک به خویشاوندان می نماید، آن گاه در ادامه می فرماید: اگر انسان از کمک به خویشان، خودداری کند، یک دست را از آن ها بازداشته، اما دست های زیادی ازکمک به او بازداشته می شود. حضرت در ادامه به این نکته اشاره می نماید که: تواضع و محبّت نسبت به بستگان، دوستی آن ها را دائمی خواهد کرد.