پاسخ اجمالی:
امام صادق(ع) در ديدار با يكى از شيعيان‌شان در مورد مسائل اجتماعي سفارش كردند كه: «سلام مرا به دوستانم برسان و آنها را به تقواى الهى سفارش و وصيّت كن و اينكه اغنيا به فكر فقيران باشند و قوى‌ها به ضعيفان كمك كنند و زنده‌ها به تشييع جنازه مرده‌ها بروند [و احترام يكديگر را حتّى بعد از مرگ رعايت كنند] و اينكه همديگر را در خانه‌هايشان ملاقات كنند كه اين ملاقات نمودن، زنده كردن مكتب اهل بيت(ع) است».
پاسخ تفصیلی:
در روایتی می خوانیم: «قَالَ الإمامُ الصَّادِقُ(عليه السلام): أبْلِغَ مَوَالِينَا السَّلَامَ وَ أوْصِهِمْ بِتَقْوَى اللهِ العَظِيمِ وَ أنْ يَعُودَ غَنِيُّهُمْ عَلَى فَقِيرِهِمْ وَ قَوِيُّهُمْ عَلَى ضَعِيفِهِمْ وَ أنْ يَشْهَدَ حَيُّهُمْ جَنَازَةَ مَيِّتِهِمْ وَ أنْ يَتَلَاقُوا فِى بُيُوتِهِمْ فَإنَّ فِى لِقَاءِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً حَيَاةُ أمْرِنَا»(1)؛
(امام صادق(عليه السلام) [به يكى از شيعيانش] مى‌فرمايد: سلام مرا به دوستانم برسان و آنها را به تقواى الهى سفارش و وصيّت كن و اينكه اغنيا به فكر فقيران باشند و قوى‌ها به ضعيفان كمك كنند و زنده‌ها به تشييع جنازه مرده‌ها بروند [و احترام يكديگر را حتّى بعد از مرگ رعايت كنند] و اينكه همديگر را در خانه‌هايشان ملاقات كنند كه در ملاقات بعضى با بعض ديگر زنده كردن مكتب اهل بيت(عليهم السلام) است).
در اين روايت امام صادق(عليه السلام) به مواليان خود سلام رسانده و چهار سفارش فرموده‌اند. تعبير به موالى در روايت به اين جهت است كه همه شيعه نيستند و اگر موالى، اين دستورات چهارگانه را انجام دهند شيعه مى‌شوند. اوّلين توصيه، فردى و بقيّه توصيه‌ها، اجتماعى است.
1. تقوا
نام شيعه بر خود گذاشتن و شركت كردن در مجالس دعا، توسّل و عزادارى ـ كه همه مطلوب است ـ براى شيعه حقيقى بودن كافى نيست؛ بلكه شرط اوّل تقواست كه او را از گناه باز دارد و هوا و هوس را مهار كرده و حلال و حرام را از هم جدا كند.
مقام عصمت، مانع ارتكاب گناه است به طورى كه معصوم حتّى فكر گناه هم نمى‌كند. همان گونه كه انسان از نوشيدن آب گنديده جوي‌ها اكراه دارد و دورى مى‌كند، معصوم هم از ارتكاب گناه دورى مى‌كند. عدالت، مقامى پايين‌تر از عصمت دارد؛ يعنى اگر گناهى هم مرتكب شود توبه مى‌كند.
2. كمك به فقرا و ضعيفان
اگر امكاناتى دارند، بايد اشتغال‌زايى كنند و دردسرهاى آن را هم بپذيرند؛ چرا كه بركت در اينجاست؛ ولى امروزه اغلب مردم راحت‌طلب شده‌اند و به كارهاى واسطه‌گرى كه درآمد بيشتر و دردسر كمتر دارد روى آورده‌اند؛ در حالى كه هيچ‌كدام از اين كارها اشتغال‌زايى به همراه ندارد. معناى اينكه به فكر فقير باشند اين نيست كه فقط به فقرا كمك مالى كنند؛ بلكه حتى اگر اشتغال‌زايى كرده و كار توليد كنند، اين هم نوعى كمك به فقير است.
بعضى قوّت فكرى، بعضى نفوذ اجتماعى و بعضى قوّت جسمانى دارند كه امام(عليه السلام) مى‌فرمايند در هر زمينه اي كه قوى هستيد به فكر ضعيف‌ها باشيد.
3. حضور در تشييع جنازه
بعد از مرگ هم بايد احترام ميّت مسلمان رعايت شود. اين همه دقّت در مورد جنازه‌اى كه زير خاك قرار مى‌گيرد براى چيست؟ در هر يك از مسائل تجهيز ميّت، درس‌هايى نهفته است. اين اندازه احترام به مرده مسلمان، نشانه احترامى است كه زنده مسلمان دارد.
4. تذكّر كلمات اهل بيت(عليهم السلام)
بايد كار فرهنگى كرد؛ يعنى كلمات پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله و سلم) و ائمّه(عليهم السلام) را بازگو كنيم و جوان‌ها را فراموش نكنيم، آن هم در زمانى كه شبهه‌افكنى بسيار زياد است؛ اين درس بزرگى است كه امام صادق(عليه السلام) در سه بخش بيان فرمود: طهارت درون، كمك‌هاى اجتماعى، احياى فرهنگى.(2)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.